Quan tâm phát triển doanh nghiệp KH&CN

Từ nhiều năm nay Bộ KH&CN luôn quan tâm thúc đẩy việc hình thành các doanh nghiệp KH&CN. Năm 2007, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 80/2007/NĐ-CP về doanh nghiệp KH&CN. Tuy nhiên, sau hơn 7 năm thực hiện số lượng các doanh nghiệp được công nhận là doanh nghiệp KH&CN còn khiêm tốn. Trong Chiến lược phát triển KH&CN đến năm 2020 đặt mục tiêu tới 2015 Việt Nam có 3.000 doanh nghiệp KH&CN, đến năm 2020 có 5.000 doanh nghiệp KH&CN. 

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân chia sẻ: Đây là nhiệm vụ khó khăn, thời gian qua mặc dù Bộ KH&CN và các nhà khoa học đã rất nỗ lực nhưng thị trường KH&CN còn manh nha. Các doanh nghiệp, viện, trường chưa gắn kết, nhiều kết quả nghiên cứu thành công chưa được thương mại hóa, chưa được các doanh nghiệp đón nhận để trở thành những nhân tố thúc đẩy quá trình đổi mới công nghệ của doanh nghiệp tạo ra những sản phẩm hàng hóa có giá trị và chất lượng cao. 

Tại các nước phát triển, khái niệm doanh nghiệp KH&CN đã đi vào cuộc sống thông dụng hơn ở Việt Nam. Yếu tố quan trọng quyết định thành công của những doanh nghiệp là bên cạnh ý chí của người làm KH&CN và tinh thần của người làm doanh nghiệp đó là các quỹ đầu tư mạo hiểm. Trong khi tại Việt Nam, khái niệm quỹ đầu tư mạo hiểm còn khá mới mẻ. Thiếu quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ khó có một hệ thống doanh nghiệp khởi nghiệp tốt, thị trường KH&CN khó có thể thành công.

Tại Israel vai trò của quỹ đầu tư mạo hiểm và các doanh nghiệp khởi nghiệp luôn hiện hữu. Điều đó giải thích vì sao Israel là một quốc gia non trẻ, dân số ít, tài nguyên gần như không có nhưng họ đã là một cường quốc trong lĩnh vực KH&CN. Các doanh nghiệp, viện, trường tại Israel đánh giá cao các quỹ đầu tư mạo hiểm. Trong khi tại Việt Nam, những nỗ lực tạo ra quỹ đầu tư mạo hiểm còn gặp nhiều trở ngại, những rào cản khó vượt qua. 

Các nhóm khởi nghiệp ra mắt tại Demo Day

Thực hiện nhiệm vụ xây dựng và phát triển hệ thống doanh nghiệp KH&CN tại Việt Nam, Bộ KH&CN phê duyệt Đề án Thương mại hóa công nghệ theo mô hình Thung lũng Silicon tại Việt Nam, giao cho Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH&CN nghiên cứu, triển khai từ năm 2013. Mục tiêu cơ bản của Đề án là tạo ra một hệ sinh thái gồm các doanh nghiệp khởi nghiệp được đào tạo, tư vấn trong chương trình đào tạo hỗ trợ khởi nghiệp để thu hút vốn đầu tư mạo hiểm nhằm xây dựng hệ thống doanh nghiệp khoa học và công nghệ thành công.

“Gọi” vốn đầu tư

Theo Đề án “Thương mại hóa công nghệ theo mô hình Thung lũng Silicon tại Việt Nam”, doanh nghiệp phải có sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường, mô hình, chiến lược kinh doanh khả thi, có đội ngũ đủ năng lực thực hiện đồng thời tạo môi trường để thu hút chất xám thông qua xây dựng hệ thống đào tạo hỗ trợ khởi nghiệp, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, kết hợp nguồn vốn ngân sách để thu hút nguồn vốn đầu tư mạo hiểm tư nhân, đặc biệt từ nước ngoài.

Bà Thạch Lê Anh, Chủ nhiệm Đề án, người đã có ý tưởng và những hành động quyết tâm Việt hóa mô hình Silicon Vallley Việt Nam khằng định Đề án “Thương mại hóa công nghệ theo mô hình Thung lũng Silicon tại Việt Nam” sẽ tạo ra nhiều doanh nghiệp và cá nhân xuất sắc có đủ khả năng và tố chất như “Nguyễn Hà Đông”… Với sự phối hợp của các đơn vị trong Bộ, Đề án “Thương mại hóa công nghệ theo mô hình thung lũng Silicon tại Việt Nam” đã tổ chức thành công mô hình Tổ chức thúc đẩy doanh nghiệp (VSVA) để hỗ trợ 9 nhóm khởi nghiệp tiềm năng trong một quy trình huấn luyện tập trung trong vòng 4 tháng vừa qua. Sau quá trình tập huấn nói trên, các nhóm khởi nghiệp đã hoàn thiện ý tưởng, mô hình kinh doanh, có sản phẩm, thị trường và sẵn sàng nhận đầu tư để mở rộng hoạt động kinh doanh. 

Bộ trưởng Nguyễn Quân đánh giá cao Đề án “Thương mại hóa công nghệ theo mô hình thung lũng Silicon tại Việt Nam”. Dù khó khăn, kinh phí hạn hẹp, nhưng với nỗ lực của những người tham gia đề án đã bước đầu tạo dựng được những doanh nghiệp khởi nghiệp. Những doanh nghiệp này đang thành công, bắt đầu có thị trường và sẵn sàng đón nhận sự đầu tư. 9 nhóm khởi nghiệp tiềm năng, họ là những gương mặt còn rất trẻ nhưng có hoài bão, đam mê với sự nghiệp phát triển KH&CN của đất nước, có tinh thần doanh nghiệp của những doanh nghiệp khởi nghiệp đi lên từ hai bàn tay và khối óc.

Chia sẻ về ý nghĩa của “Demo day” đối với doanh nghiệp và các nhà đầu tư, Phó Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp KH&CN Phạm Hồng Quất cho biết: “Demo day” rất quan trọng đối với doanh nghiệp khởi nghiệp, đánh dấu bước trưởng thành của các nhóm khởi nghiệp đã được tư vấn, giúp đỡ trong quá trình huấn luyện. Thông qua dự án này, chúng tôi kỳ vọng những bước đột phá, thay đổi quan điểm cách gọi vốn đầu tư cho các dự án KH&CN như thế này sẽ thu hút được đầu tư của xã hội, sự quan tâm của các nhà đầu tư tư nhân cũng như các quỹ đầu tư trong và ngoài nước. 

“Thời gian tới dự án sẽ tập trung làm trong lĩnh vực sinh học, nông nghiệp, tự động hóa, dược phẩm. Đây là những lĩnh vực mà Việt Nam có lợi thế cạnh tranh. Không chỉ có các bạn trẻ mà còn cả những nhà khoa học trẻ, nghiên cứu sinh, chủ nhiệm các đề án, đề tài, đều có thể tham gia chương trình này. Nhóm nghiên cứu mạnh, tiềm năng thể hiện sản phẩm của mình dưới dạng mô hình kinh doanh để kêu gọi vốn đầu tư. Họ không chỉ dựa vào đầu tư của nhà nước mà phần chính họ phải kêu gọi đầu tư từ doanh nghiệp, đầu tư từ xã hội, tạo ra hệ sinh thái phát triển bền vững”, ông Phạm Hồng Quất cho biết thêm.

Đất nước có phát triển được hay không để đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại hay không hoàn toàn phụ thuộc vào tiềm lực KH&CN của một quốc gia. Trong đó có những doanh nghiệp KH&CN, những doanh nghiệp có năng suất lao động cao, giá trị gia tăng lớn và những doanh nghiệp đi đầu trong công cuộc phát triển KH&CN của đất nước. 

Bài, ảnh: Bảo Chi