Hiện tại, TS. Dương Trọng Hải đang công tác tại Trường ĐH Quốc tế - ĐH Quốc gia TP. Hồ Chí Minh. Trong tháng 9 này, anh là một trong số hơn 70 nhà khoa học trẻ tiêu biểu có mặt tại buổi gặp gỡ của Thủ tướng Chính phủ với các nhà khoa học trẻ năm 2015 tại Thủ đô Hà Nội.

“Nuôi” ước mơ từ miền quê nghèo

TS. Dương Trọng Hải sinh ra và lớn lên tại làng Cảnh Dương, một vùng quê giàu truyền thống cách mạng ở huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, cũng là nơi có truyền thống hiếu học dù trên 70% người dân ở đây làm nghề biển. Nhà thuộc hộ nghèo ở làng, nên từ cuối những năm tiểu học Hải đã phải một buổi đi học một buổi làm giúp việc hay đến kỳ nghỉ hè là phải ra biển kiếm thêm thu nhập để trang trải cho năm học mới. Thừa hưởng truyền thống quê hương, và cũng từ những ngày tháng cơ cực, bươn trải với cuộc sống đã tạo cho anh có được ý trí học tập.

Hải chia sẻ, niềm đam mê khoa học thông tin và máy tính (KHTT&MT) đến với anh hết sức tình cờ. Một lần tình cờ xem ti vi ở nhà hàng xóm thấy chương trình giới thiệu về một thiết bị được gọi là máy tính, và sự tò mò dẫn Hải đến một sự yêu thích mà bản thân anh cũng không thể lý giải được. Sự yêu thích cứ lớn dần thành niềm đam mê, rồi ước mơ. Liền sau đó, Dương Trọng Hải đã đăng ký thi tuyển sinh vào ngành An ninh Tin học tại Đại học An Ninh, Điện tử viễn thông, Đại học Bách khoa Đà Nẵng và Sư Phạm tin tại Đại học Sư phạm Huế. Riêng ngành An ninh tin học, Hải không đủ điều kiện dự thi do không vượt qua được kỳ sơ tuyển ở tuyến huyện, 2 trường còn lại anh đều trúng tuyển. Cuối cùng Hải chọn Đại học Sư phạm Tin học - ĐH Sư Phạm Huế để học tập vì phù hợp với điều kiện gia đình (thời điểm này học sư phạm không đóng tiền học phí).

Trong những năm tháng học đại học, dù điều kiện khó khăn nhưng chàng sinh viên Dương Trọng Hải luôn đạt được thành tích xuất sắc và luôn nhận được các phần học bổng của trường. Số tiền tích cóp từ học bổng và tiền dạy thêm, Hải dành mua một chiếc máy tính cũ phục vụ học tập. Cuối năm thứ 3 đại học, anh nằm trong số 37 sinh viên toàn quốc có thành tích xuất sắc nhất về công nghệ thông tin (CNTT) được nhận học bổng của Bộ Bưu chính – Viễn thông và Tập đoàn Motorola.

Vừa học trên lớp, vừa tự mình tìm hiểu học hỏi từ sách vở, tài liệu và từ các thầy cô trong trường đã mang lại cho anh thêm nhiều kiến thức hữu ích. Kết thúc đại học, Dương Trọng Hải đạt 100/100 điểm luận văn, được hội đồng phản biện đánh giá xuất sắc và được Đại học Sư phạm Huế tặng Bằng khen, một thành tích ấn tượng hiếm có sinh viên nào đạt được.

“Niềm đam mê nghiên cứu về lĩnh vực KHTT&MT thật sự được “đốt cháy” tôi cũng như may mắn gặp được GS - TSKH Nguyễn Ngọc Thành. Thầy đã cho tôi cơ hội đi học Thạc sĩ và nghiên cứu ở Hàn Quốc. Từ đó tôi càng thấy rõ được tầm quan trọng của CNTT trong hầu hết các ngành, lĩnh vực. Từ đây, tôi đã dần có những công trình nghiên cứu”. TS. Dương Trọng Hải chia sẻ.

Khát vọng cống hiến

Sau hơn 4 năm học tập và nghiên cứu tại Hàn Quốc, Dương Trọng Hải đã nhận được cùng lúc bằng Thạc sĩ và Tiến sĩ. Trong thời gian làm tiến sĩ, anh là thành viên nghiên cứu chính của dự án "Xây dựng các mô hình quản lý tri thức ontology và ứng dụng vào các hệ khuyến nghị" do GS.TSKH Nguyễn Ngọc Thành làm chủ nhiệm được tài trợ bởi Quỹ phát triển khoa học và Công nghệ quốc gia (Nafosted). Dương Trọng Hải cũng là trưởng nhóm và là thành viên nghiên cứu chính của nhiều dự án như Intelligent Augmented Reality và Intelligent Vehicle Routing System for 3PL tại Intelligent E-commercial Systems Lab thuộc đại học Inha (Hàn Quốc).

TS. Dương Trọng Hải và các đồng nghiệp tại Hàn Quốc

Cũng trong thời gian này, anh đã có 22 bài báo khoa học được đăng trên các tạp chí chuyên ngành hàng đầu trên thế giới, gồm 9 bài báo, 2 chương sách, 11 bài nghiên cứu... Trong số này có 1 bài báo khoa học nằm trong số 10 bài được tham khảo nhiều nhất ở tạp chí Cybernetics and Systems (là tạp chí chuyên ngành công nghệ thông tin nổi tiếng trên thế giới). Anh từng tham gia báo cáo các công trình khoa học tại 9 hội nghị quốc tế thuộc nhiều quốc gia như Úc, Ba Lan, Mỹ, Hàn Quốc và Việt Nam; là thành viên tổ chức của các Hội nghị quốc tế về Công nghệ thông tin như KES AMSTA 2008 and ACIIDS 2009. Dương Trọng Hải cũng giữ vai trò phản biện của nhiều hội nghị quốc tế và tạp chí khoa học...

Theo anh Hải, môi trường làm việc là yếu tố quan trọng nhất đối với hoạt động nghiên cứu khoa học. Đây là một trong những điều kiện khuyến người trẻ tích cực nghiên cứu, đồng thời thu hút được đội ngũ nhà khoa học hiện đang học tập, công tác tại nước ngoài trở về nước làm việc.
Đánh giá về môi trường làm việc hiện tại, TS. Dương Trọng Hải cho biết, để có được thành công, anh luôn được tạo mọi điều kiện tốt nhất để yên tâm công tác và tập trung nghiên cứu cùng với nhiều chính sách hỗ trợ. Bên cạnh đó, bản thân anh và các nhà khoa học trẻ khác của trường luôn nhận được sự quan tâm, hỗ trợ tích cực từ Bộ KH&CN thông qua các chương trình khuyến khích nghiên cứu thiết thực.

“Ngay khi đang làm nghiên cứu sinh tại Hàn Quốc, tôi đã được Bộ KH&CN tạo điều kiện tham gia là nghiên cứu chính ở một dự án thông qua Quỹ Nafosted. Về nước, tôi được giao làm chủ nhiệm một số đề tài dự án. Mới đây, Bộ KH&CN đã chọn lựa đề xuất của tôi là nhiệm vụ nghiên cứu cấp Quốc gia để đưa vào đấu thầu. Đồng thời, tôi cũng được sở KH&CN TP. HCM tạo điều kiện để chủ nhiệm thực hiện một nhiệm vụ nghiên cứu liên quan đế Y tế,…”. TS. Dương Trọng Hải cho hay.

Đam mê nghiên cứu lĩnh vực CNTT từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, được tạo điều kiện học tập nâng cao trình độ tại nước ngoài. TS. Dương Trọng Hải luôn tâm niệm phải đóng góp thật xứng đáng cho quê hương, đất nước. Khát vọng cống hiến luôn thôi thúc anh nghiên cứu và ngọn lửa đam mê ấy dường như chưa bao giờ nguội tắt trong anh.

Khi được hỏi, nếu được thay lời cho những nhà khoa học trẻ hôm nay, anh sẽ nói gì? TS. Dương Trọng Hải bày tỏ: “Chúng tôi, những nhà khoa học trẻ nhận thức rằng, sự đòi hỏi một chính sách đãi ngộ ngang tầm các nước phát triển là một điều khó khăn. Người làm khoa học, bản thân đã xác định phải có niềm đam mê, chịu khó và kiên trì, có thể ai đó kỳ vọng vào cơ chế, đồng lương thu nhập cao từ nghiên cứu khoa học bởi “ cơm áo, gạo tiền”. Riêng quan điểm của tôi cho rằng điều này rất khó, bởi đất nước mình vẫn còn nghèo, chúng ta không thể đòi hỏi quá lớn”.

Bài, ảnh: Ngũ Hiệp