Đẩy mạnh hợp tác chuyển giao công nghệ

Tham dự Diễn đàn có đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, Ủy ban KH&CN và Môi trường Quốc hội, các đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam, đại diện lãnh đạo Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, các doanh nghiệp, trường đại học, các tổ chức quốc tế, các đại biểu là chuyên gia, doanh nghiệp, đơn vị nghiên cứu, nhà đầu tư quan tâm đến hoạt động nhập khẩu, chuyển giao và ứng dụng công nghệ. Diễn đàn là hoạt động nhằm hỗ trợ nâng cao hiệu quả thực hiện Đề án “Thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam” trong các ngành, lĩnh vực ưu tiên giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (Quyết định số 1851/QĐ-TTg ngày 27/12/2018).

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cho biết, qua 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện, quy mô nền kinh tế được nâng lên. Khi bước vào đổi mới, năm 1989 GDP Việt Nam mới chỉ là 6,3 tỷ USD, nhưng đến năm 2020 thì quy mô nền kinh tế Việt Nam đã đạt 268,4 tỷ USD, đứng thứ 4 trong khu vực ASEAN. Cùng với đó, đời sống nhân dân cả về vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt, năm 1985 bình quân thu nhập đầu người là 159 USD, năm 2020 ước đạt 2.750 USD.

Theo Thứ trưởng Trần Văn Tùng, trong sự phát triển chung của đất nước có sự đóng góp quan trọng của dòng vốn đầu tư nước ngoài. Quá trình thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam được bắt đầu từ năm 1988, tính đến 8/2020, đã có 32,539 dự án đầu tư nước ngoài đến từ 137 quốc gia và vùng lãnh thổ đang hoạt động tại Việt Nam, đóng góp trực tiếp vào GDP và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, mở rộng thị trường xuất khẩu, thực hiện chuyển giao công nghệ và nghiên cứu phát triển.

Để tiếp tục duy trì đà phát triển ổn định, việc thay đổi mô hình phát triển để nâng cao năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế đặt ra ngày một mạnh mẽ hơn với các nền tảng đột phá về thể chế, kết cấu hạ tầng, khoa học công nghệ và nguồn lực con người. Hoạt động thu hút đầu tư nước ngoài cũng được điều chỉnh phù hợp theo hướng có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá. Điều này đã được khẳng định tại Nghị Quyết số 50-NQ/TW ngày20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030.

Với vai trò quản lý nhà nước về KH&CN, Bộ KH&CN đã ban hành nhiều chính sách cụ thể, góp phần phát huy hiệu quả của dòng vốn FDI thông qua tăng cường quản lý, định hướng, khuyến khích nhập khẩu và chuyển giao công nghệ từ nước ngoài, tiêu biểu là Luật Chuyển giao công nghệ năm 2017 và Quyết định số 1851/QĐ-TTg ngày 27/12/2018 của Thủ tướng chính phủ về phê duyệt Đề án “Thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam trong các ngành, lĩnh vực ưu tiên giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.

Ông Vahram Kazhoyan, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Armenia

Tại Diễn đàn, ông Vahram Kazhoyan, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Armenia chia sẻ, Armenia và Việt Nam vốn đã có nền tảng  tích cực trên quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp, góp phần thúc đẩy phát triển quan hệ kinh tế, thương mại tương xứng với quan hệ chính trị, đồng thời phát triển quan hệ văn hóa, du lịch và giao lưu nhân dân. Đại sứ quán Armenia sẵn sàng hỗ trợ các học giả, nhà khoa học và doanh nghiệp Việt Nam kết nối với các đồng nghiệp tại Armenia và các công nghệ tiên tiến, giúp Việt Nam có được kết quả tốt nhất.

Khai thác nguồn lực, tri thức công nghệ từ nước ngoài

Tại Diễn đàn, đại diện nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và nhà đầu tư đã chia sẻ về các vấn đề đặt ra đối với hoạt động chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam; Thực trạng triển khai chính sách định hướng và hỗ trợ nhập khẩu, chuyển giao công nghệ tại Việt Nam thời gian qua; và Đào tạo nâng cao nguồn nhân lực để chuyển giao và hấp thụ công nghệ mới tại Việt Nam cũng như giải pháp nhằm thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.

TS. Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho biết, những năm qua Việt Nam luôn quan tâm thúc đẩy phát triển thị trường KH&CN. Nhờ đó, KH&CN đang từng bước đóng góp ngày càng lớn vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Cụ thể, giá trị gia tăng sản xuất công nghiệp luôn tăng trưởng; bước đầu cung ứng nhiều sản phẩm phục vụ cho các ngành sản xuất; KH&CN ngày càng đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển công nghiệp hóa của đất nước; đầu tư vào sản xuất công nghiệp công nghệ tiên tiến tăng ở khu vực kinh tế có vốn nước ngoài và khu vực kinh tế tư nhân; chất lượng và số lượng lao động KH&CN qua đào tạo cũng được nâng lên.

Theo TS. Phạm Văn Tân, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, KH&CN đã đóng góp đáng kể cho tăng trưởng và góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phòng, chống thiên tai, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Phiên thảo luận tại Diễn đàn

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, TS. Tô Hoài Nam đã nêu một số điểm còn tồn tại, hạn chế như: tăng trưởng sản xuất, dịch vụ dựa vào KH&CN vẫn còn thiếu tính bền vững; tốc độ đổi mới công nghệ tại các doanh nghiệp còn thấp, hầu hết các doanh nghiệp chưa chú trọng đến hoạt động nghiên cứu, triển khai ứng dụng KH&CN; nguồn lao động trong lĩnh vực KH&CN cho các doanh ngiệp chất lượng còn thấp.

Dựa trên báo cáo của các doanh nghiệp cũng như xử lý thông tin từ thị trường, TS. Tô Hoài Nam đã đưa ra kiến nghị: Đề nghị Bộ KH&CN kiến nghị với Chính phủ và các bộ, ngành liên quan xem xét sớm “mở kho” KH&CN nơi lưu giữ nhiều công trình nghiên cứu quý để các doanh nghiệp Việt Nam khai thác sử dụng; thúc đẩy thực hiện chương trình cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục liên quan đến hoạt động kinh doanh giai đoạn 2020-2025 theo tinh thần Nghị quyết số  68/NQ-CP ngày 12/5/2020. Cùng với đó là đẩy mạnh truyền thông về các chương trình dự án hỗ trợ doanh nghiệp theo chức năng quản lý của Bộ; triển khai, thực thi nhanh chóng Quyết định số 749/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Về chính sách KH&CN, theo TS. Tô Hoài Nam cần xác lập mục tiêu gia tăng nhanh năng lực công nghệ, tăng hàm lượng công nghệ của sản phẩm, dịch vụ. Cần tập trung phát triển, hình thành thị trượng KH&CN với các chủ thể cung ứng đa dạng và cạnh tranh. …

Toàn cảnh Diễn đàn

Cùng chia sẻ về vấn đề này, TS. Phạm Văn Tân cho biết, năng lực đổi mới sáng tạo của Việt Nam đang có chuyển biến tích cực, nguồn nhân lực dồi dào và có tiềm năng lớn nếu được đào tạo tốt. Để nắm bắt được cơ hội này, ngành KH&CN nước ta cần phải nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo, sẵn sàng tham gia cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư với tâm thế chủ động và tích cực. Theo đó, cần phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật trong đội ngũ các nhà khoa học, nghiên cứu sinh, học sinh, sinh viên và các tầng lớp nhân dân. Phát động phong trào nâng cao năng suất chất lượng tại các doanh nghiệp… Thời gian tới, ngành KH&CN tiếp tục bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc thực hiện mục tiêu kép về phòng, chống dịch và thúc đẩy phát triển kinh tế nhằm duy trì, phục hồi các hoạt động sản xuất, kinh doanh trong thời gian có dịch và chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện để thúc đẩy nền kinh tế phát triển mạnh.

Kết luận Diễn đàn Thứ trưởng Trần Văn Tùng bày tỏ mong muốn nhận được sự quan tâm, ủng hộ và chia sẻ từ phía doanh nghiệp. Bộ KH&CN khẳng định, các cơ quan của Bộ KH&CN, nhất là liên quan đến phát triển công nghệ, ứng dụng, đổi mới, chuyển giao công nghệ luôn sẵn sàng đồng hành với doanh nghiệp. Bộ KH&CN tiếp nhận và tôn trọng mọi ý tưởng sáng tạo, mong muốn rằng có thể hỗ trợ cho những ý tưởng, những sáng tạo có thể phát triển, góp phần phát triển kinh tế xã hội của đất nước. 

Bài, ảnh: Bảo Chi - Ngũ Hiệp