Loại đậu không bị nấm mốc, giống cà chua hồng của Đức, theo chân những người dân di cư sang Mỹ năm 1883 cũng như các loại dâu tây hoang dại lấy từ sườn núi lửa tại Nga… đó là thí dụ về những hạt giống vừa nhập kho vào Ngân hàng giống toàn cầu tuần trước. Cứ thế, bộ sưu tập độc đáo được bổ sung dần và cho đến nay, con số giống đã lên tới nửa triệu loài. Trong số này, có 4,5 triệu loài thực vật, 4,5 triệu mẫu giống, dưới dạng khoảng 2 tỷ hạt.

Một chiếc tủ lạnh khổng lồ có một không hai - Ngân hàng giống cây toàn cầu - chính thức mở ra vào 26/2/2008 để bảo quản giống cây trồng đa dạng trên thế giới đề phòng trên Trái đất xảy ra một thảm họa sinh thái hoặc thảm họa kỹ thuật nào đó, gây mất mùa toàn diện hoặc một thiên tai toàn cầu có ảnh hưởng lan truyền.

Thời gian bảo quản được chất lượng của giống cây lên tới 10 nghìn năm. Trong trường hợp toàn bộ các loài thực vật trên toàn cầu biến mất thì chắc chắn dòng giống của chúng vẫn còn để phục hồi nhờ các hạt được bảo quản tại đây. Điều này cho phép bảo đảm lương thực cho con người và cứu toàn thể nhân loại.

                                                                            Bên trong Ngân hàng.

Kho bảo quản được xây dựng trên ngọn núi Platåberget (có nghĩa là đồng bằng trên núi) nằm không xa làng Longyearbyen, cách Bắc cực quanh năm băng giá 1.300 km thuộc một quần đảo của Na Uy, tạo điều kiện để làm đông lạnh tự nhiên các hạt giống, kết hợp với việc làm lạnh bổ sung để duy trì một nhiệt độ thường xuyên là -18 độ C, nhiệt độ lý tưởng để hạt “ngủ yên” trong tình trạng sức khỏe tốt. 

Ai muốn đi vào kho giống dưới hầm ngầm, phải đi qua 4 lần cửa, mỗi cửa đều bằng các tấm thép dày và nặng. Đối tượng được vào tuỳ theo các mức độ khác nhau mà “chìa khoá” các cửa là các mã số phức tạp. Chính kho bảo quản đặt ở cuối đường hầm dài 120 mét.

Các mẫu nhập kho đã được các nhà nông học nơi đây phân tích gen để lập hồ sơ rồi nhân giống thành 500 hạt làm mẫu, loại hết độ ẩm để bảo quản được lâu dài, bảo đảm không có sâu bệnh. Chúng được đóng gói chặt chẽ trong những hộp, rồi đặt vào các container bọc chì gắn kín. Nhiệt độ thấp và không có oxy làm chậm hẳn lại - nếu không muốn nói là hoàn toàn - quá trình lão hoá của hạt. Trong điều kiện như vậy, các chuyên gia cho biết có thể lưu giữ được hạt đến 10.000 năm không bị hư hỏng. 

Ý tưởng xây dựng một kho lạnh để bảo quản hạt giống xuất hiện từ những năm 1980, nhưng chỉ có thể thực hiện vào năm 2004 dựa trên một Hiệp định quốc tế về nguồn di truyền thực vật (được 133 nước ký), tạo cơ sở pháp lý để bảo quản và sử dụng tính đa dạng sinh học của các loài.

 
.

                                                                                                      Phòng bảo quản

Tổ chức Nông lương quốc tế (FAO) của LHQ coi Ngân hàng hạt giống là một trong các dự án sáng tạo và ấn tượng trong Lịch sử loài người. Dự án ấy được sự bảo trợ của Chính phủ Na Uy và kinh phí xây dựng là 9,6 triệu đôla Mỹ.

Tuy nhiên đây cũng không phải là Ngân hàng giống duy nhất vì tại New Sussex (Anh) cũng có một Ngân hàng tương tự mang tên Millennium Seed Bank, đã thu thập được khoảng 10% số hạt giống của các loại cây trồng quen thuộc nhất.

TS sinh học Nga Igor Loskutov, chuyên gia giống cây nói: “Nga cũng tham gia vào dự án Ngân hàng giống tại Na Uy, gửi đến những giống chất lượng cao nhất của mình. Các chuyên gia đã loại trừ bất cứ yếu tố có hại nào, thiên nhiên băng giá (từ -18 đến -20 độ C) lại tạo ra điều kiện tối ưu để bảo quản”.

Tuấn Hà (Theo Pravda, VNN)