Mới đây, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) tổ chức lễ ký Chương trình phối hợp hoạt động khoa học và công nghệ giai đoạn 2021 – 2030.

Nhiều kết quả đạt được trong chương trình phối hợp hoạt động

Báo cáo Kết quả thực hiện Chương trình phối hợp giữa hai Bộ giai đoạn 2016-2020, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường - Bộ NN&PTNT cho biết, giai đoạn 2016-2020, hai Bộ đã phối hợp, xây dựng và trình Chính phủ ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, chuyển giao ứng dụng KH&CN, các chương trình KH&CN đặc thù phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Với sự đóng góp to lớn của cộng đồng các nhà khoa học, sự vào cuộc của các địa phương, doanh nghiệp, KH&CN của ngành đã đổi mới và đóng góp hiệu quả vào phát triển sản xuất nông nghiệp, bảo đảm nâng cao giá trị chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa nông sản trên thị trường trong nước và quốc tế.

Nhiều kết quả nghiên cứu đã được chuyển giao, ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp như giống mới, quy trình công nghệ, tiến bộ kỹ thuật đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, giảm chi phí sản xuất, làm tăng lợi nhuận và mang lại hiệu quả kinh tế cao trong sản xuất nông nghiệp.

Thông qua hợp tác, đã hình thành nhiều vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với hệ thống nhà màng, nhà kính, nhà lưới kết hợp công nghệ số để điều khiển tự động hoặc bán tự động, ứng dụng BigData, IoT, AI trong quản lý và chăm sóc cây trồng, tưới tiết kiệm nước.

Theo thông tin Bộ NN&PTNT, giai đoạn 2016-2020, từ kết quả nghiên cứu, Bộ đã công nhận 210 giống mới, 169 tiến bộ kỹ thuật mới, 81 sáng chế, giải pháp hữu ích đã được công nhận, công bố mới 483 TCVN và ban hành mới 23 QCVN. 

Gía trị tạo ra từ ứng dụng khoa học và công nghệ đã góp phần quan trọng vào tăng trưởng ngành nông nghiệp. Riêng năm 2020, giá trị sản xuất toàn ngành nông nghiệp tăng 2,75% so với năm 2019, trong đó nông nghiệp tăng 2,7%; lâm nghiệp tăng 2,91%; thủy sản tăng 3,3%; GDP toàn ngành tăng 2,68%…

Nhận xét về nội dung chương trình phối hợp giữa hai Bộ, ông Nguyễn Đình Hậu, Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ KH&CN cho rằng, việc phối hợp hoạt động có nhiều kết quả thay đổi so với giai đoạn trước đây, nếu trước đây tập trung cho các viện là chính thì hiện nay cách tiếp cận đã gắn kết nhiều hơn với doanh nghiệp, qua đó đẩy nhanh sản phẩm thương mại hóa. 

Ưu tiên các sản phẩm chủ lực của ngành nông nghiệp, sản phẩm lợi thế của địa phương

Để tiếp tục thúc đẩy sự phối hợp chặt chẽ giữa hai Bộ KH&CN và Bộ NN&PTNT, việc ký kết Chương trình phối hợp giai đoạn tiếp theo sẽ thống nhất chủ trương, định hướng của hai Bộ là ưu tiên nguồn lực để tập trung nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới.

Theo đó, hai Bộ thống nhất cao trong giai đoạn 2021-2030 cần ưu tiên thực hiện hiệu quả các Chương trình KH&CN cấp quốc gia, tập trung vào các sản phẩm chủ lực của ngành nông nghiệp, sản phẩm lợi thế của địa phương.

Hai Bộ sẽ phối hợp xây dựng một số cụm nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia, một số Chương trình nghiên cứu trọng điểm cấp Bộ, tập trung cho một số ngành hàng, sản phẩm chủ lực, có lợi thế cạnh tranh, đặc biệt chú trọng đến nghiên cứu phát triển công nghệ chế biến, công nghệ bảo quản, đẩy mạnh chuyển đổi số để tạo nên những đột phá về chất lượng và nâng cao giá trị gia tăng và cải thiện sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại lễ ký kết

Phát biểu tại lễ ký kết, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, những thành tựu KH&CN của ngành Nông nghiệp đã đóng góp chung vào thành tựu của ngành KH&CN đồng thời KH&CN cũng có những đóng góp rất đáng ghi nhận trong thành tựu chung của ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Nhận định về hợp tác giữa hai Bộ trong thời gian tới, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho rằng: “Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số còn nhiều dư địa để phát triển và đóng góp nhiều hơn cho các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội nói chung và ngành nông nghiệp nói riêng. Đây là nội dung 2 Bộ có thể tiếp tục đồng hành cùng xây dựng các nội dung phối hợp triển khai cụ thể trong thời gian tới".

Thời gian qua, hai Bộ đã phối hợp chặt chẽ để xây dựng Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi, trong đó có các nội dung về khai thác bảo hộ giống cây trồng vật nuôi. “Đây cũng là lĩnh vực 2 Bộ có thể phối hợp để đẩy mạnh đăng ký nhãn hiệu, sở hữu trí tuệ các loại hàng hóa nông, lâm, thủy sản chủ lực của Việt Nam trên các thị trường quốc tế", Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt gợi ý.

Đối với lĩnh vực nghiên cứu, Bộ trưởng cho rằng, 2 bên có thể phối hợp để xác định những định hướng nghiên cứu dài hạn phục vụ phát triển theo chuỗi sản phẩm, tập trung vào các sản phẩm chủ lực của ngành. Ví dụ như: giống cây trồng, vật nuôi, chế biến nông, lâm, thủy hải sản… thích nghi với biến đổi khí hậu nhằm tạo ra các sản phẩm được người dân, doanh nghiệp trong nước chấp nhận và xuất khẩu ra thị trưởng quốc tế.

Bản thân các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp cũng có tính đặc thù rất cần cơ chế thí điểm. Bộ KH&CN sẵn sàng phối hợp với Bộ NN&PTNT nghiên cứu đề xuất các chính sách thí điểm cho hoạt động KH&CN ĐMST trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Hiện nay, Bộ KH&CN đang được Chính phủ giao xây dựng mạng lưới quy hoạch các tổ chức KH&CN công lập trong đó có rất nhiều tổ chức KH&CN trong lĩnh vực nông nghiệp. Đây cũng là nội dung hai Bộ có thể phối hợp để quy hoạch cũng như đầu tư phát triển cho các tổ chức KH&CN trong thời gian sắp tới.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan phát biểu tại lễ ký kết

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan kỳ vọng việc hợp tác giữa 2 Bộ sẽ đưa được công tác nghiên cứu khoa học trong nông nghiệp lên một tầm cao mới. “Các cơ sở, tổ chức nghiên cứu khoa học của chúng ta đang bị manh mún nhỏ lẻ, chưa tạo ra được sự liên thông, chưa tạo ra hình ảnh của nền nghiên cứu khoa học nông nghiệp của một quốc gia có nông nghiệp là trụ đỡ”. 

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, khi nền nghiên cứu nông nghiệp được phát triển sẽ thu hút thêm được sự quan tâm của giới trẻ, khiến các bạn học sinh quan tâm, lựa chọn những ngành nghề trong lĩnh vực nông nghiệp.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề cập đến vấn đề hợp tác công tư trong lĩnh vực này. Khi các doanh nghiệp kết hợp với các đơn vị nghiên cứu, chúng ta có thể sớm đưa các thành quả khoa học ra thị trường. Tuy nhiên, để làm được điều này cần có thêm những chính sách, cơ chế phù hợp và cả sự thay đổi trong tư duy của người làm khoa học để thích ứng với những thay đổi của thực tiễn.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, trên cơ sở những nội dung đã ký kết là khung để triển khai thực hiện, tuy nhiên, trong quá trình hợp tác, nếu mỗi Bộ có những sáng kiến mới, giữa các đơn vị hai Bộ có thể cùng trao đổi với nhau thông qua nhiều hình thức để tăng thêm hiệu quả phối hợp. Chính việc thường xuyên tương tác, cùng bàn bạc các vấn đề giữa hai Bộ, tin tưởng sự hợp tác sẽ đạt được nhiều kết quả.

Bài, ảnh: Huyền Minh