Từ 3- 4/10/2011, ông Yukyia Amano, giám đốc cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế đã dẫn đầu đoàn các chuyên gia của cơ quan này đến làm việc tại Việt Nam. Mục đích chuyến thăm là trao đổi về quan hệ giữa Việt Nam và IAEA, đặc biệt là sự hỗ trợ của IAEA đối với Việt Nam trong việc triển khai kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân.
Trong chuyến thăm này, đoàn IAEA đã có buổi làm việc với Bộ KH&CN ngày 4/10. Tham dự buổi làm việc còn có đại diện Bộ Công thương, Tập đoàn điện lực Việt Nam, Ban chỉ đạo quốc gia dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Phát biểu tại buổi làm việc, ông Yukyia Amano cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia nhận được sự quan tâm đặc biệt của IAEA không chỉ vì Việt Nam có dự án điện hạt nhân mà còn vì những ứng dụng hạt nhân đã và đang triển khai rất thành công. Đặc biệt sau sự cố điện hạt nhân Fukushima, vấn đề an toàn điện hạt nhân đặc biệt được quan tâm với sự nỗ lực của IAEA thúc đẩy trao đổi, tăng cường chuyên gia hỗ trợ các quốc gia có điện hạt nhân.
Bộ trưởng Nguyễn Quân cũng khẳng định, sẽ tiếp tục mối quan hệ hợp tác với các thành viên của IAEA trong thời gian sắp tới. Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật Năng lương nguyên tử, Chính phủ cũng đã thông qua chương trình phát triển điện hạt nhân vì mục đích hòa bình, Bộ KH&CN cũng đã xây dựng chương trình phát triển điện hạt nhân trình Thủ tướng Chính phủ... Riêng dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam, Bộ KH&CN làm trưởng ba tiểu ban: Công nghệ, an toàn và đào tạo nhân lực.
Phía Bộ KH&CN đề nghị IAEA tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thông qua các dự án hợp tác kỹ thuật trong khuôn khổ Khung chương trình quốc gia (CPF) cho giai đoạn 2010 – 2015 (đã được ký kết giữa Việt Nam và IAEA) và các hoạt động khác, đặc biệt đối với các vấn đề liên quan trực tiếp đến Chương trình điện hạt nhân. Tuy nhiên, trước mắt đề nghị IAEA hỗ trợ: Cử các chuyên gia có kinh nghiệm làm việc tại các cơ quan liên quan của Việt Nam theo các đợt công tác khoảng một vài tháng; Hỗ trợ, tư vấn trong lĩnh vực xây dựng Khung pháp lý và các văn bản pháp quy về an toàn hạt nhân, hạ tầng an toàn, an ninh hạt nhân cho Việt Nam; Hỗ trợ, tư vấn xây dựng, thẩm định Kế hoạch tổng thể xây dựng hạ tầng điện hạt nhân; Hỗ trợ, tư vấn cho Việt Nam về đánh giá, lựa chọn công nghệ theo tiêu chuẩn an toàn và hiệu quả.
Được biết, hiện nay Cơ quan pháp quy của ta (Cục ATBXHN) đã nghiên cứu, phối hợp các Bộ ngành (thông qua Tổ công tác liên bộ do một Thứ trưởng Bộ KH&CN làm Tổ trưởng) trao đổi thống nhất những nội dung ta chấp thuận và một số nội dung ta bảo lưu. Bộ KH&CN đã gửi văn bản lấy ý kiến các Bộ ngành, dự kiến sẽ trình Chính phủ trong tháng 10/2011 để phê duyệt trước khi diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh An ninh hạt nhân lần thứ 2 (dự kiến tổ chức vào đầu năm 2012 tại Seoul, Hàn Quốc).
Với sự trợ giúp của IAEA, Việt Nam cũng đã làm được rất nhiều việc đặc biệt là hệ thống văn bản pháp lý, đào tạo nhân lực chuẩn bị cho việc ra đời nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam đặc biệt là đào tạo chuyên gia an toàn và giám sát nhà máy điện hạt nhân.
Ông Yukyia Amano nhấn mạnh, trong thời gian sắp tới, IAEA sẽ quan tâm đặc biệt đến Việt Nam và coi đây là mối quan tâm trọng tâm trong hoạt động của mình trong thời gian sắp tới. IAEA cho biết, các hợp tác không chỉ dừng ở việc trước mắt là hỗ trợ xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam mà còn với các lĩnh vực như phát triển các ứng dụng hạt nhân, sử dụng năng lượng hạt nhân trong điều trị ung thư...
Được biết, chiều 3/10 tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cũng đã có buổi tiếp và làm việc với đã tiếp ông Yukiya Amano.
Minh Châu