Trải qua chặng đường hơn 10 năm, Giải thưởng báo chí về KH&CN từ chỗ tạo sân chơi cho các nhà báo viết về KH&CN nay đã trở thành giải thưởng nghề nghiệp danh giá, uy tín dành cho những người làm báo. 

Nhân dịp này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Đức Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Chung khảo Giải thưởng báo chí về KH&CN.

Ông đánh giá như thế nào về chất lượng của các tác phẩm báo chí tham dự Giải thưởng năm 2023, thưa ông?

Ông Nguyễn Đức Lợi: Năm 2023, Ban Tổ chức Giải thưởng báo chí về KH&CN tiếp tục nhận được sự tham gia tích cực của các cơ quan báo chí trong cả nước. Nhìn chung các tác phẩm đã phản ánh toàn diện về mọi mặt hoạt động KH&CN, đề cập đến những vấn đề cấp bách, phổ biến và thực tiễn của đời sống kinh tế - xã hội. Nhiều tác phẩm có chất lượng tốt, chủ đề có tính thời sự, phản ánh kịp thời, đậm nét kết quả hoạt động, sự kiện lớn của ngành KH&CN…

Một số tác phẩm được đầu tư bài bản, công phu, chuyên nghiệp, mang tính phát hiện, tính phản biện , có hiệu quả xã hội mạnh mẽ, tích cực, có sức ảnh hưởng, lan tỏa cao. Thông qua các tác phẩm, vai trò, vị trí của KH&CN được khẳng định trong việc tham gia giải quyết các vấn đề thực tiễn cuộc sống đặt ra. Các tác phẩm mang hơi thở của thời đại đã nêu được những thành tựu nổi bật, những vấn đề lớn về KH&CN trong năm 2023 như: Nông nghiệp tuần hoàn - nông nghiệp xanh; Tín chỉ Carbon; KH&CN trong lĩnh vực nông nghiệp; phát triển trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam; cơ chế, chính sách đột phá để phát triển công nghệ; cơ hội cho ngành bán dẫn Việt Nam; phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của phát triển công nghệ; thu hút nguồn nhân lực là Kiều bào… 

Năm qua, các tác phẩm gửi đến dự thi ghi nhận những nỗ lực sáng tạo từ hình thức đến nội dung, các chuyên mục chuyên sâu về KH&CN trên các báo mang một sức sống mới. Nội dung các tác phẩm báo chí viết về KH&CN được lựa chọn xuất phát từ hơi thở của đời sống và đến được với nhiều đối tượng độc giả. Bên cạnh đó, về hình thức thể hiện, nhiều cơ quan báo chí và người làm báo tự đổi mới để bắt kịp xu hướng chung. Đó là các xu hướng: Hội tụ, đa phương tiện, đa nền tảng, tích hợp số; báo chí di động, báo chí dữ liệu, báo chí sáng tạo, podcast, trí tuệ nhân tạo; các tác phẩm báo chí hiện đại Megastory, longform, E-magazine… trên báo điện tử tiếp tục được đẩy mạnh.

Các tác giả đoạt giải A giải thưởng báo chí về Khoa học và Công nghệ năm 2022.

Ông đánh giá như thế nào về sự tham gia của các cơ quan báo chí địa phương đối với Giải thưởng, thưa ông?

Ông Nguyễn Đức Lợi: Trong hơn 10 năm trở lại đây, công tác truyền thông về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) đã có những bước chuyển biến lớn, góp phần giới thiệu những thành tựu nổi bật của nền khoa học nước nhà và truyền cảm hứng, tình yêu khoa học đến đông đảo người dân, nhất là với thế hệ trẻ. 

Giải thưởng báo chí về KH&CN cũng đã khẳng định được vai trò, vị thế của một giải thưởng có uy tín và ngày càng lan toả, là sân chơi trí tuệ của các phóng viên, biên tập viên quan tâm đến KH&CN. Đến nay, nhiều địa phương như TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Thừa Thiên Huế, Bắc Giang… cũng đã tổ chức các Giải thưởng báo chí về KH&CN, góp phần lan tỏa ngày càng rộng rãi hơn vai trò của truyền thông KH,CN&ĐMST. Giải thưởng báo chí KH&CN năm 2023 tiếp tục nhận được sự hưởng ứng tham gia của nhiều cơ quan báo chí ở trung ương và địa phương. Trong đó có nhiều tác phẩm đề cập sâu, cụ thể và rõ nét về ứng dụng KH&CN vào đời sống của người dân ở địa phương. Qua các năm tổ chức Giải thưởng thì khoảng cách giữa báo chí trung ương và báo chí địa phương ngày càng thu hẹp. Đây là nỗ lực cố gắng rất lớn của báo chí địa phương với nguồn lực về con người và cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế. Những tác phẩm dự thi năm nay đã phản ánh được nỗ lực của các cơ quan báo chí địa phương trong việc tham gia Giải thưởng này.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng của Giải thưởng, theo ông Cơ quan Thường trực Giải thưởng cần triển khai các giải pháp gì?

Ông Nguyễn Đức Lợi: Trong những năm qua, Cơ quan Thường trực Giải thưởng tổ chức ngày càng chuyên nghiệp, bài bản, chất lượng với tinh thần trách nhiệm cao đã tổ chức thành công Giải thưởng báo chí về KH&CN. Đây là giải thưởng có uy tín, quy trình chặt chẽ khoa học nhằm tạo ra một môi trường nghiệp vụ thực sự hữu ích đối với các nhà báo, phóng viên và biên tập viên. Trong thời gian tới, Cơ quan Thường trực cần tiếp tục đổi mới, tổ chức tốt hơn nữa, nâng tầm của Giải thưởng cả về quy mô và chất lượng; thu hút ngày càng nhiều những tác phẩm báo chí xuất sắc cả về nội dung tư tưởng và hình thức thể hiện; tôn vinh và động viên khen thưởng kịp thời, xứng đáng cho các nhà báo.

Bài, ảnh: Đăng Minh