Nhóm nghiên cứu do TS.Nguyễn Đức Tân và 2 cộng sự đã phát triển và ứng dụng thành công công nghệ đông khô vắc-xin vi khuẩn nhược độc và công nghệ sản xuất vắc-xin đa giá dùng trong thú y. Đó là kết quả nổi bật của công trình “Nghiên cứu, sản xuất vắc-xin nhược độc đông khô phòng bệnh tụ huyết trùng và đóng dấu ở lợn” vừa được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Nhà nước về KH&CN đợt 6.
Công trình có giá trị cao về khoa học
Ngành chăn nuôi lợn đang được đầu tư và phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra cho ngành chăn nuôi lợn hiện nay là tình hình dịch bệnh xảy ra trên đàn lợn. Một trong những bệnh được quan tâm nhiều hiện nay đó là bệnh tụ huyết trùng do vi khuẩn P. multocida gây ra và bệnh đóng dấu ở lợn. Để phòng bệnh, vắc-xin là một trong những biện pháp hiệu quả nhất.
Hiện nay, trên thị trường đang lưu hành nhiều loại vắc xin phòng bệnh tụ huyết trùng và đóng dấu cho lợn do các công ty trong nước và nước ngoài sản xuất. Tuy nhiên, việc sử dụng những vắc xin này có một số hạn chế như khả năng gây đáp ứng miễn dịch chậm, thời gian bảo hộ ngắn, vắc xin không bao gồm đầy đủ các nhóm vi khuẩn gây bệnh. Do đó, hiệu quả phòng bệnh của vắc xin bị hạn chế.
Xuất phát từ thực tiễn đó, TS.Nguyễn Đức Tân và 2 cộng sự thuộc Phân viện Thú y miền Trung, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thực hiện công trình “Nghiên cứu, sản xuất vắc-xin nhược độc đông khô phòng bệnh tụ huyết trùng và đóng dấu ở lợn”. Công trình đã phát triển và ứng dụng thành công công nghệ đông khô vắc-xin vi khuẩn nhược độc và công nghệ sản xuất vắc-xin đa giá dùng trong thú y. Đây là công nghệ đầu tiên được phát triển cho vắc-xin tụ huyết trùng và đóng dấu ở lợn tại Việt Nam. Công nghệ mới này giúp làm chủ được số lượng kháng nguyên trong 1 liều tiêm, đồng thời giảm số liều tiêm vắc-xin trên lợn. Sản phẩm của công trình đã được ứng dụng rộng rãi trên phạm vi toàn quốc.
Công trình có giá trị cao về khoa học, đã phát triển và ứng dụng thành công công nghệ đông khô vắc-xin vi khuẩn nhược độc, đa giá. Theo TS. Nguyễn Đức Tân, công nghệ đông khô vắc-xin vi khuẩn nhược độc là công nghệ đông khô vắc-xin vi khuẩn nhược độc đầu tiên được phát triển cho vắc-xin tụ huyết trùng và đóng dấu trên lợn ở Việt Nam. Công nghệ đông khô vắc-xin, đặc biệt đông khô vi khuẩn là một kỹ thuật cao, vắc-xin ổn định cao về chất lượng, thời gian sử dụng dài hơn so với vắc-xin dạng nước. Từ đó, tạo ra những lợi thế của sản phẩm trong sản xuất và sử dụng. Công nghệ này đã được chuyển giao trực tiếp cho Phân viện Thú y miền Trung ứng dụng để sản xuất một sô loại vắc-xin nhược độc, đông khô để khác để phòng bệnh cho gia súc, gia cầm.
Về công nghệ sản xuất vắc-xin đa giá dùng trong thú y, nhóm nghiên cứu cho biết, vắc-xin phòng bệnh tụ huyết trùng và đóng dấu ở lợn được sản xuất ở dạng nhị giá, nhược độc, đông khô. Đây cũng là công nghệ vắc-xin đa giá đông khô lần đầu được áp dụng đối với vắc-xin tụ huyết trùng và đóng dấu ở lợn tại Việt Nam. Công nghệ mới này giúp làm chủ được số lượng kháng nguyên trong 1 liều tiêm, đồng thời giảm số lần tiêm vắc-xin trên lợn. Hiện nay, công nghệ này đang được áp dụng hiệu quả trong sản xuất một số loại vắc-xin đa giá khác dùng trong thú y tại Phân viện Thú y miền Trung.
Ảnh hưởng lớn với phát triển kinh tế - xã hội
Vắc-xin kép tụ huyết trùng – đóng dấu ở lợn nhược độc đông khô được Phân viện Thú y miền Trung sản xuất tại nhà máy đạt tiêu chuẩn GMP-WHO và tiêu thụ rộng rãi trong nước với doanh số tăng dần theo từng năm. Vắc-xin được sản xuất ở dạng đông khô với thể tích đóng gói nhỏ (lọ 4,5ml) nên tiết kiệm được chi phí bao bì, kho bảo quản, nhân lực tham gia sản xuất. Hơn nữa, việc sản xuất vắc-xin này đã góp phần tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người lao động.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tặng Giải thưởng Nhà nước về KH&CN cho đại diện nhóm tác giả.
Đây là công trình không sử dụng Ngân sách Nhà nước mà sử dụng nguồn vốn tự có của Phân viện Thú y miền Trung với mức đầu tư thấp nhưng tạo ra được sản phẩm có tính ứng dụng cao và được thị trường chấp nhận. Tính đến tháng 9/2020, Phân viện Thú y miền Trung đã sản xuất và tiêu thụ được hơn 6,3 triệu liều vắc-xin, đem lại lợi nhuận cao.
Đối với người chăn nuôi, việc sử dụng vắc-xin này để phòng bệnh tụ huyết trùng và đóng dấu đã góp phần khống chế dịch bệnh trên lợn. Đặc biệt, vệc sử dụng vắc-xin kép “2 trong 1” đã làm giảm chi phí tiêm phòng, chi phí mua vắc-xin, góp phần khống chế dịch bệnh trên lợn, giảm thiệt hại do dịch bệnh gây ra. Từ đó, nâng cao năng suất chăn nuôi và tăng lợi nhuận cho người chăn nuôi, góp phần phát triển ngành chăn nuôi bền vững và phát triển kinh tế - xa hội tại địa phương.
Với những hiệu quả của công trình mang lại, mới đây, nhóm tác giả đã được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ trong Lễ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ đợt 6, diễn ra ngày 23/11/2022.
Bài, ảnh: Hoàng Quỳnh
