Nhiều kết quả ấn tượng

Những năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, Nhà xuất bản đã xuất bản các ấn phẩm thông tin chọn lọc, các tổng luận phân tích chuyên đề và các chuyên khảo với tổng số hàng trăm đầu sách, phát hành hàng vạn bản in, hướng vào những vấn đề ưu tiên của phát triển kinh tế - xã hội, KH&CN “Tóm tắt tài liệu khoa học - kỹ thuật Việt Nam”; “Thông tin chiến lược khoa học, kỹ thuật, kinh tế”; “Tổng luận khoa học, kỹ thuật, kinh tế”; “Thông tin chuyển giao công nghệ” Vietnamese Scientific and Technical Abstracts... “45 năm khoa học - kỹ thuật Việt Nam” 

Nhiều cuốn sách của Nhà xuất bản được in với số lượng hàng vạn bản, tái bản, nối bản nhiều lần; nhiều cuốn sách tham gia triển lãm sách quốc tế. Trong bối cảnh đất nước mới thống nhất, nền kinh tế còn mất cân đối, chưa ổn định, đời sống còn nhiều khó khăn, cơ chế quản lý kinh tế còn mang nặng tính chất hành chính bao cấp, song hoạt động của Nhà xuất bản đã từng bước ổn định, nhiều đổi mới, đạt những kết quả đáng khích lệ. Với những thành tích, kết quả đạt được và đóng góp trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, năm 1980 Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất.

Sự quan tâm của độc giả đối với các ấn phẩm của NXB KHKT

Cho đến nay, Nhà xuất bản đã trải qua các thời kỳ lịch sử, nhiều lần chuyển đổi mô hình hoạt động, nhưng ở mô hình nào Nhà xuất bản cũng đổi mới phương thức hoạt động chuyển đổi cơ chế, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, đồng thời cải thiện đời sống cán bộ, nhân viên Nhà xuất bản. Sau 60 năm thành lập, sau 34 năm Đổi mới, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật đã cho ra mắt bạn đọc trên 20.000 đầu sách với hàng tỷ bản in tăng vượt trội so với thời điểm năm 1960 là 26 đầu sách và hàng nghìn trang in. 

Trong suốt 60 năm qua, nhà Xuất bản đã xuất bản trên 40 mảng đề tài sách bao phủ các ngành khoa học, Xuất bản trên 200 tên Từ điển các loại, phủ khắp hầu hết các ngành khoa học tự nhiên và khoa học cơ bản, một số ngành khoa học kỹ thuật quan trọng; Đoạt hơn 100 giải thưởng trong nước và quốc tế, Giải thưởng sách Việt Nam và một số giải thưởng của các hội, ngành, lĩnh vực KHCN sách khoa học – công nghệ và quản lý. 

Từ năm 2010 Nhà xuất bản tham gia Chương trình hỗ trợ tài liệu và sách đến 28 Trường đại học và Viện nghiên cứu mới thành lập hoặc ở những địa bàn khó khăn. Từ năm 2018 Nhà Xuất bản đã xây dựng mạng lưới Kết nối các tổ chức có nhu cầu xây dựng và phát triển Không gian đọc Đổi mới và sáng tạo. Cho ra đời của Không gian đọc đổi mới và sáng tạo (IRS): giới thiệu các cuốn sách hay, kinh điển và quan trọng về đổi mới sáng tạo. 

Bên cạnh đó, Nhà xuất bản đã tổ chức biên tập, xuất bản và phát hành “Sách vàng Sáng tạo Việt Nam” từ năm 2016 đến năm 2020. 75 công trình sáng tạo của tác giả, nhóm tác giả được tuyển chọn tuyên truyền, vận động, khơi dậy niềm tự hào về trí tuệ Việt Nam, phát huy năng lực sáng tạo của dân tộc để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước. Tổ chức biên tập, xuất bản “Sách Trắng Khoa học và Công nghệ Việt Nam” từ năm 2014. Cung cấp nhiều thông tin mới về đường lối, chủ trương, chính sách của Nhà nước về KH&CN, những cải cách về chính sách phát triển KH&CN, tiềm lực, thành tựu KH&CN  giúp các nhà quản lý, hoạch định chính sách có những quyết sách hợp lý để thúc đẩy KH& CN Việt Nam phát triển. 

Trong suốt sáu thập kỷ qua, tùy theo từng thời kỳ lịch sử với nhiệm vụ của mình, các thế hệ cán bộ Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật đã xuất bản những bộ sách, mảng sách, đề tài hữu ích, phục vụ sự phát triển KH&CN. Là kết quả lao động gian khổ của nhiều thế hệ đội ngũ tác giả, cộng tác viên, biên tập viên, cán bộ NXB qua các thời kỳ phục vụ sự phát triển KH&CN. Góp phần quan trọng vào sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước thực hiện nhiệm vụ quản lý và phát triển KH&CN của Bộ KH&CN; từng bước trang bị và nâng cao tri thức KH&CN trong và ngoài nước cho các đối tượng học sinh, sinh viên, các nhà khoa học, các cán bộ doanh nghiệp, các nhà hoạch định chính sách thuộc các lứa tuổi, vùng miền; đóng góp tích cực cho việc nhận thức, hiểu biết, ứng dụng KH&CN, giúp nâng cao năng suất lao động của doanh nghiệp, địa phương, quốc gia. Quá trình đó đã diễn ra không biết mệt mỏi, trải qua nhiều năm tháng với những nỗ lực không ngừng của nhà xuất bản với mạng lưới liên kết đội ngũ tác giả, cộng tác viên và các độc giả…

Định hướng phát triển

Ngày nay, trong bối cảnh toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế sâu rộng và tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến mọi lĩnh vực trong đời sống xã hội. Xu thế hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới và khu vực, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đã trở thành một triết lý tiến bộ về tư duy và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nhu cầu đọc, hiểu và thực hành về nó trở nên thôi thúc hơn bao giờ hết trong thời điểm này, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật chủ động nắm lấy cơ hội đổi mới và tìm kiếm những bước chuyển mình có ý nghĩa.

Đổi mới sáng tạo công nghệ là thông qua việc tạo ra, truyền bá và sử dụng tri thức, biến tri thức thành giá trị. Trong dòng chảy đó, xuất bản sách KH&CN là một trong những công cụ chính cho việc truyền bá, phổ biến kiến thức, đáp ứng nhu cầu giải quyết những vấn đề mới, trước những thách thức của xã hội hiện đại. 

Sách luôn mang lại những nấc thang mới cho sự phát triển. Bởi một cuốn sách, có thể làm thay đổi số phận của một con người, có thể làm thay đổi định hướng của một doanh nghiệp, có thể làm thay đổi vận mệnh của cả một dân tộc… vì vậy Nhà xuất bản cần xây dựng các chương trình, dự án sách đúng mức và đầu tư đúng hướng, vì sách, vừa là một công cụ vừa là một nguồn lực trọng tâm để đạt được khát vọng phát triển. 

Ngành công nghiệp xuất bản đang trải qua giai đoạn thay đổi quan trọng. Những xuất bản phẩm mới này cần được xem xét trong bối cảnh kỹ thuật số phát triển nhanh chóng bằng nội dung hấp dẫn và riêng biệt hơn trên các nền tảng khác nhau để bắt kịp, đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước và của ngành.

Hiện nay, Việt Nam đang xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2045 với khát vọng đưa đất nước phát triển thịnh vượng. Hơn bao giờ hết, cần phải tiếp tục đổi mới tư duy cũng như hành động một cách quyết liệt nhằm phát huy mạnh mẽ nguồn vốn trí tuệ và sức sáng tạo của con người. Những ấn phẩm mới của Nhà xuất bản phải mang hơi thở mới của Chiến lược phát triển KH&CN, có thương hiệu trong chiến lược đổi mới; tác động tốt và có sức lan tỏa mạnh mẽ, góp phần nâng cao nhận thức về vai trò và ý nghĩa của đổi mới sáng tạo trong quá trình đổi mới công nghệ Quốc gia. 

Các ấn phẩm của Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật

Theo nhận định của ông Bùi Minh Cường, Quyền Giám đốc Nhà xuất bản cho biết: xuất bản điện tử là xu hướng xuất bản tất yếu, cần phải được đầu tư để theo sát xu hướng của thời đại. Trong thời gian tới, Nhà xuât bản sẽ cần chú trọng phát hành trên mạng internet, mạng xã hội; quản lý xuất bản phẩm bằng mã QR, mở rộng phương thức thanh toán điện tử,... để dễ dàng tiếp cận nhiều đối tượng khách hàng khác nhau. Kho sách của Nhà xuất bản cần được số hóa một cách chọn lọc làm cơ sở dữ liệu cho việc xuất bản điện tử và thư viện điện tử, đồng thời cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về sách khoa học, kỹ thuật; cung cấp các dịch vụ khai thác nội dung thông tin về sách khoa học, kỹ thuật trên mạng internet. Nhà xuất bản cần đầu tư hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, tuyển dụng nhân lực có trình độ, năng lực kỹ thuật công nghệ thông tin để điều hành, quản lý quá trình xuất bản, phát hành sách điện tử, và tăng cường hợp tác với các công ty cung cấp các giải pháp về công nghệ xuất bản điện tử, công tác quản lý xuất bản điện tử cũng như quản lý tốt các nguồn sách điện tử. Nguồn lực thực hiện những yêu cầu đổi mới trên đây một mặt đến từ đầu tư của Nhà nước, cơ chế Nhà nước đặt hàng những xuất bản các công trình nghiên cứu khoa học, công nghệ có tính ứng dụng cao trọng điểm, công nghệ mũi nhọn, tuyên truyền phổ biến khoa học công nghệ cho đại chúng và nông dân, mặt khác Nhà xuất bản cần thu hút tốt hơn các nguồn lực xã hội để thực hiện các nhiệm vụ này bằng cách tạo hiệu ứng mạnh mẽ về truyền thông, góp phần thay đổi quan điểm về hình ảnh, vai trò của khoa học đối với sự phát triển của đất nước.

Xã hội loài người phát triển được một phần lớn là nhờ con người có khả năng học tập lẫn nhau cộng hưởng các sức mạnh cá nhân tạo nên sức mạnh to lớn của cộng đồng. Sách báo sẽ là một nguồn tài nguyên vô giá giúp cho con người học tập và không ngừng vươn lên để tự hoàn thiện mình. Trên hành ấy, Nhà xuất bản luôn nhận được những đóng góp miệt mài, sáng tạo không mệt mỏi của các thế hệ nhà khoa học, đội ngũ cán bộ Nhà xuất bản, đội ngũ tác giả, cộng tác viên đối với công tác Xuất bản bản sách khoa học kỹ thuật phục vụ sự nghiệp phát triển KH&CN.

Bài, ảnh: Đăng Minh