Phát biểu tại Hội nghị tổng kết Chương trình Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2016 - 2020 (mã số KX.04/16-20) và định hướng Chương trình giai đoạn 2021 – 2025, do Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức mới đây, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng đã nhấn mạnh như trên.

Kết quả Chương trình có nhiều điểm mới

Thay mặt Ban Chủ nhiệm Chương trình, GS. TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2016 - 2020 trình bày Báo cáo "Tổng kết Chương trình Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2016-2020 và định hướng Chương trình Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021-2025".

Báo cáo tổng kết nhấn mạnh, Chương trình đã tập hợp, huy động được đội ngũ chuyên gia đông đảo cả nước ở các học viện, viện nghiên cứu lớn, các đại học quốc gia, trường đại học lớn tham gia. Chương trình được tổ chức chặt chẽ, công khai, minh bạch, được sự đồng tình cao của các cơ quan chủ trì và chủ nhiệm đề tài.

Kết quả nghiên cứu các đề tài trong Chương trình có nhiều điểm mới. Nổi bật là kết quả nghiên cứu nhiều đề tài đã kịp thời cung cấp những căn cứ lý luận, thực tiễn, góp phần thiết thực để Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị ban hành các nghị quyết chuyên đề. 

Kết quả nghiên cứu đã đóng góp vào xây dựng Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Cương lĩnh năm 2011, đã được Trung ương thông qua, Tiểu ban Văn kiện đã phát hành sách; góp phần xây dựng Báo cáo tổng kết 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trong đó có nhiều phát hiện mới. Các kết quả nghiên cứu đóng góp hiệu quả và trực tiếp vào xây dựng các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn cho biết, trên cơ sở định hướng chung và tổng hợp ý kiến của các nhà khoa học, chuyên gia, cán bộ quản lý, các cơ quan ban, bộ, ngành…, Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương đã xây dựng Chương trình Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021 - 2025.

Cụ thể, Chương trình sẽ tập trung vào 5 nhóm vấn đề gồm: Những vấn đề lý luận chung: Tiếp tục nghiên cứu, làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; về mô hình và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, nhất là giải quyết các mối quan hệ lớn trong quá trình đổi mới, phát triển, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; về những thành tựu phát triển lý luận chính trị hiện đại của thế giới; về chủ nghĩa tư bản hiện đại, v.v...;  Những vấn đề về chính trị: Tiếp tục nghiên cứu những vấn đề về xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, đặc biệt là xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; cơ chế vận hành bộ máy Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; về vấn đề dân chủ và kiểm soát quyền lực… phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến” trong Đảng, trong xã hội; Những vấn đề về kinh tế: Tiếp tục nghiên cứu, làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; phát triển các khu vực kinh tế; vấn đề cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; về phát triển nông nghiệp, dịch vụ; về phát triển nhanh và bền vững thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa; Những vấn đề về văn hóa, xã hội và con người: Nghiên cứu tổng kết thực tiễn những vấn đề về văn hóa - xã hội, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ và môi trường, tập trung vào những vấn đề bức xúc đang đặt ra như: Xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị chuẩn mực con người gắn với giữ gìn, phát triển hệ gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới. Mô hình, phương thức quản lý phát triển xã hội; các vấn đề về dân tộc, tôn giáo, quan hệ giai tầng, phân tầng xã hội, an sinh xã hội, phúc lợi xã hội, an ninh con người, đạo đức, kỷ cương xã hội…; Những vấn đề về quốc phòng, an ninh, đối ngoại: Nghiên cứu làm rõ những vấn đề trọng yếu về bảo vệ Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và an ninh, trật tự, an toàn xã hội; mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nghiên cứu những biến động lớn về chính trị, kinh tế, an ninh của thế giới và khu vực; cục diện quan hệ của các nước lớn, các nước láng giềng, tương quan lực lượng trên thế giới, các định chế khu vực và toàn cầu mới, đặc biệt là những vấn đề an ninh phi truyền thống tác động đến nước ta; vai trò tiên phong và đổi mới hoạt động công tác đối ngoại, v.v...

Đặt ra những vấn đề lớn cần giải quyết

Theo Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng, ngay sau Đại hội XII của Đảng, theo sự chỉ đạo của Ban Bí thư, Hội đồng Lý luận Trung ương đã sớm triển khai Chương trình này. Việc tổ chức thực hiện được chuẩn bị bài bản từ khâu xây dựng thuyết minh trên cơ sở rà soát, tổng hợp tất cả hệ thống đề tài trước đây, căn cứ vào đó xác định yêu cầu đặt hàng cho các đề tài trong Chương trình.

Hội đồng Lý luận Trung ương đã tổ chức nghiên cứu và đấu thầu để mở rộng sự tham gia của các nhà khoa học trong cả nước; chỉ đạo xây dựng quy chế quản lý cả nội dung và tài chính; xây dựng, hoàn thiện hệ thống các quy định bảo đảm việc kiểm tra chặt chẽ. Việc xây dựng bộ máy Ban Chủ nhiệm, Văn phòng Chương trình, hướng dẫn tổ chức triển khai đề tài được thực hiện khá chặt chẽ theo hướng tạo thuận lợi cho các chủ nhiệm đề tài trong quá trình triển khai; nếu có khó khăn, vướng mắc thì kịp thời giải quyết, tháo gỡ.

Đến nay, các đề tài đã được nghiệm thu, hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu. Chương trình KX.04/16-20 đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao", Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng khẳng định.

Nhấn mạnh vấn đề nghiên cứu lý luận chính trị trong giai đoạn 2021 - 2015 có ý nghĩa hết sức quan trọng, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, cần tiếp tục làm rõ những nội dung đặt ra, yêu cầu sắp tới cho cả giai đoạn phát triển không chỉ của một nhiệm kỳ, chuẩn bị cho tổng kết 20 năm thực hiện Cương lĩnh năm 2011, đặt ra tầm nhìn phát triển đến năm 2045. Do đó, Chương trình Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021 - 2025 (mã số KX.04/21 - 25) có vai trò đặc biệt quan trọng để hoàn thiện lý luận, đặc biệt là lý luận về đường lối đổi mới của Đảng, về chủ nghĩa xã hội và xây dựng con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam.

Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng đề nghị, phải chuẩn bị thật tốt thuyết minh Chương trình và hệ thống các đề tài, làm sao để hệ thống Chương trình bao quát đầy đủ những vấn đề quan trọng, cả vấn đề chung và vấn đề cụ thể về đường lối kinh tế, văn hóa, xã hội, con người, về xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Văn phòng Chương trình phải xác định cơ quan có đủ điều kiện tham gia, chú ý các chủ nhiệm đề tài là các đồng chí có kinh nghiệm, có quá trình nghiên cứu sâu về mặt lý luận. Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính, Văn phòng Trung ương… có sự phối hợp chặt chẽ với Hội đồng Lý luận Trung ương để bố trí kinh phí, tạo cơ chế đặc thù trong quản lý… hoàn thành Chương trình giai đoạn tới.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết, Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc cho biết, những kết quả đạt được trong giai đoạn vừa qua đã thể hiện sự kết hợp chặt chẽ giữa Bộ KH&CN với Hội đồng lý luận trung ương với Ban chủ nhiệm Chương trình.

Thứ trưởng nhấn mạnh, để chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo, trong bối cảnh đất nước có những thay đổi chuyển biến rất lớn, Chương trình cần đặt ra và giải quyết những vấn đề mới bao quát đầy đủ những lĩnh vực quan trọng về đường lối kinh tế, văn hóa, xã hội, con người, về xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, quốc phòng, an ninh, đối ngoại,… góp phần nhằm phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Về phía Bộ KH&CN sẽ tiếp tục chia sẻ, phối hợp tạo điều kiện thuận lợi tối đa để Chương trình hoàn thành giai đoạn tới. Thứ trưởng cho biết.

Bài, ảnh: Diệu Huyền