Chuyển đổi số - Động lực cho thương mại điện tử

Tham dự Hội thảo "Thương mại điện tử - Xu thế phát triển bền vững"có ông Phạm Hồng Quất - Cục trưởng Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp Khoa học công nghệ, Bộ khoa học và Công nghệ; ông Nguyễn Thế Quang - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương; ông Nguyễn Tiến Cường - Phó Tổng biên tập Báo Công Thương cùng các cơ quan quản lý nhà nước, các hiệp hội, các trường, các viện, các tổ chức quốc tế tại Việt Nam, đại diện các tập đoàn, tổng công ty, các cơ sở ươm tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp, nhà đầu tư khởi nghiệp, cộng đồng doanh nghiệp lĩnh vực Thương mại điện tử và logistics; các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Tiến Cường - Phó Tổng biên tập Báo Công Thương - cho biết: Những năm gần đây, thương mại điện tử đang nổi lên như một trụ cột tăng trưởng cho kinh tế số của các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Năm 2022, thương mại điện tử sẽ tiếp tục phát triển và tạo ra những xu hướng tiêu dùng mới. Nếu như năm 2016, doanh thu Thương mại điện tử B2C đạt 5 tỷ USD, đến năm 2019, mức doanh thu đã tăng gấp đôi, đạt hơn 10 tỷ USD, năm 2020 là 11,8 tỷ USD, năm 2021 đạt 13,7 tỷ USD.

Theo sách trắng năm 2022 do Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) công bố cho thấy, quy mô thị trường bán lẻ thương mại điện tử của Việt Nam dự báo sẽ tăng trưởng ở mức 20% trong năm 2022, đạt khoảng 16,4 tỷ USD. Ước tính có khoảng 57 triệu đến 60 triệu người Việt Nam tham gia mua sắm trực tuyến với giá trị mua sắm bình quân đầu người 260-285 USD.

“Sau đại dịch Covid 19, Việt Nam là một trong những quốc gia khôi phục các hoạt động “bình thường mới” một cách nhanh chóng. Một số thói quen và xu hướng tiêu dùng được hình thành và thúc đẩy trong đại dịch vẫn được duy trì và tiếp tục phát triển. Thương mại điện tử trở thành đầu tàu trong sự phát triển của nền kinh tế số Việt Nam” - ông Nguyễn Tiến Cường nhấn mạnh.

Trong báo cáo e-Conomy 2022 từ Google, Temasek và Bain & Company, năm 2022, nền kinh tế số của Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á với tổng giá trị hàng hóa dự kiến tăng 28%, từ 18 tỷ USD năm 2021 lên 23 tỷ USD năm 2022. Với mức tăng trưởng 31% trong giai đoạn 2022-2025. Nền kinh tế số Việt Nam sẽ đạt mức 49 tỷ USD vào năm 2025 và đạt mốc kỷ lục từ 120-200 tỷ USD vào năm 2030.

Kế hoạch phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025 có mục tiêu đưa thương mại điện tử trở thành một trong các lĩnh vực tiên phong của nền kinh tế số, nơi các công nghệ tiên tiến của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư được ứng dụng rộng rãi để tăng hiệu quả của chu trình kinh doanh, góp phần hiện đại hóa hệ thống phân phối, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước và xuất khẩu. Kế hoạch này gắn kết chặt chẽ với các chiến lược, chính sách về chủ động tham gia Cách mạng công nghiệp 4.0, định hướng phát triển kinh tế số và chuyển đổi số quốc gia.

Cần những giải pháp bền vững

Với mục tiêu tiên phong ứng dụng công nghệ và nền tảng số trong thương mại điện tử để tối ưu hóa lợi ích cho người tiêu dùng và nhà bán hàng. Bà Ngô Thị Trúc Anh - Giám đốc Bộ phận Vận chuyển Lazada Logistics Việt Nam đã có bài chia sẻ có chủ đề: “Giải pháp đồng hành cùng thương hiệu và nhà bán hàng chuyển đổi số bền vững”.

Theo bà Ngô Thị Trúc Anh trong giai đoạn 2020 – 2021 mặc dù ảnh hưởng của dịch Covid-19 tác động đến toàn nền kinh tế song thương mại điện tử đã có sự tăng trưởng vượt trội. Cụ thể, trong giai đoạn này tốc độ tăng trưởng của mua sắm trực tuyến trong khu vực đạt 50%, song giai đoạn 2021 - 2022 mức tăng trưởng này giảm xuống còn 16%. Dự báo giai đoạn 2022 - 2025, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 17%.

Báo cáo thay đổi hành trình mua sắm tại Đông Nam Á “Từ nhu cầu tìm kiếm đến trải nghiệm nhận hàng” do Lazada thực hiện vào tháng 9/2022 cho thấy, 76% người tiêu dùng Việt Nam mua sắm mỗi tháng một lần trên thương mại điện tử, 83% người dùng Việt Nam có thói quen tìm kiếm sản phẩm trực tiếp trên các sàn thương mại điện tử, 50% các đơn hàng trên thương mại điện tử ở Việt Nam được mua mà không có dự tính.

 “Điều này cho thấy thói quen mua sắm của người tiêu dùng đã thay đổi, và các sàn thương mại điện tử đã định hình những thói quen này. Các sàn thương mại vẫn tiếp tục là nền tảng giúp các doanh nghiệp tiếp cận người tiêu dùng hiệu quả”, bà Ngô Thị Trúc Anh thông tin.

Trước các diễn biến phức tạp của nền kinh tế, các doanh nghiệp nên có những bước chuyển đổi khi đưa ra những chiến lược kinh doanh dài hạn. Điều này giúp doanh nghiệp “giữ sức đường dài” để phục vụ người tiêu dùng tốt nhất, đặc biệt là những nhóm doanh nghiệp kinh doanh đa kênh, đa nền tảng. Theo đó, để chuyển đổi số bền vững, các doanh nghiệp cần những giải pháp từ công nghệ, giải pháp từ con người và giải pháp từ cơ sở hạ tầng, logistics.

Bà Nguyễn Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Grap Việt Nam đã chia sẻ chủ đề: Ứng dụng thương mại điện tử thúc đẩy tiêu thụ nông sản. Để hỗ trợ người dân Grab cũng thực hiện nhiều chương trình chung tay vì nông sản Việt như hỗ trợ nông dân mở cửa hàng trực tuyến.

“Sự ra đời Grab Mart đã góp phần hỗ trợ nông dân Việt Nam trong việc tiêu thụ các mặt hàng nông sản. Và đến nay Grab đã ký hợp tác 4 bên với Bộ NN&PTNT, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Liên minh minh hợp tác xã trong việc tiêu thụ nông sản cho nông dân”- bà Mỹ Hạnh nói.

Đồng thời để hỗ trợ người dân, Grab cũng thực hiện nhiều chương trình chung tay vì nông sản Việt như hỗ trợ nông dân mở cửa hàng trực tuyến; tăng cường năng lực công nghệ cho nông dân: hỗ tợ tiêu thụ nông sản: đưa nông sản đến tận tay người dùng và góp phần thúc đẩy chuyển đổi số.

Chia sẻ về nguyên nhân vì sao thị trường giao thức ăn trực tuyến tại Việt Nam hấp dẫn, ông Jinwoo Song - Tổng giám đốc BAEMIN Việt Nam cho biết, so với những thị trường khác, thị trường Việt Nam có nhiều người trẻ sành sử dụng công nghệ, bắt kịp xu hướng hiện đại, sẵn sàng trải nghiệm những thói quen tiện lợi.

 “Ngoài ra về công nghệ, Việt Nam có lực lượng kỹ sư công nghệ chất lượng cao cùng với các ứng dụng được phát triển đạt chất lượng cao. Chính vì vậy, thị trường giao thức ăn trực tuyến tại Việt Nam trong thời gian tới vẫn vô cùng tiềm năng”, ông Jinwoo Song khẳng định.

Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, công ty vẫn gặp những thách thức nhất định. Điển hình là sự cạnh tranh mã khuyến mại. Việc ứng dụng các mã khuyến mãi khiến các đơn vị nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường với lượng đơn hàng tăng cao. Tuy nhiên việc này cũng có những bất cập như phát triển không bền vững, thổi phồng thị trường mục tiêu.

Điều này đòi hỏi các đơn vị phải nâng cao năng lực cạnh tranh trên môi trường thương mại điện tử. Theo đó, về phía cơ quan quản lý cần hoàn thiện khung pháp lý về thương mại điện tử thông qua việc Hoàn thiện môi trường pháp lý phù hợp với bối cảnh thực tế; Quy định về hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài cần giải quyết những bất cập hiện tại. Đồng thời xây dựng tín nhiệm tiêu chuẩn trong thương mại điện tử…

Tại hội thảo đã diên ra phiên trao đổi giữa các diễn giả, doanh nghiệp. Theo đó, các diễn giả cho rằng, kinh doanh thương mại điện tử là cuộc chiến về chiến lược tư duy bền vững. Trên các sàn thương mại điện tử, một số thương hiệu có chiến lược bán hàng rất bài bản, tối ưu hoá hiệu quả kinh doanh và đảm bảo phát triển thương hiệu. Các doanh nghiệp, nhà bán hàng cần xây dựng thương hiệu có chiều sâu, có chính sách chăm sóc khách hàng, chiến lược phát triển sản phẩm rõ ràng. Bên cạnh đó, là phải đầu tư tìm hiểu về thị hiếu đối tượng khách hàng để phục vụ, chăm sóc, hậu mãi… cũng là giữ chân khách hàng mua sắm trong tương lai. Với sự phát triển công nghệ hiện nay, những doanh nghiệp nhỏ cũng có thể sử dụng các giải pháp, dịch vụ khách hàng do các doanh nghiệp thứ ba cung cấp.

Phiên thảo luận này đi sâu thảo luận 1 số các chủ đề: Giải pháp phát triển bền vững ngành Thương mại điện tử Việt Nam; Cơ hội cũng như thách thức, thuận lợi của việc thúc đẩy chuyển đổi số trong các doanh nghiệp để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và nền kinh tế; Cơ hội để các doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng; giải pháp thanh toán số và công nghệ số, giải pháp logistics hỗ trợ cho các doanh nghiệp./.

Bài, ảnh: Nhóm phóng viên