Việt Nam đang đối mặt với sự gia tăng nhanh chóng của các bệnh không lây nhiễm, trong đó sử dụng thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây các bệnh không lây nhiễm như: ung thư phổi, đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người đã quá rõ ràng. Bên cạnh đó, việc hút thuốc lá nơi công cộng, nơi làm việc còn gây ảnh hưởng đến môi trường, chất lượng, hiệu quả công việc và sức khỏe của người xung quanh.

Ngày 11/11/2004 Việt Nam đã chính thức phê chuẩn Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá với cam kết sẽ thi hành các biện pháp hữu hiệu nhằm bảo vệ mọi người khỏi việc phơi nhiễm với thuốc lá tại nơi làm việc trong nhà, các phương tiện giao thông công cộng… Ngày 18/6/2012, Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam đã ban hành Luật phòng chống tác hại của thuốc lá (Luật PCTH thuốc lá - có hiệu lực từ ngày 1/5/2013), trong đó một lần nữa việc thực hiện môi trường không khói thuốc đã được quy định rõ ràng và mạnh mẽ.

Nhằm triển khai mạnh mẽ và hiệu quả công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) đã ban hành các văn bản quy định cụ thể các mục tiêu và tiêu chí của công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá nói chung và tại các công sở, nơi làm việc nói riêng.

Theo đó, để hỗ trợ các cơ quan, đơn vị triển khai tốt các quy định về môi trường không khói thuốc lá tại nơi làm việc theo quy định của luật PCTH thuốc lá và các văn bản hiện hành, Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá Quốc gia đã biên soạn tài liệu Hướng dẫn xây dựng làm việc không khói thuốc lá.

Trên thế giới hiện có hơn 1,3 tỷ người hút thuốc lá. Tại các nước phát triển, tỷ lệ hút thuốc lá đang giảm đi trong những thập kỷ qua, ngược lại tại các nước đang phát triển việc sử dụng thuốc lá có xu hướng gia tăng. Tại Việt Nam, theo Điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành (trên 15 tuổi), Việt Nam là một trong 15 nước có số người hút thuốc cao nhất thế giới. Tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc là 47,4%.

Trong giới trẻ độ tuổi từ 15-24, tỷ lệ hút thuốc trong nam giới là 26,1% và nữ giới là 0,3%. Điều tra toàn cầu về tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh từ 13-15 tuổi năm 2014 cho thấy 47,7% học sinh phơi nhiễm với khói thuốc tại nhà; 66,5% học sinh phơi nhiễm với khói thuốc tại địa điểm công cộng trong nhà.

Việt Nam hiện có 33 triệu người không hút thuốc thường xuyên phải hít khói thuốc tại nhà và hơn 5 triệu người trưởng thành không hút thuốc thường xuyên phải hít khói thuốc tại nơi làm việc. Trong học sinh độ tuổi từ 13-15, có khoảng 60% học sinh hút thuốc thụ động tại nhà và khoảng 70% hút thuốc thụ động tại nơi công cộng.

Tiêu chí xây dựng nơi làm việc không khói thuốc lá gồm: Có niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại nơi có nhiều người trong cơ quan. Có treo biển báo cấm hút thuốc lá trong phòng họp, phòng làm việc, phòng ăn, hành lang, cầu thang và các khu vực công cộng khác trong cơ quan có quy định cấm hút thuốc lá. Biển báo cấm hút thuốc cần rõ ràng, được treo hoặc đặt ở những vị trí dễ quan sát. Có kế hoạch hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá hàng năm. Có quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc trong quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị. Có tổ chức triển khai các hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá. Không có hiện tượng mua bán, quảng cáo các sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên cơ quan. Không có các vật dụng liên quan đến việc hút thuốc như gạt tàn, bật lửa trong phòng họp, phòng làm việc…(khuyến khích). Không nhận sự hỗ trợ hoặc tài trợ trực tiếp hoặc gián tiếp của các công ty thuốc lá hay các tổ chức liên quan đến công ty thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào. Đưa nội dung không hút thuốc lá nơi làm việc vào tiêu chí thi đua của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động (khuyến khích). Không có hiện tượng hút thuốc, đầu mẩu thuốc lá tại các khu vực cấm hút thuốc của cơ quan, đơn vị.

Theo đánh giá chung của Ban chỉ đạo PCTHTL nhiều địa phương, mặc dù công tác tuyên truyền, phổ biến đã phát huy những hiệu quả nhất định nhưng vẫn còn một bộ phận cán bộ, viên chức, người lao động chưa thực sự có ý thức tự bảo vệ mình và những người xung quanh khỏi tác hại của khói thuốc.

Tin: Đăng Minh