Từ đầu năm 2019, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) đã cấp Bằng độc quyền giải pháp hữu ích số 2-0001976 (công bố ngày 25/2/2019) cho giải pháp kỹ thuật “Xi măng composit có độ bền chịu sulfat và chịu nước biển” được đăng ký bởi Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) của nhóm tác giả Lương Đức Long và các cộng sự.
Thực tế sử dụng các loại xi măng chịu mặn nhập khẩu cho thấy trong điều kiện môi trường biển Việt Nam, các kết cấu bê tông vẫn dễ bị ăn mòn. Trăn trở với điều này, các nhà khoa học Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) đã tìm gia giải pháp kỹ thuật sản xuất xi măng chịu mặn, nâng cao độ bền của kết cấu bê tông công trình biển.
Trong nước biển và những nơi bị nhiễm mặn thường chứa nhiều sulfat (một loại muối của axit sulfuric), có khả năng phản ứng với các chất hydroxit và hydro aluminat canxi trong bê tông, gây ăn mòn bê tông. Bởi vậy những công trình xây dựng ở vùng biển đảo hay bị rỗ bề mặt và có tuổi thọ ngắn, chỉ sau vài năm đã phải sửa sang, gia cố, tốn nhiều thời gian và công sức.
Trước thực trạng này, PGS.TS. Lương Đức Long cùng các cộng sự ở Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) đã tìm cách chế tạo xi măng có khả năng chống chịu sulfat cao trong điều kiện nước biển, nước nhiễm mặn, nhiễm phèn,... tăng độ bền cho bê tông, tăng tuổi thọ cho công trình và phù hợp với khí hậu Việt Nam.
Quy trình sản xuất xi măng thông thường gồm các bước: tách chiết các nguyên liệu thô như đá vôi, đất sét, quặng sắt, sau đó phối trộn, nghiền theo tỉ lệ nhất định và đưa vào lò nung để tạo thành clinke (xi măng chưa nung, dạng viên rắn nhỏ), sau khi nghiền clinke sẽ thu được xi măng thành phẩm. Để sản xuất xi măng chịu sulfat, người ta thường trộn clinke xi măng thông thường với các phụ gia xi măng như xỉ lò cao, đá vôi, tro bay,...
Mặc dù phương pháp này đã phổ biến song việc ứng dụng để tạo ra xi măng có khả năng chịu sulfat cao trong thực tế không dễ dàng bởi yếu tố mấu chốt vẫn nằm ở cách phối trộn các thành phần này. Sau một quá trình dài mày mò, kết hợp với hơn 20 năm kinh nghiệm nghiên cứu về vật liệu xây dựng, PGS.TS. Lương Đức Long và các cộng sự đã tìm ra công thức tối ưu để tạo ra xi măng chịu sulfat cao.
Theo đó, xi măng chịu sulfat được tạo ra bằng cách trộn clinke xi măng thông thường hoặc các dạng tương tự với tỉ lệ nhỏ hơn 60% tổng khối lượng (tối ưu nhất là từ 22-40%). Tỉ lệ các chất phụ gia còn lại sẽ được tính dựa trên thành phần hóa học của chúng, sao cho tỉ lệ SiO2/Al2O3 nằm trong khoảng từ 2-3, tỉ lệ CaO/SiO2 trong khoảng từ 1-2,2 và tổng lượng SO3 nằm trong khoảng từ 1,5-6%.
Kết quả thử nghiệm trong vòng 1 năm về độ bền sulfat, thử nghiệm phản ứng hydrat hóa (phản ứng tỏa nhiệt xảy ra khi trộn xi măng với nước, nếu nhiệt quá cao có thể gây nứt vỡ bê tông) và độ nén cho thấy xi măng sản xuất theo phương pháp này có khả năng chịu sulfat ưu việt, nhiệt hydrat hóa thấp và độ bền cao.
Tin, ảnh: PV
