Nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Y Hà Nội chủ trì, phối hợp với một số đơn vị liên quan đã nghiên cứu, hoàn thiện quy trình tách chiết, nuôi cấy hoạt hóa, tăng sinh tế bào miễn dịch tự thân gamma delta T (γδT) và diệt tự nhiên (NK) trong điều trị ung thư phổi và bước đầu điều trị thử nghiệm ở các bệnh nhân. Nghiên cứu này đã mở ra hướng điều trị mới cho bệnh nhân ung thư phổi tại Việt Nam.
Ung thư phổi (UTP) là bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong hàng đầu trong các loại ung thư trên thế giới. Tại Việt Nam, theo Globocan năm 2020, tỷ lệ mắc mới UTP xếp thứ hai đối với nam giới (chiếm 18,9%, sau ung thư gan) và xếp thứ hai đối với nữ giới (chiếm 9,1%, sau ung thư vú), có 26.262 ca mắc mới UTP và 23.797 người tử vong vì căn bệnh này.
Nhóm nghiên cứu đã đề xuất và được Bộ Khoa học và Công nghệ hỗ trợ triển khai đề tài “Nghiên cứu sử dụng tế bào miễn dịch tự thân gamma delta T (γδT) và diệt tự nhiên (NK) trong điều trị ung thư phổi”, thuộc Chương trình KC.10/16-20.
PGS.TS Trần Huy Thịnh - Chủ nhiệm đề tài cho biết, nghiên cứu này được tiến hành với mục tiêu xây dựng quy trình phân lập, bảo quản các dòng tế bào miễn dịch tự thân γδT và NK; đánh giá tác dụng kháng tế bào ung thư phổi người của tế bào miễn dịch tự thân γδT và NK trên thực nghiệm; đánh giá kết quả sử dụng tế bào miễn dịch tự thân trong điều trị ung thư phổi.
Nghiên cứu đã xây dựng thành công quy trình phân lập, nuôi cấy hoạt hoá tăng sinh tế bào miễn dịch tự thân γδT và NK. Các dòng tế bào miễn dịch tự thân thu được sau nuôi cấy hoạt hoá, tăng sinh đạt tiêu chuẩn về số lượng, chất lượng cũng như mang đầy đủ đặc điểm và chức năng của tế bào miễn dịch γδT và NK.
Nghiên cứu đã tiến hành đánh giá tác dụng kháng tế bào ung thư phổi người của tế bào miễn dịch tự thân γδT và NK trên mô hình chuột thực nghiệm. Kết quả cho thấy các dòng tế bào miễn dịch tự thân γδT và NK có tác dụng trong việc ức chế sự phát triển của khối u, kéo dài thời gian sống của chuột thí nghiệm thêm 33%, cũng như nâng cao chất lượng hệ miễn dịch, đồng thời không gây các tác dụng có hại trên các lô chuột thí nghiệm thể hiện qua trọng lượng chuột thí nghiệm không thay đổi so với lô đối chứng.
Nghiên cứu đã bước đầu điều trị thử nghiệm các dòng tế bào miễn dịch tự thân γδT và NK trong điều trị ung thư ở các bệnh nhân ung thư phổi. Kết quả theo dõi bước đầu cho thấy hầu hết các bệnh nhân đều đáp ứng tốt với liệu pháp điều trị. Đối với cả hai liệu pháp sử dụng tế bào miễn dịch tự thân γδT và NK điều trị bệnh nhân ung thư phổi, tỷ lệ bệnh nhân có bệnh ổn định đều đạt 80% và đáp ứng một phần với liệu pháp đạt 20%. Không phát hiện những biến chứng hay tác dụng phụ nghiêm trọng ở toàn bộ bệnh nhân ung thư phổi tham gia vào thử nghiệm.
Liệu pháp miễn dịch tự thân sử dụng tế bào lympho T là phương pháp hiệu quả để điều trị ung thư dựa vào sự truyền lại cơ thể bệnh nhân tế bào lympho đặc hiệu khối u. Liệu pháp này có ưu điểm là đáp ứng miễn dịch của tế bào lympho T rất đặc hiệu, do đó có khả năng phân biệt mô lành và mô ung thư; tế bào lympho T có thể nhân lên với số lượng lớn, gấp hàng nghìn lần sau khi được hoạt hóa; đáp ứng miễn dịch của tế bào lympho T có thể di chuyển đến vị trí của kháng nguyên, có thể ứng dụng để điều trị những khối u đã di căn; tế bào lympho T có khả năng ghi nhớ, duy trì hiệu quả điều trị trong nhiều năm sau lần điều trị đầu tiên.
Tin, ảnh: Linh Chi
