Công nghệ thích ứng

Năm 2016, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học Hải Dương được Bộ KH&CN giao chủ trì Dự án: “Xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ tiên tiến trong nhân giống, sản xuất, bảo quản và tiêu thụ rau an toàn tại Hải Dương” thuộc Chương trình nông thôn và miền núi. Viện Nghiên cứu Rau quả là đơn vị hỗ trợ ứng dụng công nghệ cho Dự án. Qua hơn hai năm triển khai, Dự án đã đem lại những hiệu quả đáng ghi nhận.

Để triển khai Dự án, Công ty TNHH một thành viên Hưng Việt tại Hải Dương đã thực hiện mô hình nhân giống trong nhà lưới với diện tích khoảng 2.000m². Sau thời gian triển khai cho thấy mô hình này đã giúp doanh nghiệp khắc phục được những khó khăn trong sản xuất cây giống trước đó nhờ ứng dụng các quy trình công nghệ theo từng tiêu chí của VietGAP.

Với quy trình công nghệ tiên tiến sản xuất cây con giống, các giống được lựa chọn là giống mới, chất lượng được nhập nội hoặc được chọn lọc. Trong đó ưu tiên lựa chọn các giống chịu nhiệt, chống chịu sâu bệnh tốt để sản xuất rau trái vụ tạo sản phẩm quanh năm, trong sản xuất đạt kết quả tốt tại một số địa phương có điều kiện sinh thái tương tự.

Giống được sản xuất trong nhà lưới, sử dụng giá thể để sản xuất cây giống rau bằng khay bầu, trong nhà lưới với ưu điểm: chủ động thời vụ trồng, tránh được thời tiết bất lợi, tiết kiệm hạt giống, hạn chế công chăm sóc, hạn chế sự rủi ro sâu bệnh hại, cây con khỏe mạnh, bộ rễ nhổ đem trồng không bị tổn thương nên rút ngắn được 5-7 ngày cho thời kỳ bén rễ, hồi xanh, rút ngắn được chu kỳ mùa vụ làm tăng vòng quay của đất. Nhờ vậy giúp tiết kiệm được chi phí, tỷ lệ cây giống xuất vườn cao nên giá thành cây giống hạ và mang lại thu nhập cao cho người sản xuất. 

Quy trình công nghệ sản xuất rau thương phẩm được áp dụng nhiều tiến bộ kỹ thuật với: Hạ tầng cơ sở được đầu tư đáp ứng được các yêu cầu, như: hệ thống nhà lưới, hệ thống tưới tập trung, sản xuất theo quy mô tập trung – hàng hóa, tiêu thụ có kho bãi bảo quản, sản phẩm được vận chuyển bằng xe chuyên dụng,.. Ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật của mô hình tưới nước theo công nghệ tiên tiến giúp chủ động trong tưới nước; giảm diện tích dành cho xây dựng mương, máng; tiết kiệm nước tưới, chi phí lao động, nhân công, năng lượng, nguyên vật liệu. Trong sản xuất, tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh, thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học, nguồn nước được quản lý sẽ nâng cao chất lượng sản phẩm và góp phần bảo vệ môi trường.

Với kỹ thuật sản xuất rau trong nhà lưới, trong vòm che thấp mang nhiều lợi ích so với phương pháp trồng thông dụng ngoài tự nhiên như: ngăn chặn sự xâm nhập của một số loại côn trùng, bệnh hại nên ít cần sử dụng thuốc trừ sâu độc hại, hoặc dùng rất ít ở giai đoạn nhất định. Khắc phục sự bất lợi của thời tiết như nắng, mưa, bão, sương, lạnh,…. Vì vậy có thể tổ chức sản xuất quanh năm, rải vụ theo kế hoạch và nhu cầu thị trường.

Cùng với đó là, công nghệ sơ chế, bảo quản và sản phẩm tiêu thụ được thực hiện theo quy trình khép kín sau sản xuất. Với công nghệ, sơ chế, bảo quản hợp lý cho từng chủng loại rau theo các thiết bị đặc chủng, có nhà bảo quản lạnh tại chỗ, xe lạnh khi vận chuyển không những duy trì được chất lượng, thực hiện chi phí hợp lý, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Sản phẩm được cấp giấy chứng nhận, được đóng gói bao bì có mã số mã vạch không những đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng trong đó có truy suất nguồn gốc sản phẩm mà còn phục vụ tốt cho công tác quản lý chất lượng trên thị trường.

Nhân giống rau trong nhà lưới tại Công ty TNHH một thành viên Hưng Việt

Ông Tăng Xuân Trường, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Một thành viên Hưng Việt cho biết, trước đây toàn bộ cây giống của đơn vị đều được ươm ở dưới đất. Vì vậy khi chuyển giao cây trồng cho bà con nông dân canh tác hiệu quả không được như mong muốn. Kể từ khi ứng dụng công nghệ trên vào ươm giống đã thấy rõ sự khác biệt.

“Ươm cây giống là đưa tất cả những máy móc kỹ thuật để tạo được cây như trên bầu hiện tại bây giờ. Năm 2018 chúng tôi đã đầu tư triển khai cho bà con 250 ha cây bắp cải, cây súp lơ. Vừa qua, chúng tôi có đưa kỹ sư đến các khu để hướng dẫn sản xuất. Tất cả trang trại, hợp tác xã đánh giá về cây giống đạt chất lượng cao và năm tới chắc chắn sản lượng đạt lên rất nhiều”, ông Tăng Xuân Trường cho hay.

tạo nên sự khác biệt

Ông Nguyễn Cao Đam, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học Hải Dương cho biết, năm 2016, chúng tôi được giao chủ trì Dự án Ứng dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất rau theo chuỗi, trong đó có chương trình hỗ trợ doanh nghiệp thuộc Chương trình nông thôn miền núi giai đoạn 2016-2025 chúng tôi đã thực hiện đào tạo cho doanh nghiệp được 2 kỹ sư trực tiếp phụ trách vườn ươm và sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP rau thương phẩm, hỗ trợ doanh nghiệp thông qua dự án đã xây dựng được khu vườn ươm trong đó doanh nghiệp đầu tư vốn đối ứng khá lớn. Về phía Bộ KH&CN đã hỗ trợ cho doanh nghiệp xây dựng được khu vườn ươm thông qua dự án định hướng phát triển cho doanh nghiệp.

Với 50000m² khi chưa có nhà màng, nhà lưới đưa vào sản xuất, doanh nghiệp thường phải thuê 30-50 lao động. Tuy nhiên khi mô hình hoàn thiện, doanh nghiệp chỉ phải thuê từ 10-15 lao động. Ngoài ươm cây giống, kỹ thuật sản xuất rau trong nhà lưới cũng mang lại nhiều lợi ích so với trồng thông dụng ngoài tự nhiên như ngăn chặn sự xâm nhập của một số loại côn trùng, bệnh hại, nên ít cần sử dụng thuốc trừ sâu độc hại hoặc dùng rất ít ở giai đoạn nhất định. Khắc phục sự thất bại của thời tiết như nắng, mưa, bão hay sương lạnh.

Ông Tăng Xuân Trường, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH MTV Hưng Việt, Hải Dương cho biết, sản lượng thu mua cây giống gieo trực tiếp để đưa cho bà con hợp tác xã trồng thì chúng tôi chỉ lấy được 40-50% sản phẩm đạt tiêu chuẩn để xuất khẩu. Năm 2018 chúng tôi đã thu hoạch về đạt được 70-80% sản phẩm đạt chất lượng để xuất khẩu sang Nhật. Chính vì vậy tôi đánh giá mô hình đưa công nghệ cao như thế này đã giảm chi phí, sức của người lao động và đem lại đồng đều sản phẩm chất lượng cao.

Ông Nguyễn Cao Đam cho biết, đối với việc ứng dụng kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất giống rau bước đầu đánh giá hướng tới Hải Dương đi vào sản xuất theo hướng công nghệ cao. Vì sản xuất công nghệ cao đảm bảo được chất lượng sản phẩm, kiểm soát được an toàn thực phẩm. Cùng với đó là khắc phục được tình trạng thiếu lao động. Ở Hải Dương công nghiệp phát triển nên thiếu lao động trong lĩnh vực nông nghiệp, cho nên Hải Dương muốn đầu tư hướng theo công nghệ cao để giảm số người  phải lao động nông nghiệp.

Những kết quả bước đầu của dự án đã cho thấy mô hình này đã lấy liên kết bốn nhà làm cơ sở để ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật công nghệ vào cuộc sống, nhà nông tiếp cận theo hướng sản xuất hàng hóa có hiệu quả và phát triển bền vững, là động lực để doanh nghiệp mở rộng sản xuất theo hướng công nghệ. Đồng thời có tác động hỗ trợ liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp và người dân.

Bài, ảnh: Hà Chi