- Thưa ông, năm 2012, Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung trọng tâm vào vấn đề gì?

- Vấn đề nổi lên và được dư luận quan tâm là đo lường và chất lượng, đặc biệt là chất lượng xăng dầu.

Năm 2008, chúng ta đã làm một cuộc thanh tra chuyên đề trên toàn quốc về chất lượng xăng dầu. Lúc đó, chúng ta chủ yếu tập trung vào về lượng, thiết bị đo lường. Trong thời gian đó, Thanh tra Bộ đã phát hiện nhiều hành vi gian lận nghiêm trọng như gắn chíp và các thao tác kỹ thuật rất tinh vi ảnh hưởng tới lợi ích người tiêu dùng.

Thực tế, sau thời gian siết chặt kiểm soát về lượng, các đối tượng bắt đầu có hiện tượng chuyển sang gian lận về chất, nên chúng tôi thấy cần thiết phải tiếp tục thanh tra trong thời gian tới. Các loại xăng này chủ yếu gian lận về chỉ số octan, pha chỉ số thấp vào chỉ số cao để bán, gian lận thương mại, thu lợi chênh lệch giá.

Vấn đề thanh tra được ưu tiên thứ hai là khí hóa lỏng (gas). Không ai có thể quên vụ nổ gas ở ngôi nhà 3 tầng phường Bách Khoa, Hà Nội cướp đi tính mạng của hai cháu nhỏ, còn bố mẹ bị thương nặng, và nhiều vụ việc khác liên quan đến gas gây nên chết người. Nhiều người đang lo ngại về chất lượng của gas khi đến tay người tiêu dùng có tốt hay không.

Do đó, chúng tôi sẽ tập hợp các thông tin và đề xuất với lãnh đạo Bộ chỉ đạo thanh tra chuyên đề tập trung vào đo lường chất lượng xăng dầu và gas.

- Kế hoạch thanh tra cụ thể năm nay như thế nào?

- Chúng tôi sẽ lựa chọn đối tượng cụ thể. Nếu vấn đề chỉ “nóng và rộ” lên ở một số địa phương thì sẽ tập trung chỉ đạo để xử lý. Khi vấn đề ở quy mô toàn quốc thì cần phải có những nghiên cứu tổng hợp trên cơ sở những yêu cầu của công tác quản lý và bảo đảm quyền lợi, lợi ích của người tiêu dùng.

Trong hàng loạt các vấn đề, điều quan trọng là sự lựa chọn lĩnh vực phù hợp, hướng mũi nhọn, tập trung lực lượng, đồng bộ triển khai để đạt hiệu quả cao hơn.

- Trong một loạt các vụ việc gây cháy nổ xe máy vừa qua, nhiều người cho rằng có liên quan đến chất lượng xăng dầu, ông nghĩ sao?

Chiếc xe Air Blade cháy rụi trên đường Phạm Văn Đồng Hà Nội ngày 20/11/2011. Ảnh: Tiến Dũng.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã tìm hiểu kỹ các thông tin, vấn đề liên quan. Vấn đề này các cơ quan chức năng liên quan đang nghiên cứu và trong phạm vi trách nhiệm quản lý ngành, lĩnh vực của mình có những biện pháp, thông tin cụ thể.

Hiện các cơ quan chức năng của Bộ đang quan tâm tìm hiểu kỹ. Đây là vấn đề rất khó, những hiện trường các vụ cháy đều không giữ nguyên trạng do công tác chữa cháy hoặc giải quyết ách tắc giao thông đã khiến cơ quan điều tra gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, trách nhiệm tìm hiểu, đánh giá sự việc liên quan tới nhiều đơn vị khác, trong đó liên quan tới chất lượng phương tiện khi đủ điều kiện tham gia giao thông thuộc Cục đăng kiểm (Bộ Giao thông vận tải).

- Xăng có trị số octan (chống kích nổ) kém có liên quan như thế nào đến các vụ cháy nổ?

- Liên quan đến chỉ số octan ảnh hưởng đến xăng dầu, để cháy nổ xe máy, tôi nghĩ rất khó.

Với các xe máy hiện nay, đặc biệt là xe máy cũ thì tỷ số nén của động cơ không cao, nên việc dùng xăng có trị số octan thấp, kể cả sử dụng loại xăng A83 đi chăng nữa cũng không dễ gây ra kích nổ của động cơ. Bản thân xăng dầu đã là chất dễ cháy, trong khi đó, theo tôi được biết, ngay cả khi thử nghiệm bằng việc cho bu-gi vào trong bình xăng để tạo sự đánh lửa cũng không dễ cháy được.

Có rất nhiều nguyên nhân gây cháy xe chứ không thể chỉ do chất lượng xăng dầu, như rò rỉ xăng và có sự chập điện thì cũng có thể dẫn đến cháy... Bên cạnh đó, có thể do thói quen sử dụng xe máy không thực hiện việc bảo dưỡng, chăm sóc định kỳ.