Theo dự thảo Quyết định về việc thí điểm tổ chức diễn đàn khoa học chuyên nghiệp của trí thức khi tham gia hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội các chủ trương, chính sách, dự án phát triển kinh tế - xã hội, Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam sẽ tổ chức thí điểm Diễn đàn khoa học chuyên nghiệp phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và lĩnh vực hoạt động của cơ quan mình.

Bộ KH&CN sẽ thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với tổ chức và hoạt động của Diễn đàn khoa học chuyên nghiệp; báo cáo Thủ tướng Chính phủ để xử lý kịp thời những vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện.

Theo dự thảo, để tổ chức Diễn đàn khoa học chuyên nghiệp cần có quy chế tổ chức và hoạt động của Diễn đàn khoa học chuyên nghiệp do người đứng đầu cơ quan, tổ chức ban hành và tự chịu trách nhiệm về hoạt động của diễn đàn do mình tổ chức, trong đó phải xác định rõ: mục đích hoạt động, tên gọi, định hướng, nội dung, cơ chế quản lý. Đồng thời, phải tập hợp được đội ngũ trí thức có chuyên môn phù hợp với các lĩnh vực hoạt động của Diễn đàn.

Diễn đàn phải đáp ứng các điều kiện: Bảo đảm tính khoa học, trung thực, khách quan và nhân văn, đóng góp tích cực cho sự phát triển đất nước, bảo vệ lợi ích của Quốc gia và tuân thủ luật pháp Việt Nam; Bảo đảm tính dân chủ, bình đẳng, công khai, không áp đặt ý kiến cá nhân hoặc quy chụp về mặt tư tưởng, quan điểm khi tham gia Diễn đàn; Bảo đảm không vì mục đích lợi nhuận trong hoạt động của Diễn đàn.

Đơn vị tổ chức Diễn đàn được huy động tài chính, nhận tài trợ từ các nguồn hợp pháp cho hoạt động của Diễn đàn; phối hợp với các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc tổ chức Diễn đàn; Ký hợp đồng phù hợp quy định của pháp luật với các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các hoạt động của Diễn đàn; Công bố hoặc không công bố các nội dung, ý kiến phản biện, tư vấn, giám định xã hội của các cá nhân tham gia Diễn đàn;...

Tuy nhiên, đơn vị tổ chức Diễn đàn cũng phải có nghĩa vụ tuân thủ các quy định của Luật báo chí, quy chế tổ chức hội nghị, hội thảo; phải tổng hợp và phản ánh trung thực, khách quan các ý kiến tại Diễn đàn; cung cấp đầy đủ các thông tin, tư liệu của Diễn đàn theo yêu cầu của cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền; lưu giữ đầy đủ tất cả các tư liệu của Diễn đàn như: các báo cáo bằng văn bản hoặc bằng bản điện tử (file), các tư liệu ghi âm và hình ảnh, các biên bản họp của Diễn đàn; bảo đảm bí mật đối với thông tin liên quan đến an ninh và bảo mật quốc gia và chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động của Diễn đàn do mình tổ chức.

Với cá nhân tham gia Diễn đàn, Dự thảo nêu rõ, cá nhân đó được phát biểu công khai ý kiến của mình về các chủ trương, chính sách, các dự án phát triển kinh tế - xã hội; đề xuất các kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền; trình bày, trao đổi, tranh luận bình đẳng với các thành viên khác trong Diễn đàn những ý kiến về những nội dung tư vấn, phản biện và giám định xã hội; được quyền tiếp cận thông tin về chủ đề của Diễn đàn; được ghi nhận sự đóng góp trong các kiến nghị, đề xuất của Diễn đàn đối với cơ quan có thẩm quyền; được bảo đảm quyền tác giả theo quy định của pháp luật. Có quyền bảo lưu ý kiến tại Diễn đàn khi ý kiến này khác với quan điểm trong chủ trương, chính sách, dự án phát triển kinh tế - xã hội; gửi ý kiến của mình đến các cơ quan đặt yêu cầu tư vấn, phản biện và giám định xã hội hoặc cơ quan Đảng và Nhà nước theo quy định của pháp luật.

Cá nhân tham gia Diễn đàn cũng có nghĩa vụ bảo đảm tính xác thực, chính xác, cơ sở khoa học và thực tiễn của những thông tin, ý kiến trình bày tại Diễn đàn; có thái độ hợp tác, bình đẳng, tôn trọng và lắng nghe ý kiến của cá nhân khác tại Diễn đàn; không làm phương hại đến lợi ích dân tộc, đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đến đoàn kết dân tộc; tuân theo các quy định của pháp luật khi phát biểu về những thông tin bí mật của Nhà nước.

Đồng thời, không được phát tán tài liệu nội bộ của Diễn đàn hoặc đưa ý kiến cá nhân mang danh nghĩa Diễn đàn hoặc danh nghĩa đơn vị tổ chức Diễn đàn khi chưa được phép của đơn vị tổ chức Diễn đàn. Không tự công bố, phát tán tài liệu dưới mọi hình thức ý kiến của diễn giả khác tại Diễn đàn khi chưa được phép bằng văn bản của chính diễn giả đó. Không được lợi dụng Diễn đàn để xuyên tạc sự thật, bôi nhọ làm phương hại đến danh dự, uy tín của tổ chức và cá nhân khác; không được đề cập đến các nội dung không liên quan đến vấn đề thảo luận tại Diễn đàn hoặc quảng cáo các sản phẩm thương mại.

Quỳnh Chi