Thời gian qua, mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Cộng hòa Liên bang Đức về khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất. Nhiều dự án ứng dụng tiến bộ công nghệ đã trực tiếp giúp giải quyết có hiệu quả các nhu cầu bức thiết của xã hội, qua đó tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của khoa học và công nghệ trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Ngày 18/11 tại Hà Nội, Khóa họp lần thứ hai Ủy ban hỗn hợp hợp tác khoa học và công nghệ (KH&CN) giữa Bộ KH&CN và Bộ Liên bang về Giáo dục và Nghiên cứu Cộng hòa Liên bang Đức (BMBF) đã được tổ chức theo hình thức trực tuyến nhằm đánh giá kết quả hợp tác song phương về KH&CN và thảo luận, thống nhất các định hướng hợp tác ưu tiên trong thời gian tới.
Khóa họp được đồng chủ trì bởi Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ KH&CN Trần Thị Thu Hương và Phó Tổng Vụ trưởng Tổng vụ Hợp tác quốc tế Frithjof Maennel. Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy và Đại sứ Đức tại Việt Nam Guido Hildner đã tham dự và phát biểu khai mạc Khóa họp.
Tham dự Khóa họp từ đầu cầu Việt Nam có đại diện các đơn vị thuộc Bộ, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, các nhà khoa học là chủ nhiệm các nhiệm vụ KH&CN hợp tác với Đức, tham tán và tùy viên khoa học Sứ quán Đức tại Hà Nội; từ đầu cầu Cộng hòa liên bang Đức có các Vụ chức năng Bộ BMBF, đại diện Bộ Ngoại giao Đức, các nhà khoa học Đức từ các viện nghiên cứu, trường đại học đối tác và đại diện KH&CN Việt Nam tại địa bàn Berlin và Frankfurt.
Đóng góp thiết thực từ KH&CN
Khóa họp lần thứ 2 Ủy ban Hỗn hợp hợp tác KH&CN Việt - Đức diễn ra trong bối cảnh quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước sau 10 năm ngày càng phát triển tích cực trên tất cả các lĩnh vực, đi vào chiều sâu và thực chất, trong đó hợp tác về khoa học và công nghệ đóng vai trò quan trọng.
Báo cáo tại Khóa họp cho biết, năm 1997, trên cơ sở Nghị định thư hợp tác nghiên cứu khoa học giữa Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Bộ Giáo dục và Nghiên cứu Liên bang Đức (BMBF) được ký kết đã tạo môi trường và nền tảng pháp lý thuận lợi cho việc đẩy mạnh hợp tác KH&CN giữa hai nước. Việt Nam trở thành một trong rất ít nước ở Châu Á có nhiều hoạt động hợp tác về KH&CN với Đức.
Một số thành tựu nổi bật được thể hiện qua mối quan hệ trên có thể kể đến như: xây dựng Trung tâm trao đổi khoa học - kỹ thuật (khuôn viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) vào năm 1998; Cơ quan trao đổi hàn lâm của Đức (DAAD) thường xuyên cấp học bổng cho cán bộ khoa học của Việt Nam đi bồi dưỡng ngắn hạn ở Đức; Trường Đại học Việt - Đức được khánh thành và đi vào hoạt động với mục tiêu trở thành một trong các đại học nghiên cứu mạnh của Việt Nam,…
Thứ trưởng Bùi Thế Duy và Đại sứ Guido Hildner tại Khóa họp
Bên cạnh việc tăng cường hợp tác với Bộ BMBF, năm 2012, Bộ KH&CN đã phối hợp với Bộ Kinh tế và Năng lượng Liên bang Đức (BMWi) ký Ý định thư hợp tác về nghiên cứu, triển khai và đổi mới sáng tạo. Theo đó, hai bên cùng tài trợ cho doanh nghiệp và cơ sở nghiên cứu thực hiện các dự án hợp tác nghiên cứu, đổi mới và chuyển giao công nghệ nhằm tạo nhiều việc làm và sản phẩm mới có giá trị gia tăng cao.
Ngoài ra, giai đoạn 2005 - 2019, hai bên đã triển khai 4 chương trình hợp tác nghiên cứu chung trong các lĩnh vực: đối tác quốc tế về đổi mới sáng tạo bền vững (CLIENT II); y tế và phát triển đô thị bền vững; kinh tế sinh học; và liên kết hàn lâm - doanh nghiệp trong đổi mới sáng tạo (ZIM). Qua đó, chương trình đã triển khai hàng chục dự án nghiên cứu chung giữa các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp của hai nước, đồng thời, nhiều bài báo khoa học đã được công bố trên các tạp chí quốc tế và trong nước uy tín cũng như hàng trăm cán bộ khoa học, tiến sỹ, thạc sỹ được đào tạo,… đã góp phần nâng cấp hạ tầng nghiên cứu, năng lực và trình độ nghiên cứu của khu vực hàn lâm ở Việt Nam.
Nhiều dự án ứng dụng tiến bộ công nghệ đã trực tiếp giúp giải quyết có hiệu quả các nhu cầu bức thiết của người dân địa phương. Đặc biệt có thể kể đến hai dự án như: dự án về công nghệ khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên nước ở các vùng núi đá vôi Việt Nam (áp dụng thử nghiệm ở Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn (Kawatech)). Các nhà khoa học hai nước đã thông qua ứng dụng công nghệ bơm kết hợp turbine, không dùng điện, kết nối với các nhà máy thủy điện công suất nhỏ để dẫn nước lên bể chứa ở độ cao 700m, qua đó cấp nước sạch cho người dân Hà Giang ở thị trấn Đồng Văn và các vùng lân cận.
Tiếp nữa là dự án về các giải pháp tích hợp phục vụ phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long (Viwat) (2018 – 2021) đã và đang góp phần giúp bảo vệ bờ biển, quản lý nước và phòng chống sụt lún, kiểm soát xói mòn, cải tạo đất và điều hành có hiệu quả các dịch vụ về môi trường và nước ở địa phương.
Theo đề xuất của Cộng hòa Liên bang Đức, Khóa họp Ủy ban Hợp tác KH&CN Việt Nam - Đức được tổ chức tại Berlin tháng 4/2019 được xem là Khóa họp lần thứ nhất kể từ khi hai bên triển khai Hiệp định hợp tác KH&CN giữa hai Chính phủ ký kết năm 2015, có hiệu lực từ năm 2017. Khóa họp ngày 18/11/2021 được tính là Khóa họp lần thứ hai.
Hợp tác dựa trên thế mạnh của mỗi nước
Phát biểu tại Khóa họp, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho biết, trong định hướng phát triến đất nước 10 năm 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2045, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN & ĐMST) đã được Đảng và Chính phủ Việt Nam xác định như một đột phá chiến lược, là động lực chính góp phần đưa Việt Nam đạt mục tiêu trở thành nước có công nghiệp hiện đại vào năm 2030. Bên cạnh việc xác định KHCN & ĐMST không chỉ là một đột phá chiến lược để phát triển nhanh và bền vững mà còn là giải pháp để Việt Nam ứng phó, thích nghi với những thách thức phi truyền thống khác như dịch bệnh, biến đổi khí hậu,…
Ngoài việc ghi nhận và đánh giá cao những kết quả hợp tác nghiên cứu chung, Thứ trưởng Bùi Thế Duy còn cho rằng, hai bên còn mở rộng ra những hợp tác khác như: thúc đẩy chuyển đổi, ứng dụng công nghệ trong doanh nghiệp, thúc đẩy kết nối doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học của hai bên.
Thứ trưởng Bùi Thế Duy bày tỏ tin tưởng, Khóa họp sẽ đưa ra những đánh giá, chiến lược phát triển phù hợp trong lĩnh vực KHCN & ĐMST, đề ra những giải pháp, cách thức hợp tác sâu sắc hơn nữa; gợi mở những lợi thế về thương mại, cách tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các giải pháp phù hợp trước xu thế mới,… nhằm mục tiêu ứng dụng vào sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội.
Bên cạnh việc hỗ trợ tài chính nhằm giúp Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên,… Ngài Guido Hildner cam kết hỗ trợ Việt Nam trong việc đào tạo nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao, đồng thời, bày tỏ mong muốn Bộ KH&CN tiếp tục ủng hộ và phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong các dự án hợp tác giữa hai bên trong thời gian tới.
Ngoài việc tiếp tục thực hiện có hiệu quả các chương trình hợp tác đã ký kết, Báo cáo tại Khóa họp cũng cho biết thêm, trong năm 2022, Bộ KH&CN sẽ phối hợp với Bộ BMBF định kỳ tổ chức các đối thoại để kịp thời cập nhật thông tin chính sách, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu chung. Qua đó, hai bên sẽ cùng thảo luận về việc tổ chức Ngày khoa học Việt - Đức, Hội thảo nhóm chuyên trách về phát triển bền vững (FONA WG) trong năm 2022 tại Việt Nam. Hướng tới khả năng mở các đợt kêu gọi đồng tài trợ nhiệm vụ hợp tác nghiên cứu chung trong khuôn khổ của 3 Chương trình gồm: đối tác quốc tế về đổi mới sáng tạo bền vững (CLIENT); y tế và phát triển đô thị bền vững và kinh tế sinh học.
Trong khuôn khổ Khóa họp, lãnh đạo, đại diện lãnh đạo của hai bên đã trình bày về Hệ thống đổi mới sáng tạo của Việt Nam và định hướng trong tương lai và Hệ thống đổi mới sáng tạo và quốc tế hóa của Cộng hòa Liên bang Đức; chia sẻ về hợp tác với các nước Châu Á và Châu đại dương về những thách thức và kết quả chính của hoạt động hợp tác KH&CN gần đây giữa Bộ KH&CN và Bộ BMBF; trình bày các dự án hợp tác chung điển hình trong lĩnh vực kinh tế sinh học; đô thị bền vững;… Đồng thời, thảo luận về các lĩnh vực, chủ đề hợp tác ưu tiên cũng như các hoạt động chung của hai bên.
Bài, ảnh: Tần Quỳnh
.jpg)
