Được biết Techfest 2019 có quy mô lớn hơn với nhiều điểm khác biệt so với năm 2018, ông có thể cho biết cụ thể về điều này?

Ông Phạm Hồng Quất: Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam trong năm 2019 có sự bùng nổ, khởi sắc trong mọi lĩnh vực như y tế, đào tạo, nông nghiệp… Đặc biệt, một số tập đoàn lớn trong lĩnh vực này cũng đã quan tâm đến hệ sinh thái khởi nghiệp, đã có những quỹ đầu tư, hệ thống cố vấn (mentor), không gian khởi nghiệp dành cho các bạn trẻ và đó cũng là một xu hướng rất phù hợp với khu vực ASEAN và các nước trên thế giới… 

Bên cạnh đó, môi trường thể chế chính sách để cuốn hút các nhà đầu tư nước ngoài vào, Việt Nam đã có những bước thay đổi rất rõ và những quyết định gần đây của Thủ tướng giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành, lắng nghe phản hồi từ cộng đồng quốc tế và trong nước. Thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ luôn cố gắng lắng nghe, đề xuất tham mưu cho Chính Phủ, Thủ tướng Chính phủ để ra được những chương trình, chỉ đạo về cải thiện thể chế . Hiện nay, nhiều các bộ, ngành đã đưa ra được những chính sách, đề án rất hay, kể cả nguồn kinh tế chia sẻ 4.0, kế hoạch tạo một nền tảng thí điểm gọi vốn cộng đồng hay cải tiến thủ tục giấy phép đầu tư, môi trường đầu tư.

Tuy nhiên, chúng tôi đi một số nước như là Singapore hay Hàn Quốc, người ta cho rằng những thủ tục của Việt Nam cần phải tiếp tục cải tiến nhiều hơn đặc biệt trong cấp giấy phép đầu tư cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Tại nhiều nước họ đã có hành lang riêng, cơ chế thoái vốn, rút vốn cũng khác, chứ không giống đầu tư thông thường, cơ chế trao đổi vốn, chuyển nhượng vốn cũng phải khác. Không gian để thử nghiệm Lap, các trường, các địa phương dành cho các doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ sử dụng tự do, cơ chế để cấp phép sản phẩm mới phải nhanh chóng hơn… Đó là những cái chúng ta cần nghiên cứu để tiếp tục hoàn thiện trong giai đoạn tới.

Điểm nữa, tôi cho rằng, rất sáng là hầu như khu vực tư nhân và Nhà nước đã cùng đồng hành với nhau và tổ chức những sự kiện chung mang rất nhiều startup ra nước ngoài, không chỉ có những giải thưởng hay, mà gọi được rất nhiều nguồn vốn tốt. Số lượng quỹ đầu tư vào các startup của Việt Nam ở tại nước ngoài cũng như startup Việt Nam ở trong nước cũng tăng lên rõ rệt, và dưới con mắt của nhà đầu tư, đánh giá Việt Nam đang nổi lên như là một trong những hệ sinh thái năng động nhất khu vực ASEAN về tốc độ phát triển, ví trí đã được thay đổi rất đáng kể từ vị trí thứ 7 lên vị trí thứ 3 trong khu vực ASEAN trong thời gian rất nhanh chóng.

Những ghi nhận đó đặc biệt là chỉ số về đổi mới sáng tạo tăng rất nhanh. Trong thời gian tới, nếu Việt Nam cải thiện tốt hơn nữa môi trường về đầu tư, thị trường vốn đầu tư mạo hiểm cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thì chắc chắn chỉ số của chúng ta còn tăng hơn nữa và các startup Việt Nam có môi trường tốt hơn nữa để tăng trưởng nhanh.

Sắp tới, tại Quảng Ninh sẽ diễn ra Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia năm 2019 (Techfest Vietnam 2019) - ngày hội lớn nhất dành cho cộng đồng khởi nghiệp. Mục tiêu Techfest Vietnam năm nay là gì, thưa ông?

Ông Phạm Hồng Quất: Mục tiêu của Techfest năm nay, với chủ đề là nguồn lực hội tụ, mang được càng nhiều nguồn lực trong nước và quốc tế đến cho hệ sinh thái Việt Nam càng tốt. Vì thế, Ban tổ chức nhấn mạnh vào nguồn lực con người, trí tuệ,  kinh nghiệm, huấn luyện viên, nhà đầu tư là những nguồn lực quan trọng nhất.

Bên cạnh đó, nguồn lực về công nghệ là yếu tố chúng tôi chú trọng mang càng nhiều những giải pháp, nền tảng công nghệ hay và tốt, những mô hình kinh doanh mới dựa trên công nghệ, đặc biệt từ các bạn Việt Nam đang du học ở nước ngoài và mạng lưới các nhà khoa học Việt Nam, các doanh nhân Việt Nam thành đạt ở nước ngoài làm cầu nối.

Ngoài ra thu hút về nguồn vốn là mục tiêu mà Techfest Vietnam 2019 hướng đến. Nguồn vốn không chỉ từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, mà chúng tôi mong muốn các tập đoàn, các nhà đầu tư thiên thần khu vực ASEAN mang vào những nguồn lực mới và giúp cho các nhà đầu tư trong nước của Việt Nam liên kết được với các nhà đầu tư nước ngoài, tạo thành một thị trường vốn của ASEAN cho khởi nghiệp sáng tạo của ASEAN, chứ không chỉ của Việt Nam. Đây cũng là một định hướng rất tốt để Việt Nam làm chủ tịch ASEAN vào năm 2020. Chủ đề về khởi nghiệp sáng tạo là chủ để được các nhà đầu tư cho rằng sẽ là một chủ đề rất hấp dẫn trong diễn đàn của ASEAN năm 2020 của Việt Nam.

Các nước như Singapore đều có cơ chế riêng cho Startup, điều đó cũng rất cần thiết ở Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ có những hoạt động như thế nào để có được cơ chế riêng cho khởi nghiệp ở Việt Nam trong thời gian tới?

Ông Phạm Hồng Quất: Những cơ chế đặc thù dành cho nhà đầu tư, cá nhân cho khởi nghiệp vô cùng quan trọng. Hiện nay, Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa mới đề xuất được các tổ chức đầu tư, các quỹ đầu tư, các công ty đầu tư, nhưng còn cá nhân đầu tư hay còn gọi là nhà đầu tư thiên thần hiện nay vẫn chưa có cơ chế để khuyến khích họ vào cuộc. Ngay như việc miễn giảm thuế đối với họ, hay là cơ chế đầu tư cho khởi nghiệp, khi nào thì mình cấp cho họ giấy phép được coi là đầu tư cho khởi nghiệp, và khi cá nhân thành công, họ rút vốn ra để bù cho những cái khoản lỗ khác thì mình có cơ chế đó không. Nếu mà ta tính từng cơ chế kiểm toán, kế toán, quyết toán thương vụ đầu tư , thời hạn đầu tư nó phải dài hơn, và theo một cơ chế đặc thù hơn để phù hợp với đầu tư mạo hiểm… Những cơ chế đó, Singgapore, Thái Lan, Malaysia, người ta cải tiến rất nhanh và Hàn Quốc cũng đang nghiên cứu cái này, có những môi trường để cạnh tranh với chúng ta về việc thu hút nguồn vốn đầu tư mạo hiểm. Việt Nam cần phải có những cải thiến kịp thời để phù hợp với thực tiễn.

Chúng tôi luôn lắng nghe, thu hồi những phản hồi từ các nhà đầu tư, các chuyên gia và chúng tôi sẽ thường xuyên báo cáo định kỳ cho Chính phủ, Thủ tướng để Chính phủ chỉ đạo cho các bộ, ngành, địa phương có những cơ chế thí điểm đặc thù, những chỉnh sửa quy định pháp luật hiện hành hoặc có những hành lang pháp lý mới cho mô hình đầu tư này cho khởi nghiệp sáng tạo.

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này./.

Bài, ảnh: PV