Đảng, Nhà nước, Chính phủ luôn mong muốn và đặt tất cả lòng tin vào thế hệ trẻ, vào các nhà khoa học trẻ trong sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ tổ quốc.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh như trên tại buổi gặp mặt 70 nhà khoa học trẻ tiêu biểu diễn ra ngày 11/9.
Đóng góp của thế hệ trẻ cho KH&CN
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân cho biết, trong điều kiện khó khăn của một quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình thấp, lực lượng khoa học Việt Nam đã có thể thiết kế chế tạo thành công thiết bị cơ khí thủy công cho các nhà máy thủy điện công suất lớn; giàn khoan tự nâng ở độ sâu 90m nước; phát triển công nghệ khai thác dầu trong đá móng; các giống lúa mới năng suất cao; khai thác vệ tinh viễn thông; làm chủ công nghệ đóng tàu, xây dựng công trình ngầm, nhà cao tầng, cầu dây văng, đường cao tốc; ghép tạng và sản xuất vắc xin; ứng dụng kỹ thuật hạt nhân và công nghệ bức xạ hiệu quả trong y tế, nông nghiệp, công nghiệp. Khoa học cơ bản trong lĩnh vực thế mạnh như toán, vật lý lý thuyết đạt thứ hạng cao trong ASEAN, góp nhiều gương mặt khoa học có uy tín trên các diễn đàn khu vực và thế giới.
Khoa học và công nghệ Việt Nam có được kết quả đáng tự hào nói trên là nhờ phần đóng góp quan trọng của lực lượng khoa học trẻ. Với tài năng và sức mạnh của tuổi trẻ, nhiệt huyết và đam mê nghiên cứu sáng tạo, đội ngũ các nhà khoa học trẻ đã trở thành lực lượng tiên phong trong tiếp thu và làm chủ công nghệ tiên tiến của thế giới, tiếp cận các phương pháp nghiên cứu hiện đại, phát triển hướng nghiên cứu mới; là đội ngũ năng động nhất trong hoạt động đổi mới sáng tạo để tạo ra những sản phẩm, dịch vụ đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường và xã hội.
Các nhà khoa học trẻ đã thể hiện được nhiệt huyết và sức mạnh của tuổi trẻ, nỗ lực vươn lên, say mê nghiên cứu sáng tạo để có được những sản phẩm khoa học và công nghệ có giá trị. Nhiều nhà khoa học trẻ được giao chủ trì những công trình khoa học lớn, tạo ra sản phẩm có giá trị với hàm lượng công nghệ cao, mang lại hiệu quả thiết thực về kinh tế-xã hội. Nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trẻ Việt Nam đã đoạt giải thưởng khoa học và công nghệ danh giá ở nước ngoài, được công bố trên các tạp chí khoa học uy tín quốc tế, góp phần làm rạng danh trí tuệ Việt Nam.
Nhiều phát minh, sáng chế, giải pháp hữu ích, sáng kiến cải tiến kỹ thuật của các nhà khoa học trẻ Việt Nam đã được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất và đời sống, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao tiềm lực quốc phòng, an ninh của đất nước. Một số nhà khoa học trẻ đã chiếm lĩnh, chinh phục đỉnh cao của khoa học, ghi danh Việt Nam vào bản đồ khoa học của nhân loại như Giáo sư Ngô Bảo Châu, Giáo sư Đàm Thanh Sơn, Giáo sư Vũ Hà Văn, Nhà thiên văn Lưu Lệ Hằng,...
Trong số các nhà khoa học trẻ tiêu biểu có mặt tại buổi gặp mặt, nhiều người là tác giả của nhiều sáng chế, giải thưởng khoa học công nghệ uy tín quốc gia và quốc tế đáng trân trọng. Riêng lĩnh vực kinh tế đã đóng góp, tiết kiệm, làm lợi rất lớn cho cơ quan nhà nước, tổ chức và doanh nghiệp hàng nhiều tỉ đồng, đã kinh doanh thành công và hiệu quả các sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ được hình thành từ chính kết quả nghiên cứu của mình.
Kỹ sư Phạm Gia Vinh đã nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thành công máy bay không người lái; kỹ sư Lê Văn Huyên với 11 sáng kiến, giải pháp giúp Tổng Công ty Viễn thông Mobifone tiết kiệm hàng chục tỷ đồng chi phí đầu tư; kỹ sư Lưu Mạnh Hà - người đã có 25 sáng kiến ý tưởng được công nhận, làm lợi cho Tập đoàn Viettel hàng trăm tỷ đồng… và nhiều nhà khoa học trẻ khác cũng đóng góp rất lớn.
Bộ trưởng Nguyễn Quân cũng thừa nhận những người làm khoa học công nghệ, đặc biệt là các nhà khoa học trẻ còn gặp nhiều khó khăn, phương tiện, thiết bị nghiên cứu lạc hậu, kinh phí nghiên cứu hạn hẹp, chế độ tiền lương chưa bảo đảm cuộc sống để có thể chuyên tâm vào nghiên cứu khoa học...
Tạo điều kiện cho nhà khoa học trẻ
Tại buổi găp mặt, các nhà khoa học trẻ đã báo cáo với Thủ tướng những kết quả nghiên cứu đã triển khai, ứng dụng vào thực tế có hiệu quả cũng như những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động nghiên cứu khoa học, bày tỏ tâm tư, nguyện vọng, đề xuất về cơ chế, chính sách để tạo điều kiện cho khoa học và công nghệ phát triển, để thu hút các nhà khoa học trẻ có những đóng góp cho nền khoa học nước nhà.
TS. Phạm Văn Phúc, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ, để xây dựng được đội ngũ các bạn trẻ đam mê khoa học thì cần đội ngũ những người thầy đam mê khoa học và biết truyền đam mê đó cho học trò của mình. Thế nhưng, anh cho rằng hiện Việt Nam còn thiếu cách đào tạo này. Bởi vậy, rất cần thiết việc xây dựng những trung tâm đào tạo mà ở đó có các nhà khoa học sẵn sàng thổi ngọn lửa đam mê cho học trò.
Nhiều chính sách đãi ngộ cho các nhà khoa học trẻ đã được ban hành (Ảnh:Internet)
“Thời gian gần đây có nhiều chính sách động viên, khuyến khích phát triển khoa học trong nước song có nhiều quy định chưa thuận lợi, phiền hà cho các nhà khoa học khi tiến hành nghiên cứu, đặc biệt là quy định về tài chính, chưa tạo môi trường tốt cho nghiên cứu khoa học”, TS. Phạm Văn Phúc cho hay.
TS.Phạm Thị Tuyết Nhung, Trung tâm Vệ tinh Quốc gia, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cũng bày tỏ mong muốn các cấp lãnh đạo, nhà hoạch định chính sách, nhà khoa học đi trước tin tưởng hơn vào nhà khoa học trẻ. Các nhà khoa học trẻ mong muốn được nắm bắt thông tin về chính sách phát triển khoa học và công nghệ của đất nước, mong muốn được đóng góp ý kiến trong phạm vi và khả năng của mình vào việc xây dựng, lên kế hoạch cho những chương trình như vậy.
TS. Phạm Phương Chi, Viện Văn, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam chia sẻ những băn khoăn của mình với nghề như sự thiệt thòi về vật chất và tinh thần mà những người làm về khoa học xã hội và nhân văn đang trải nghiệm. Hiện ít có công trình nào kêu gọi tham gia đấu thầu của người làm khoa học xã hội và nhân văn. Bản thân chị nhận thấy làm khoa học phải có đam mê, phải vượt qua vật chất, đôi khi chị cũng cảm thấy hoang mang vì “cơm áo không đùa với khách thơ”. Hãy nhìn nhận các nhà khoa học về năng lực, tiêu chí mà không phân biệt theo giới tính,.. để đảm bảo sự tham gia nghiên cứu khoa học công bằng.
PGS.TS. Lê Trung Thành, Đại học Quốc gia Hà Nội kiến nghị, việc xây dựng và phát triển đội ngũ làm chuyên trách nghiên cứu khoa học hay chế độ cho giảng viên tham gia công tác nghiên cứu khoa học trong trường đại học cần được quan tâm đặc biệt bằng các cơ chế, chính sách mới. Nhà nước cần quan tâm xây dựng các phòng thí nghiệm trọng điểm, các khu công nghệ cao để tạo môi trường làm việc tiện ích và hiệu quả.
Phát biểu tại buổi gặp mặt, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá cao nỗ lực, trách nhiệm của Bộ Khoa học và Công nghệ, các Bộ ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, trường đại học, các doanh nghiệp đã tích cực ủng hộ và tạo mọi điều kiện thuận lợi, hỗ trợ kịp thời cho các nhà khoa học trẻ. Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng đánh giá rất cao, biểu dương các nhà khoa học trẻ Việt Nam về những nỗ lực, phấn đấu và thành tích đã đạt được.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ, các Bộ, ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, trường đại học, các doanh nghiệp cần quán triệt Nghị quyết Trung ương 6 Khóa XI về phát triển khoa học và công nghệ, có cơ chế, chính sách, giải pháp thiết thực, hiệu quả, tạo mọi thuận lợi cho đội ngũ các nhà khoa học nhất là các nhà khoa học trẻ. Trong đó tập trung vào một số nội dung chủ yếu: chính sách khuyến khích đầu tư, chính sách tài chính, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, chính sách khuyến khích phát triển doanh nghiệp khoa học và công nghệ và chính sách khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng khoa học và công nghệ; khuyến khích các nhà khoa học được tự do bày tỏ ý kiến của mình, đóng góp vào xây dựng cơ chế chính sách để phát triển khoa học và công nghệ, đóng góp vào nghiên cứu để phát triển khoa học và công nghệ…
Thủ tướng nhấn mạnh, tương lai của nền khoa học và công nghệ nước nhà thuộc về các nhà khoa học trẻ hôm nay. Đảng, Nhà nước, Chính phủ luôn mong muốn và đặt tất cả lòng tin vào thế hệ trẻ, vào các nhà khoa học trẻ trong sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ tổ quốc và luôn tin tưởng rằng, cùng với lực lượng khoa học và công nghệ của cả nước, các nhà khoa học trẻ phát huy truyền thống tốt đẹp và những kết quả đã đạt được, nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, nêu cao ý thức trách nhiệm và tinh thần tự tôn dân tộc, không ngừng phấn đấu vươn lên, vượt lên chính mình, sánh vai với bạn bè trên thế giới, để đạt được nhiều kết quả hơn nữa trong các hoạt động khoa học và công nghệ, đóng góp ngày càng thiết thực hơn nữa, hiệu quả hơn nữa vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đưa Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, tiến cùng thời đại “sánh vai với các cường quốc năm châu”.
Phương Nga
