Ngày 10/1/2024, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái - Trưởng Tiểu ban Khoa học Tự nhiên thuộc Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam chủ trì Cuộc họp tổng kết hoạt động năm 2023 và định hướng công tác năm 2024 của Tiểu ban.

Toàn cảnh cuộc họp.

Báo cáo tổng thể về hoạt động của Tiểu ban, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Xã hội, Nhân văn và Tự nhiên (KHXH,NV&TN) Nguyễn Thị Thanh Hà cho biết, năm 2023, hoạt động của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác UNESCO nói chung và của Tiểu ban Khoa học Tự nhiên nói riêng gặp một số khó khăn nhất định, tuy nhiên, Tiểu ban đã đạt được những kết quả nổi bật nhờ nỗ lực chung từ các cơ quan quản lý, các Tiểu ban chuyên môn, các Trung tâm…

Cụ thể, hưởng ứng tinh thần của UNESCO nhằm lan tỏa nhận thức về khoa học mở trong cộng đồng, Tiểu ban đã tổ chức Hội thảo "Khoa học mở dưới các góc nhìn"; tổ chức Phiên họp của Ban điều hành Quốc tế của 02 Trung tâm dạng 2 (Trung tâm quốc tế nghiên cứu và đào tạo Toán học và Trung tâm Vật lý quốc tế); làm việc với chuyên gia cố vấn về KHXH&NV tại khu vực Đông Nam Á của UNESCO Bangkok Khuyến nghị của UNESCO về đạo đức trong trí tuệ nhân tạo (AI) và triển khai nội dung này trong ASEAN cũng như trên phạm vi toàn cầu; trao đổi về sự hỗ trợ của UNESCO đối với Việt Nam trong việc thực hiện Dự án toàn cầu do UNESCO thực hiện tại 50 quốc gia về “Phương pháp đánh giá mức độ sẵn sàng về đạo đức trong AI vào đầu năm 2024”; tìm hiểu nhu cầu của Việt Nam trong việc thúc đẩy năng lực nghiên cứu về đạo đức trong AI và trong các lĩnh vực KH&CN.

Phó Vụ trưởng Vụ KHXH,NV&TN Nguyễn Thị Thanh Hà báo cáo tại Cuộc họp.

Bên cạnh đó, Tiểu ban cũng cử đại diện tham gia Hội nghị Quốc tế về phát huy giá trị các danh hiệu UNESCO phục vụ phát triển bền vững tại Việt Nam được tổ chức tại Ninh Bình và Hội thảo trong khuôn khổ Hội nghị thường niên của Tiểu ban chuyên môn về Công viên địa chất toàn cầu được UNESCO công nhận tại Lạng Sơn; phối hợp cùng Ủy ban Chương trình con người và sinh quyển Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết Chương trình năm 2023; hưởng ứng Chiến lược hành động của UNESCO ứng phó với biến đổi khí hậu với việc nhấn mạnh áp dụng kết quả của Hội nghị của Liên hợp quốc về biến đối khí hậu (COP-28, tại Dubai, UAE); tiếp tục thực hiện Kế hoạch hành động Lima (2016-2025) về Chương trình con người và sinh quyển và các Khu dự trữ sinh quyển thế giới; phát động “Thập kỷ Đại dương của Liên hợp quốc”; hỗ trợ các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia. Đặc biệt, các Tiểu ban chuyên môn và 02 Trung tâm dạng 2 đã có nhiều hoạt động tích cực, đóng góp luận cứ khoa học trong các công bố quốc tế, khẳng định vị thế khoa học của Việt Nam tại UNESCO.

Tại Cuộc họp, đại diện Tiểu ban chuyên môn và 02 Trung tâm dạng 2 đã chia sẻ một số khó khăn vướng mắc, đóng góp ý kiến về định hướng để hoạt động của Tiểu ban ngày một phát triển, đóng góp chủ động, tích cực hơn đối với hợp tác của Việt Nam nói chung trong khuôn khổ UNESCO.

Phát biểu tại Cuộc họp, Đại sứ, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO Nguyễn Thị Vân Anh cho rằng, năm 2023,  Tiểu ban Khoa học Tự nhiên đã đạt được những thành tích nổi bật; đồng thời, khẳng định Phái đoàn sẵn sàng kết nối, tăng cường phối hợp chặt chẽ với các Tiểu ban chuyên môn trong lĩnh vực khoa học tự nhiên. Theo đó, Trưởng Phái đoàn kiến nghị, Tiểu ban cần có kế hoạch đào tạo, chiến lược bài bản đưa chuyên gia Việt Nam tham dự vào các diễn đàn của UNESCO và ứng cử vào các cơ quan khoa học tự nhiên của UNESCO; nhằm góp phần nâng cao vị thế, vai trò của Việt Nam tại UNESCO.

Đại sứ, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO Nguyễn Thị Vân Anh phát biểu tại Cuộc họp.

Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái đánh giá cao kết quả đã đạt được trong năm 2023 của Tiểu ban Khoa học Tự nhiên với sự phối hợp chặt chẽ của các Tiểu ban chuyên môn, Chương trình của UNESCO, các Trung tâm Toán và Vật lý; sự phối hợp, hỗ trợ hiệu quả của Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, của Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO, của các bộ, ngành chủ quản có liên quan. “Bộ KH&CN sẵn sàng tạo điều kiện, phối hợp với Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam và các Bộ, ngành có liên quan trong lĩnh vực khoa học tự nhiên nhằm hội nhập quốc tế đa phương và khẳng định vị thế của Việt Nam tại UNESCO”, Thứ trưởng nhấn mạnh. 

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái phát biểu kết luận Cuộc họp.

Thứ trưởng Trần Hồng Thái đề nghị, trong thời gian tới cần tiếp tục tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa Tiểu ban Khoa học Tự nhiên với các tiểu ban chuyên môn; tìm cách tháo gỡ các khó khăn về kinh phí cũng như cơ chế hoạt động để thúc đẩy hoạt động của các Tiểu ban. Năm 2024, Tiểu ban cần tập trung vào một số trọng tâm sau: (1) Hỗ trợ các tiểu ban chuyên môn tăng cường hợp tác với các chương trình tương ứng của UNESCO trong giai đoạn 2021-2025; (2) Tiếp tục nỗ lực triển khai Chiến lược Ngoại giao văn hóa đến năm 2030 thông qua các hoạt động cụ thể của các Tiểu ban chuyên môn; (3) Hưởng ứng các ngày kỷ niệm trong lĩnh vực khoa học tự nhiên đã được UNESCO thông qua; (4) Tiếp tục hưởng ứng các sáng kiến do UNESCO dẫn đầu như thí điểm một số nội dung của Khuyến nghị Khoa học mở của UNESCO tại Việt Nam thuộc lĩnh vực chuyên sâu như sở hữu trí tuệ, dữ liệu mở, truy cập mở, công nghệ mở, tăng cường hợp tác quốc tế về khoa học mở; phối hợp chặt chẽ với UNESCO để đảm bảo triển khai hiệu quả các vấn đề mà Việt Nam chủ trì, nhất là lĩnh vực công nghệ cao, sẵn sàng đưa đạo đức trong AI vào thực tiễn với sự hỗ trợ của UNESCO; (5) Đề nghị Ủy ban Quốc gia UNESCO sớm kiện toàn Ủy ban Chương trình con người và sinh quyển và Ủy ban Chương trình thủy văn quốc tế trong năm 2024; (6) Tiếp tục hỗ trợ các địa phương có tiềm năng xây dựng cơ sở khoa học cho hồ sơ đề cử các danh hiệu được UNESCO công nhận; (7) Bố trí tham gia các phiên họp của Đại Hội đồng và của các tiểu ban chuyên môn trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và hải dương học; tăng cường mời chuyên gia UNESCO vào Việt Nam để tư vấn cho các hoạt động của các tiểu ban; (8) Xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên gia, tư vấn xây dựng luật và các vấn đề chuyên môn.

Các đại biểu chụp ảnh kỷ niệm tại Cuộc họp.

Bài, ảnh: Thùy Linh