Tại Hội nghị, TS. Nguyễn Thiện Thành - Giám đốc Văn phòng các Chương trình trọng điểm cấp Nhà nước cho biết, trong giai đoạn 2011-2015 có 15 chương trình trọng điểm cấp nhà nước, trong đó 10 chương trình thuộc lĩnh vực KH&CN (chương trình KC) và 5 chương trình thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn (chương trình KX). 

Sau 5 năm hoạt động, với sự nỗ lực lớn của các nhà khoa học, các cơ quan nghiên cứu và các cơ quan quản lý, đến nay 99% các đề tài, dự án sản xuất thử nghiệm của các chương trình đã được đánh giá nghiệm thu. 

Sau 5 năm triển khai thực hiện, chương trình thuộc lĩnh vực KH&CN đã tạo ra cho sản xuất 23 loại giống cây mới và 25 chủng vi sinh, giống vật nuôi có ưu thế vượt trội so với các chủng giống cũ; tạo ra 208 công nghệ mới trong đó có 55 công nghệ đã được hoàn thiện và chuyển giao cho sản xuất, 630 qui trình sản xuất mới với 157 qui trình đã hoàn thiện....Các đề tài, dự án cũng đã tạo ra 321 loại vật liệu mới và tiến hành thương mại hóa được 73 sản phẩm, tổng giá trị các hợp đồng chuyển giao công nghệ và thương mại hóa đạt hàng trăm tỷ đồng.

Ngoài ra, các đề tài còn xây dựng được 374 cơ sở dữ liệu, 27 phần mềm các loại. Một số cơ sở dữ liệu, bản đồ quy hoạch đã đóng góp thiết thực vào việc thiết kế, xây dựng các công trình biển và đề xuất các phương án sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên đất và nước.

Đặc biệt, theo thống kê đã có 162 kết quả khoa học được đăng trên các tạp chí quốc tế và 208 kết quả khoa học được báo cáo đăng trong kỷ yếu các hội thảo khoa học quốc tế. Các chương trình có khoảng trên 1100 bài báo được đăng trên các tạp chí khoa học và gần 530 báo cáo khoa học được công bố trong các hội nghị khoa học chuyên ngành trong nước.

Các chương trình thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn cũng cho các kết quả nghiên cứu làm rõ các luận cứ khoa học và có sức thuyết phục về đổi mới hệ thống chính trị, thực hành dân chủ và xây dựng Đảng cầm quyền; bổ sung các nhiệm vụ của sự phát triển văn hóa và con người, đồng thời đưa ra các quan điểm và các giải pháp kiến nghị mới về lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại....

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh tặng hoa và quà tri ân Ban Chủ nhiệm các Chương trình KH&CN trọng điểm cấp Nhà nước giai đoạn 2011-2015

Ngoài ra, các sản phẩm nghiên cứu khoa học của các chương trình đã được biên soạn thành các sách chuyên khảo, các tài liệu giảng dạy và học tập tại một số viện, trường.

Việc tổ chức triển khai các chương trình này cũng đã huy động được một lực lượng khoa học rất lớn trong cả nước với sự tham gia của trên 5.300 cán bộ khoa học (trong đó khoảng 4.000 cán bộ có trình độ thạc sỹ trở lên) thuộc 1.200 cơ quan nghiên cứu và doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Thiện Thành cho biết: “Hoạt động của các chương trình trọng điểm nằm trong xu thế đổi mới cơ bản, toàn diện và đồng bộ tổ chức, cơ chế quản lý, cơ chế hoạt động KH&CN đã được Bộ KH&CN thực hiện từ nhiều năm trước. Một trong những khâu đổi mới đã được áp dụng là đẩy mạnh cơ chế “đặt hàng” các nhiệm vụ KH&CN, theo đó cơ sở để xây dựng các đề tài, dự án cấp quốc gia phải xuất phát từ nhu cầu thực tế và cam kết có địa chỉ ứng dụng kết quả của các bộ, ngành và địa phương”.

Theo ông Thành, thành công của các chương trình có thể đánh giá chung về mức độ làm chủ công nghệ tiên tiến của khu vực và thế giới; mức độ ứng dụng các kết quả vào phục vụ sản xuất và đời sống; đóng góp trong nâng cao tiềm lực KH&CN; hiệu quả kinh tế - xã hội của các nghiên cứu. Có thể kể đến thành công của kỹ thuật phẫu thuật nội soi trong điều trị một số bệnh lý tuyến giáp, với nhiều ưu điểm so với kỹ thuật đang thực hiện tại các quốc gia tiên tiến, hay quy trình ghép khối thận – tụy từ người chết não - là kỹ thuật tiên tiến trên thế giới đã được các bác sĩ Việt Nam làm chủ...

Đánh giá cao kết quả mà các chương trình, các nhà khoa học đạt được trong thời gian qua, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho rằng, đây thực sự là những con số biết nói minh chứng cho những đóng góp của KH&CN đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Chính phủ cũng đã ghi nhận những đóng góp này thông qua Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH&CN với những công trình, cụm công trình tiêu biểu.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh bày tỏ mong muốn trong giai đoạn tới, trước những khó khăn, trăn trở, kiến nghị của các nhà khoa học, Bộ KH&CN tiếp tục đồng hành tháo gỡ để KH&CN tiếp tục đóng góp vào đổi mới sáng tạo và công cuộc phát triển chung của đất nước.

Tin, ảnh: Ánh Tuyết - Nguyễn Hạnh