Hoàn thiện chính sách pháp luật...

Trong những năm qua, Nhà nước ta đã nỗ lực xây dựng và hoàn thiện các chính sách pháp luật nhằm tạo điều kiện phát triển thị trường khoa học và công nghệ (KHCN). Quốc hội đã thông qua nhiều văn bản luật rất quan trọng như Luật KH-CN, Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Công nghệ thông tin, Luật Công nghệ cao... trong đó có hai luật trực tiếp liên quan đến việc phát triển thị trường KHCN là: Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Chuyển giao công nghệ.

Bên cạnh đó, Nhà nước đã ban hành và thực thi một loạt chính sách khuyến khích, thúc đẩy phát triển thị trường KHCN như Quyết định 54 (năm 1998) về triển khai thực hiện các Chương trình kỹ thuật - kinh tế; Nghị định 119 (năm 1999) về một số chính sách và cơ chế tài chính khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hoạt động KHCN; Quyết định 214 (năm 2005) về phê duyệt Đề án phát triển thị trường công nghệ; Nghị định 80 (năm 2007) về doanh nghiệp KHCN... Cùng với việc ban hành chính sách, các chương trình KHCN trọng điểm; một loạt dự án được triển khai nhằm tăng cường đầu tư hạ tầng cơ sở để kích thích nghiên cứu, ứng dụng KHCN, cụ thể là hình thành và phát triển các khu công nghệ cao, các vườn ươm doanh nghiệp công nghệ...

Nhà nước cũng đã tập trung đầu tư nhiều dự án, chương trình nhằm thúc đẩy nguồn cung sản phẩm KHCN do các viện nghiên cứu, trường đại học hoặc doanh nghiệp tạo ra. Đặc biệt, việc chuyển đổi các tổ chức KHCN công lập sang hoạt động theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm (Nghị định 115 - năm 2005) hoặc doanh nghiệp KH-CN (Nghị định 80 - năm 2007) đã tạo cơ sở cho các tổ chức KHCN thay đổi cách thức hoạt động, chú trọng tới thị trường và khách hàng nhiều hơn... Nhà nước cũng đã thực hiện các chính sách hỗ trợ bên có nhu cầu sử dụng sản phẩm KHCN như: mở rộng phạm vi và các loại hình chợ công nghệ; ban hành chính sách tín dụng ưu đãi thông qua thành lập các loại quỹ...

Có thể nói, các văn bản pháp luật được ban hành đã tạo điều kiện cho thị trường công nghệ ở nước ta phát triển và hứa hẹn tiềm năng to lớn. Các hội chợ công nghệ và thiết bị được tổ chức định kỳ ở quy mô quốc gia và quốc tế.  Điểm nổi bật nhất là việc các chợ công nghệ - thiết bị (Techmart) được tổ chức ngày một nhiều hơn; số lượng hợp đồng ký kết tại các kỳ Techmart ngày một tăng và giá trị các giao dịch, mua bán công nghệ cũng tăng theo từng năm và từng giai đoạn...

Hình thành các định chế trung gian

Việc hoàn thiện chính sách pháp luật là cơ sở quan trọng nhằm thúc đẩy thị trường công nghệ phát triển. Tuy nhiên, theo đánh giá chung thì thị trường công nghệ nước ta chưa thực sự sôi động và còn thiếu tính chuyên nghiệp. Trong bài trả lời phỏng vấn Báo ĐBND, số 208, ngày 27.7.2013, Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Quân cho rằng, nguyên nhân thì nhiều, trong đó nguyên nhân khách quan là thị trường công nghệ của chúng ta còn rất thiếu định chế trung gian, tức là những tổ chức làm dịch vụ trong thị trường công nghệ, kết nối giữa các nhà khoa học với doanh nghiệp. Tìm hiểu nhu cầu doanh nghiệp để tìm đến đặt hàng các nhà khoa học và ngược lại tìm hiểu năng lực của các nhà khoa học để giới thiệu cho doanh nghiệp.

Theo Cục Thông tin KH-CN Quốc gia, Bộ KH-CN: nước ta hiện có khoảng hơn 1.000 tổ chức tư vấn, trung gian, môi giới công nghệ và chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, hoạt động của các tổ chức này còn rất sơ khai, số lượng các đơn vị hoạt động mang tính chuyên nghiệp rất ít. Mặt khác, các doanh nghiệp chưa có thói quen thuê tư vấn trong các khâu của quy trình chuyển giao công nghệ, phần lớn chỉ mua được máy móc, thiết bị… Bên cạnh đó, hiện có rất ít đơn vị chuyên về dịch vụ pháp lý về sở hữu trí tuệ, dịch vụ tài chính đầu tư đổi mới công nghệ, các quỹ đầu tư mạo hiểm, nhất là dịch vụ đánh giá - giám định công nghệ còn thiếu.

Trao đổi với báo chí mới đây, Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Văn Tùng nhấn mạnh, việc hình thành các tổ chức trung gian định giá tài sản trí tuệ sẽ góp phần quan trọng để phát triển thị trường công nghệ ở nước ta. Các tổ chức này có chức năng làm nhiệm vụ đánh giá, xác định giá trị tài sản trí tuệ, giúp nhà khoa học yên tâm khi chuyển giao tài sản trí tuệ của mình và những nhà đầu tư yên tâm sẽ nhận được kết quả nghiên cứu xứng đáng với kinh phí mình bỏ ra. Đây là một hướng đi mà Bộ KH-CN đang chỉ đạo thực hiện.

Được biết, Bộ KH - CN đã chủ trì xây dựng Chương trình Phát triển thị trường KHCN đến năm 2020, với 3 nhiệm vụ chính: hoàn thiện môi trường pháp lý, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về thị trường KHCN; thúc đẩy hình thành và phát triển các định chế trung gian phục vụ phát triển thị trường KHCN như dịch vụ đánh giá, định giá, sở hữu trí tuệ, tư vấn, ươm tạo công nghệ và ươm tạo doanh nghiệp KHCN; thúc đẩy cung cầu công nghệ, nâng cao năng lực chuyển giao công nghệ.

Thực hiện tốt những nhiệm vụ nêu trên, chắc chắn thị trường KHCN nước ta sẽ thực sự sôi động - chuyên nghiệp và mục tiêu tăng 15 - 17%/năm giá trị giao dịch của thị trường KHCN đặt ra trong Chiến lược Phát triển KHCN giai đoạn 2011 - 2020 là sẽ sớm trở thành hiện thực.