Xin Ông cho biết sơ lược quá trình hình thành và phát triển của Giải thưởng Chất lượng Việt Nam, nay là Giải thưởng Chất lượng Quốc gia?

Ông Ngô Quý Việt: Tại Hội nghị Chất lượng Việt Nam Lần thứ nhất được tổ chức vào tháng 8/1995 tại Hà Nội, Phó Chủ tịch Nước Nguyễn Thị Bình đã công bố việc khởi xướng Phong trào Năng suất - Chất lượng trong Thập niên Chất lượng Việt Nam Lần thứ nhất (1995 - 2005) theo sáng kiến của Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thuộc Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ). Cũng tại Hội nghị này, Bộ trưởng Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã thông báo Quyết định số 1352/QĐ-TĐC ngày 8 tháng 5 năm 1995 của Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường về thiết lập một giải thưởng trong lĩnh vực chất lượng - Giải thưởng Chất lượng Việt Nam (GTCLVN).

Giải thưởng Chất lượng Việt Nam được thiết lập và triển khai trên cơ sở chấp nhận mô hình và 7 tiêu chí của Giải thưởng Malcolm Baldrige (MBA) - Giải thưởng chất lượng quốc gia của Hoa Kỳ đã được nhiều nước trên thế giới coi là mô hình chuẩn để nghiên cứu học tập khi xây dựng giải thưởng chất lượng quốc gia của mình. Giải thưởng Chất lượng Việt Nam được triển khai từ năm 1996 đến năm 2008.

Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá đã được Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam Khoá XII, kỳ họp thứ 2 thông qua ngày 21/11/2007 trong đó có Điều 7 và Điều 69 qui định về Giải thưởng Chất lượng Quốc gia. Nghị định số 132/2008/NĐ-CP ngày 31/12/2008 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá, trong đó có Điều 1, Điều 24, Điều 25, Điều 26, Điều 27, Điều 28, Điều 29 và Điều 30 quy định về Giải thưởng Chất lượng Quốc gia. Giải thưởng Chất lượng Quốc gia được xây dựng và triển khai trên thành công của 13 năm hoạt động Giải thưởng Chất lượng Việt Nam (1996 - 2008) và do Thủ tướng Chính phủ ký quyết định trao tặng. Sự hình thành Giải thưởng Chất lượng Quốc gia đánh dấu một bước phát triển mới cho hoạt động Giải thưởng chất lượng của Việt Nam nói riêng và phong trào năng suất - chất lượng tại Việt Nam nói chung và khẳng định vai trò và vị thế của Giải thưởng chất lượng đối với cộng đồng doanh nghiệp và đối với xã hội.

Qua tìm hiểu được biết, DN đạt giải đều áp dụng các phương pháp quản lý tiên tiến như ISO 9001, ISO 14001, TQM, GMP, HACCP ... và hầu hết các DN đạt giải đều là những DN có "uy tín và vị thế". Vậy Tổng cục có tư vấn gì cho DN vừa và nhỏ áp dụng các công cụ quản lý này để có thể tham gia giải thưởng hay không?

Ông Ngô Quý Việt: GTCLQG được tổ chức hằng năm với mục đích tôn vinh các doanh nghiệp có thành tích nổi trội về chất lượng, hiệu quả sản xuất kinh doanh, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế ứng dụng các hệ thống và công cụ quản lý chất lượng tiên tiến để nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp một cách toàn diện nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới của DN Việt Nam. Do vậy, trong những năm gần đây các DN tham dự và đạt giải đều áp dụng một hay nhiều mô hình, công cụ hay phương pháp quản lý tiên tiến.

Năm 2011 Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt Chương trình quốc gia “Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam đến năm 2020” giao cho Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức triển khai nhằm tạo động lực và năng lực cạnh tranh của các Doanh nghiệp cũng như cả nền kinh tế Việt Nam. Trong đó, GTCLQG cũng là một trong những giải pháp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm hàng hóa của DN.

Chương trình quốc gia này có Dự án 2: “Thúc đẩy hoạt động năng suất và chất lượng” nhằm Tuyên truyền, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về năng suất và chất lượng; phổ biến áp dụng hệ thống quản lý, mô hình, công cụ cải tiến năng suất và chất lượng; thúc đẩy việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp; đánh giá chất lượng sản phẩm, hàng hóa; đo lường năng suất của nền kinh tế, ngành kinh tế, doanh nghiệp.

Cơ quan thực hiện là Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì; các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội ngành nghề phối hợp thực hiện.

Từ năm 2012 cho đến nay các đơn vị trong Tổng cục và tại các địa phương đã triển khai rất tích cực Dự án này. Đối tượng chính của dự án là các DN nhỏ và vừa.

Tổng cục Tiêu chuẩn- Đo lường- Chất lượng đã cập nhật tiêu chí như thế nào để phù hợp với xu hướng phát triển của doanh nghiệp?

Ông Ngô Quý Việt: GTCLQG chấp nhận 7 tiêu chí Giải thưởng Chất lượng Quốc gia Hoa Kỳ. Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Hoa Kỳ - cơ quan chủ trì triển khai Giải thưởng Chất lượng Quốc gia Hoa Kỳ quy định 02 năm một lần tiến hành cập nhập các tiêu chí giải thưởng cho phù hợp với sự phát triển của khoa học công nghệ, yêu cầu về quản lý và đòi hỏi khách quan của khách hàng, thị trường và cơ quan quản lý. Giải thưởng chất lượng quốc gia luôn cập nhật những thay đổi này của Giải thưởng chất lượng quốc gia Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, Tổng cục Tiêu chuẩn- Đo lường- Chất lượng cũng chủ động cải tiến hoạt động GTCLQG để giải thưởng khuyến khích các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế ứng dụng các hệ thống và công cụ quản lý chất lượng tiên tiến để nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp một cách toàn diện nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới của DN Việt Nam.

Giải thưởng chất lượng quốc gia có tác động như thế nào đối với hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm của doanh nghiệp trên thị trường trong và ngoài nước?

Ông Ngô Quý Việt: Được trao GTCLQG cũng chính là việc ghi nhận DN đạt giải hằng năm thực sự là những DN có những thành tích nổi bật trong hoạt động sản xuất kinh doanh, có đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội. Thông qua đó, uy tín và vị thế của DN ngày một nâng cao trong cộng đồng DN và xã hội, nhưng hơn hết vẫn là cơ hội để DN tự hoàn thiện mình thông qua các tiêu chí của GTCLQG.

GTCLQG nằm trong hệ thống Giải thưởng Chất lượng Quốc tế Châu Á - TBD. DN Việt Nam đạt Giải Vàng Chất lượng Quốc gia trong vòng 02 năm gần nhất có thể được lựa chọn và đề cử tham dự Giải thưởng Chất lượng Quốc tế Châu Á - TBD. DN đạt giải thực sự là những DN tiêu biểu của từng quốc gia, có những thành tích xuất sắc trong hoạt động quản lý chất lượng, hiệu quả SXKD và đóng góp tích cực cho phong trào năng suất chất lượng tại từng quốc gia, đồng thời đây cũng là cơ hội học hỏi, trao đổi kinh nghiệm của quốc tế trong lĩnh vực quản lý chất lượng cũng như quảng bá sản phẩm và hình ảnh của Công ty trên thị trường khu vực và quốc tế.

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này

Bài, ảnh: Đăng Minh