Buổi gặp mặt đã khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Lãnh đạo Chính phủ, lãnh đạo Bộ KH&CN đối với các nhà khoa học trẻ - tương lai của nền KH&CN Việt Nam cũng như tương lai của nước nhà trong thời đại hội nhập, cạnh tranh. Là dịp để các nhà khoa học trẻ báo cáo kết quả hoạt động, thành tựu nghiên cứu của mình, đồng thời cũng kiến nghị với Chính phủ những cơ chế, chính sách phù hợp để họ có thể đóng góp nhiều hơn cho đất nước và cho nền khoa học.

Nhà khoa học trẻ - tương lai của nền KH&CN nước nhà

Gần 70 nhà khoa học trẻ tiêu biểu tham dự buổi gặp mặt hôm nay đại diện cho hàng nghìn tài năng khoa học trẻ ở trong và ngoài nước. Họ đều là những cá nhân có thành tích KH&CN xuất sắc. Dù xuất phát điểm và lĩnh vực hoạt động khác nhau, được tham gia chủ trì những công trình khoa học lớn, có nhiều bài báo khoa học được công bố quốc tế, nhiều sáng chế có giá trị ứng dụng cao được bảo hộ trong và ngoài nước, đạt các giải thưởng KH&CN danh giá trong nước và quốc tế hay là người quản lý, điều hành thành công doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên thị trường, các nhà khoa học trẻ tiêu biểu đều có một điểm chung là ý thức dấn thân trên con đường nghiên cứu khoa học đầy thách thức và gian khó, dùng thực tài và lao động trí tuệ nghiêm túc, bền bỉ để vươn tới các thang giá trị cao trong nghề nghiệp, mang lại lợi ích lớn cho cộng đồng và xã hội.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng phát biểu tại buổi Lễ gặp mặt.

Có thể kể đến nhiều gương mặt trẻ có thành tích rất xuất sắc như Tiến sỹ Trần Hà Liên Phương, công tác tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh - người Việt Nam đầu tiên nhận giải thưởng L'oreal-UNESCO, vinh danh ở hạng mục Nhà khoa học trẻ tài năng quốc tế; kỹ sư Phạm Gia Vinh - người đã nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thành công máy bay không người lái. Hiện đang triển khai thử nghiệm khí cụ bay không người lái tầng bình lưu (cao 30km - 50km); kỹ sư Lê Văn Huyên với 11 sáng kiến, giải pháp giúp Tổng công ty Viễn thông Mobifone tiết kiệm 25 tỷ đồng chi phí đầu tư; ThS. Lưu Mạnh Hà - người đã có 25 sáng kiến ý tưởng được công nhận, làm lợi cho Tập đoàn Viettel 202 tỷ đồng…

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân cho biết, trong điều kiện khó khăn của một quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình thấp, lực lượng khoa học Việt Nam đã có thể thiết kế chế tạo thành công thiết bị cơ khí thủy công cho các nhà máy thủy điện công suất lớn; giàn khoan tự nâng ở độ sâu 90m nước; phát triển công nghệ khai thác dầu trong đá móng; các giống lúa mới năng suất cao; khai thác vệ tinh viễn thông; làm chủ công nghệ đóng tàu, xây dựng công trình ngầm, nhà cao tầng, cầu dây văng, đường cao tốc; ghép tạng và sản xuất vắc xin; ứng dụng kỹ thuật hạt nhân và công nghệ bức xạ hiệu quả trong y tế, nông nghiệp, công nghiệp. Khoa học cơ bản trong lĩnh vực thế mạnh như toán, vật lý lý thuyết đạt thứ hạng cao trong ASEAN, góp nhiều gương mặt khoa học có uy tín trên các diễn đàn khu vực và thế giới.

KH&CN Việt Nam có được kết quả đáng tự hào nói trên là nhờ phần đóng góp quan trọng của lực lượng khoa học trẻ. Với tài năng, sức mạnh của tuổi trẻ, nhiệt huyết và đam mê nghiên cứu sáng tạo, đội ngũ các nhà khoa học trẻ đã trở thành lực lượng tiên phong trong tiếp thu và làm chủ công nghệ tiên tiến của thế giới, tiếp cận các phương pháp nghiên cứu hiện đại, phát triển hướng nghiên cứu mới; là đội ngũ năng động nhất trong hoạt động đổi mới sáng tạo để tạo ra những sản phẩm, dịch vụ đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường và xã hội, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để nhà khoa học trẻ phát triển

Theo Bộ trưởng Nguyễn Quân, Bộ KH&CN luôn ý thức rất rõ trách nhiệm của mình trong việc khuyến khích, phát huy, trọng dụng và phát triển nguồn tiềm năng quý giá của lực lượng cán bộ khoa học, trong đó có lực lượng cán bộ trẻ để phục vụ có hiệu quả nhất cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Bộ thời gian qua là việc tham mưu giúp Chính phủ xây dựng, hoạch định các cơ chế, chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho KH&CN phát triển, đặc biệt là chính sách thu hút và trọng dụng các nhà khoa học và nhà khoa học trẻ tài năng. Đồng thời, luôn nỗ lực đổi mới quản lý để tạo môi trường thuận lợi cho nghiên cứu khoa học và mở ra nhiều cơ hội cho các nhà khoa học trẻ.

Quỹ Phát triển KH&CN quốc gia (NAFOSTED) được Bộ vận hành từ năm 2008 đã tập trung tài trợ nghiên cứu theo đề xuất của các nhà khoa học, trong đó ưu tiên các nhà khoa học trẻ triển khai nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản, tham dự hội nghị, hội thảo quốc tế, thực tập ngắn hạn ở nước ngoài. Số nhà khoa học trẻ chủ trì các nhiệm vụ nghiên cứu được Quỹ tài trợ tăng nhanh từ 5% năm 2009 lên 60 - 70% năm 2014; công trình được công bố trên các tạp chí quốc tế uy tín tăng 30% mỗi năm, chiếm 25% tổng số các công bố quốc tế có nguồn gốc Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân phát biểu tại buổi Lễ.

Bên cạnh đó, Bộ cũng tích cực triển khai nhiều chương trình, dự án hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, như “Đề án Thương mại hóa công nghệ theo mô hình thung lũng Silicon”, Chương trình Đối tác đổi mới sáng tạo Việt Nam - Phần Lan,… Các nỗ lực chính sách nói trên không gì khác ngoài mục đích mang lại cho các nhà khoa học và nhà khoa học trẻ nước ta môi trường và điều kiện làm việc thuận lợi nhất. Từ đó, giúp các nhà khoa học tin tưởng, an tâm lao động sáng tạo, đóng góp sức lực và trí tuệ của mình cho sự nghiệp chung.

“Tương lai của nền KH&CN nước nhà phụ thuộc vào lực lượng trẻ tài năng với các đại diện tiêu biểu có mặt tại cuộc gặp gỡ hôm nay. Mong các bạn, các nhà khoa học trẻ sẽ không dừng lại ở các thành công ban đầu này mà tiếp tục nỗ lực hơn, quyết tâm hơn, hợp tác và đoàn kết hơn để quy tụ và nhân lên gấp bội tiềm năng trí tuệ của lực lượng khoa học Việt Nam, để đóng góp mạnh mẽ hơn, thiết thực hơn cho sự nghiệp phát triển đất nước, xứng đáng với sự trân trọng và niềm tin mà Đảng, Nhà nước và nhân dân dành cho mình”, Bộ trưởng chia sẻ.

Phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ sự vui mừng trước những thành tựu mà các nhà khoa học trẻ đã đem lại cho đất nước. Đồng thời ghi nhận những tâm tư, trăn trở với nghề của đội ngũ nhà khoa học trẻ. Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng đánh giá cao Bộ KH&CN đã tổ chức buổi gặp mặt đầu tiên rất có ý nghĩa này và gửi lời thăm hỏi và lời chúc tốt đẹp nhất đến nhà khoa học.

Theo Thủ tướng, trong suốt bề dày lịch sử, dân tộc ta luôn trân trọng và khẳng định “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Trong điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng chúng ta luôn ưu tiên dành nguồn lực thỏa đáng để đầu tư phát triển, nâng cao tiềm lực KH&CN quốc gia. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo mọi điều kiện thuận lợi để các nhà khoa học, nhất là đội ngũ các nhà khoa học trẻ phát triển tài năng, sáng tạo, đóng góp thiết thực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng ghi nhận, biểu dương các nhà khoa học trẻ Việt Nam về những nỗ lực, thành tích đã đạt được và mong muốn các bạn bằng tài năng và niềm đam mê, tiếp tục theo đuổi hoài bão nghiên cứu, sáng tạo, đóng góp nhiều hơn nữa cho đất nước.

Thủ tướng yêu cầu Bộ KH&CN, các Bộ, ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp quán triệt thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW về phát triển KH&CN; cần có cơ chế, chính sách, giải pháp thiết thực, hiệu quả tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho đội ngũ các nhà khoa học, nhất là các nhà khoa học trẻ. Cụ thể, tiếp tục rà soát, hoàn thiện, triển khai thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách thu hút, sử dụng, trọng dụng các nhà khoa học, nhất là các nhà khoa học trẻ, gắn liền chính sách đào tạo các chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành từ các nhà khoa học trẻ. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để các nhà khoa học trẻ được tiếp cận, hỗ trợ từ các quỹ KH&CN, được tham gia thực hiện nhiệm vụ trong các chương trình, đề án KH&CN của các cơ quan nhà nước. Cùng với đó là các chính sách khuyến khích đầu tư, chính sách tài chính, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, chính sách khuyến khích phát triển doanh nghiệp KH&CN, khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng KH&CN,...

Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác quốc tế về KH&CN, chú trọng đào tạo các nhà khoa học trẻ, thu hút và sử dụng hiệu quả đội ngũ sinh viên, nghiên cứu sinh, thực tập sinh, chuyên gia KH&CN học tập và làm việc ở nước ngoài tham gia các hoạt động khoa học công nghệ tại Việt Nam; thực hiện các hoạt động ươm tạo công nghệ, hình thành và phát triển hệ thống doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp KH&CN, tạo điều kiện thuận lợi nhất để đưa nhanh những lĩnh vực KH&CN chúng ta có tiềm năng, thế mạnh để trở thành những lĩnh vực, những sản phẩm mũi nhọn quốc gia cạnh tranh mạnh trên thị trường trong nước và quốc tế; có hình thức khen thưởng, tôn vinh xứng đáng, kịp thời đối với các nhà khoa học trẻ đạt thành tích xuất sắc trong hoạt động khoa học công nghệ; chú trọng bồi dưỡng và nhân rộng các gương điển hình tiên tiến về nghiên cứu sáng tạo của tuổi trẻ. Cùng với đó, đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông, nâng cao nhận thức, khơi dậy tinh thần đam mê lao động sáng tạo, đổi mới sáng tạo KH&CN, nhất là trong thế hệ trẻ Việt Nam.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Bộ trưởng Nguyễn Quân và các đại biểu chụp ảnh lưu niệm cùng các nhà khoa học trẻ.

Tương lai của nền KH&CN nước nhà thuộc về các nhà khoa học trẻ hôm nay. Đảng, Nhà nước, Chính phủ luôn mong muốn và đặt tất cả niềm tin vào thế hệ trẻ, vào các nhà khoa học trẻ trong sự nghiệp phát triển và bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, luôn tin tưởng rằng, cùng với lực lượng KH&CN của cả nước, các nhà khoa học trẻ phát huy truyền thống tốt đẹp và những kết quả đạt được, nỗ lực vượt qua khó khăn thách thức, nêu cao ý thức trách nhiệm và tinh thần tự tôn dân tộc, không ngừng phấn đấu, vượt lên chính mình sánh vai với bạn bè trên thế giới. Từ đó, đạt được nhiều kết quả hơn nữa để KH&CN đóng góp ngày càng thiết thực, hiệu quả hơn nữa vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đưa Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, tiến cùng thời đại, sánh vai với các cường quốc năm châu. Thủ tướng nhấn mạnh, nếu không có KH&CN tiên tiến, hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng cao thì sẽ không thực hiện được mục tiêu thiêng liêng, cao cả đó. Chính phủ sẽ làm hết sức mình với trách nhiệm cao nhất để thúc đẩy sự nghiệp giáo dục đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao và phát triển mạnh mẽ KH&CN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh.

Cũng trong ngày 11/9, lãnh đạo Bộ KH&CN và các nhà khoa học trẻ sẽ có chuyến thăm và làm việc Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Trung tâm ươm tạo doanh nghiệp Hòa Lạc, Công ty liên doanh Việt-Hàn sản xuất thiết bị y tế, Trường Đại học FPT, Làng Phần mềm FPT (F-Ville) - Dự án phần mềm đầu tiên và có quy mô lớn nhất tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc.

Bài, ảnh: Hạnh Nguyên