Giá trị dinh dưỡng cao

Mật ong bạc hà Mèo Vạc Hà Giang có vị thơm đặc biệt, ngọt khé, có màu sắc từ vàng đỏ đến vàng chanh, không bị biến đổi màu theo thời gian. Sản phẩm tồn tại dưới dạng lỏng hoặc kết tinh nếu bảo quản lâu ngày.

Khu vực địa lý là nơi có các điều kiện tự nhiên thích hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cây nguồn mật bạc hà dại, bao gồm các xã trong khu vực gắn liền với cao nguyên đá Đồng Văn, có nhiều núi đá vôi, có độ dốc rất lớn, địa hình bị chia cắt mạnh bởi các dãy núi đá, thung lũng sông suối… Độ cao trung bình của khu vực địa lý từ 1.000m đến 1.600m, về thổ nhưỡng, khu vực này có loại đất núi đá, tầng mặt có kết cấu tơi xốp và thoát nước tốt, đất nghèo chất hữu cơ và ẩm, phù hợp với đặc điểm sinh vật học của cây nguồn mật bạc hà. Về khí hậu, nơi đây có lượng mưa từ tháng Năm đến tháng Mười từ 1200mm đến 1600mm thích hợp với thời gian sinh trưởng của cây nguồn mật bạc hà mọc từ tháng Bảy và bắt đầu ra hoa từ tháng Mười.

Những điều kiện tự nhiên nói trên đảm bảo cho sự sinh trưởng và phát triển của cây nguồn mật bạc hà là yếu tố tiên quyết để có được sản phẩm mật ong bạc hà Mèo Vạc. Ngoài ra, do tính chất đặc thù của nghề nuôi ong tại cao nguyên đá Đồng Văn có tính chất thời vụ, do đó quy trình kỹ thuật nuôi ong lấy mật được xây dựng dựa trên nguyên tắc kết hợp hài hòa giữa các kiến thức bản địa nuôi ong tại cao nguyên đá Đồng Văn và các kỹ thuật nuôi ong tiên tiến đang áp dụng tại Việt Nam cũng góp phần đảm bảo duy trì tính ổn định về chất lượng của sản phẩm mật ong bạc hà Mèo Vạc.

Quy trình này có các quy định chính, khác với các quy trình nuôi ong khác như: chỉ sử dụng giống ong Nội hay còn gọi là ong châu Á; các biện pháp phòng chống bệnh cho ong tuyệt đối không dùng thuốc kháng sinh và để đảm bảo tỷ lệ thủy phần đã được quy định, việc quay mật không dựa trên tần suất quay thông thường mà phải căn cứ vào độ vít nắp của cầu mật (từ 95%). Với tính chất quý hiếm và đặc trưng nói trên cùng với việc gắn liền với vùng đất cao nguyên đá Đồng Văn nổi tiếng, có thể nói mật ong bạc hà Mèo Vạc không chỉ là niềm tự hào của riêng tỉnh Hà Giang mà còn là một trong những sản phẩm tiêu biểu của Việt Nam.

Bị làm giả nhiều do quý hiếm

Theo ông Ngô Văn Cường - Chủ tịch hợp tác xã nuôi ong Tấn Dũng Mèo Vạc cho biết, một thực tế đáng báo động hiện nay là tình trạng ăn theo mặt hàng nông sản mật ong bạc hà Mèo Vạc - Hà Giang ngày càng nhiều. Sản phẩm càng nổi tiếng càng trở thành mục tiêu dễ bị làm giả, gây ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín và sản xuất kinh doanh của loại sản phẩm này. Đã xảy ra việc đưa sản phẩm mật ong vùng khác hay sản phẩm mật ong chất lượng chưa tốt thay thế mật ong bạc hà và được bán ngay tại địa phương này khiến người tiêu dùng nói chung và những người ít có điều kiện tìm hiểu và nhận biết về loại mật ong này dễ mua nhầm phải loại mật ong giả mạo. Dùng phải loại mật ong chất lượng kém không những ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng đến thương hiệu mật ong bạc hà Mèo Vạc.

Do bị làm giả nhiều, người sản xuất, kinh doanh mật ong bạc hà Mèo Vạc chính hiệu thường dùng cách tuyên truyền miệng vừa bán vừa hướng dẫn người tiêu dùng, khách tham quan một số kỹ năng cơ bản để nhận biết mật ong bạc hà thật phát hiện mật ong giả theo kinh nghiệm của những người có thâm niên trong nghề nuôi ong: Trong trường hợp không thể xác định được thành phần các chất có trong loại mật ong đã mua, bạn có thể kiểm tra độ tinh khiết của chúng bằng những phương pháp thủ công như: Phương pháp hòa tan, Bạn chỉ cần lấy một ly nước trong, rồi nhỏ một giọt mật ong vào. Mật ong thật có độ kết dính rất tốt, cả giọt xuyên thẳng qua làn nước, rớt xuống đáy ly giữ hình giọt tròn mà không bị tan chảy ngay. Mật ong có tạp chất sẽ hòa tan trong nước.

Phương pháp thử bằng lửa:Lấy một cây nến có phần bấc (bằng cotton) nhúng vào lượng mật ong cần thử sao cho phần bấc của cây nến thấm đẫm mật ong. Dùng bật lửa đốt cháy phần bấc. Nếu bấc bị cháy, mật ong đã thử chính là mật ong nguyên chất. Ngược lại, nếu bấc không cháy tức là trong mật ong có nước. Nếu mật ong không thấm đều trên bấc, chúng vẫn có thể bị cháy, nhưng trong quá trình cháy, bấc sẽ phát ra những tiếng kêu tanh tách;

Phương pháp hấp thu, Nhỏ một vài giọt mật ong cần thử lên trên giấy thấm và quan sát xem chúng có thấm vào giấy hay không. Nếu mật ong bị thấm, chúng là loại không tinh khiết. Trong trường hợp không có giấy thấm, bạn có thể nhỏ mật ong lên miếng vải trắng, sau đó giặt sạch miếng vải. Nếu trên miếng vải không có vết ố vàng do mật ong để lại thì đó là mật ong không nguyên chất; Bạn hãy dùng một chiếc đũa sạch khuấy đều lên. Nếu trong mật ong có trộn lẫn các chất khác thì bạn sẽ thấy màu đùng đục hiện lên, còn mật chính hiệu thì không có hiện tượng ấy. Mật ong nguyên chất thì khuấy thấy rất mềm, cho mật ong lên ngón tay sờ thử không thấy cảm giác sàn sạn, bỏ vào miệng nếm thì thấy tan rất nhanh. Còn mật ong "chế biến ma" thì khi khuấy có cảm giác hơi cứng, đưa ngón tay vào day day thì thấy có cảm giác sàn sạn, bỏ vào miệng nếm thấy tan rất khó.

Sản phẩm mật ong bạc hà lấy trên rừng (Nguồn ảnh baniphone7.com).

Để giúp người tiêu dùng nhận biết được mật ong bạc hà thật không phụ thuộc hoàn toàn vào những thông tin truyền miệng, sản phẩm mật ong bạc hà Mèo Vạc – Hà Giang rất cần thiết được cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý.

Hiệu quả nhờ được cấp đăng ký chỉ dẫn địa lý

Cục Sở Hữu Trí Tuệ đã ban hành quyết định về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Mật Ong Bạc Hà “Mèo Vạc” – Cao nguyên đá Đồng Văn, Hà Giang, từ ngày 01 tháng 3 năm 2013, Quyết định số 316/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00035 cho sản phẩm mật ong bạc hà Mèo Vạc nổi tiếng. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hà Giang là cơ quan quản lý chỉ dẫn địa lý này.

Ông Ngô Văn Cường - Chủ tịch Hợp tác xã nuôi ong Mèo Vạc - Hà Giang nhận định: Chỉ dẫn địa lý giúp mật ong bạc hà Mèo Vạc được bảo hộ và thẩm định theo quy trình từ sản xuất thu hoạch, đóng chai và lưu thông đảm bảo khoa học. Như vậy, sản phẩm luôn giữ được chất lượng và có điều kiện để phát triển. Việc được bảo hộ về chỉ dẫn địa lý vĩnh viễn đã mở ra cơ hội cho loại mật ong này đủ sức cạnh tranh trên thị trường và góp phần để người dân mạnh dạn đầu tư vốn cho việc nuôi ong, tăng thu nhập đồng thời bảo tồn và phát triển được nguồn giống quý trong nông nghiệp. Người tiêu dùng biết đến nhiều hơn đồng nghĩa với việc sản phẩm mật ong bạc hà tìm được thị trường tiêu thụ lớn hơn, nguồn lợi kinh tế mang lại cũng tăng. Hiện hợp tác xã nuôi ong Tuấn Dũng - Mèo Vạc duy trì 1.000 đàn ong lấy mật, trước đây có thời điểm tăng đến 1.700 đàn ong lấy mật nếu gặp thời tiết thuận lợi. Bình quân hàng năm thu được 40.000 lít mật ong bạc hà của hợp tác xã và từ trong dân. Giá gốc sản phẩm được bán 300.000đ/1lít, tuy nhiên không chính vụ, giá sản phẩm có thể bị đẩy lên cao gấp đôi.

Để gìn giữ thương hiệu và phát triển sản xuất mật ong Bạc Hà, về phía chính quyền địa phương và cơ quan chức năng tỉnh Hà Giang đã tạo điều kiện thuận lợi để người nuôi ong, doanh nghiệp nuôi ong được vay vốn với lãi suất ưu đãi để phát triển đàn ong mật. Từ hình thức nuôi quảng canh, tự phát thì nay bà con đã dần có ý thức nuôi ong để phát triển kinh tế gia đình, một hộ gia đình có 30 đàn ong lấy mật sẽ cho thu nhập bình quân 40 - 45 triệu đồng/năm.

Ngoài việc khuyến khích phát triển để tăng đàn, các ngành chức năng còn tổ chức cho đội ngũ cán bộ khuyến nông đến tận thôn bản phổ biến kỹ thuật nuôi ong cho người dân, hướng dẫn họ chuyển từ nuôi ong bằng đõ sang nuôi ong bằng thùng cầu, hướng dẫn cách lấy mật bằng cách quay cầu. Do vậy, chất lượng mật được nâng lên, đảm bảo nguyên chất, giữ được vị ngọt khé, thơm đặc trưng của mật ong bạc hà Mèo Vạc.

Hiện nay, ngoài sản phẩm mật ong nguyên chất đóng chai, huyện Mèo Vạc đang tiếp tục xây dựng dự án chế biến mật ong thành sản phẩm “Mật ong ngâm lòng đỏ trứng gà địa phương” và “Mật ong ngâm trứng gà và bột tam thất”, để tạo ra nhiều thành phẩm đa dạng, phong phú đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Vậy là một sản phẩm đặc trưng của Việt Nam đã chính thức được bảo hộ.

Hy vọng, việc bảo hộ này sẽ tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho người sản xuất mật ong bạc hà “Mèo Vạc” đẩy mạnh chất lượng và đưa sản phẩm tới với thị trường trong và ngoài nước.