Dự kiến chiều nay (9/3), Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tổ chức lễ công bố quyết định bổ nhiệm này.

Trực tiếp nghiên cứu trong nước

 - Xin chúc mừng Giáo sư đã chính thức được bổ nhiệm làm Giám đốc Khoa học Viện Nghiên cứu Cao cấp về Toán. Việc gì sẽ được Giáo sư ưu tiên làm đầu tiên ở cương vị này?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Chính phủ đã có quyết định thành lập Viện Nghiên cứu Cao cấp về Toán và tôi được cử làm Giám đốc Khoa học. Thời gian đầu sẽ có nhiều khó khăn, chúng tôi phải kiện toàn bộ máy để có một Giám đốc Điều hành Viện rồi sau đó sẽ thành lập Hội đồng Khoa học….

Năm đầu tiên, kinh phí còn tương đối khó. Với lượng kinh phí đã có, chúng tôi sẽ tổ chức hội thảo, mời một số nhà toán học ở Việt Nam tham dự.

Theo dự kiến, Viện sẽ đi vào hoạt động một cách bình thường vào năm 2012.

Sang năm, khi kinh phí bắt đầu ổn định thì những việc như lựa chọn các nhà khoa học Việt Nam từ các trường trong nước, đang làm việc ở nước ngoài hay những nhà khoa học nước ngoài về làm việc tại Viện sẽ được Hội đồng Khoa học xem xét.

Lúc ấy, họ [các nhà khoa học - pv] sẽ phải gửi một đề án nghiên cứu, hợp tác giữa người Việt Nam trong và ngoài nước như thế nào, với người nước ngoài như thế nào… và Hội đồng Khoa học sẽ phê duyệt, quyết định.

- Là người rất bận rộn với công việc ở nhiều quốc gia khác nhau, Giáo sư sắp xếp việc tại Viện như thế nào?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Vai trò của cá nhân tôi tại Viện không có tính chất quản lý. Vai trò của tôi là tạo những định hướng chính cho khoa học của Viện.

Trong thời gian 3 tháng hè, tôi sẽ trực tiếp làm nghiên cứu ở Viện để cố gắng tạo những nhóm nghiên cứu có liên quan đến chuyên ngành hẹp của tôi.

Tôi tham gia vào Hội đồng Khoa học và một năm sẽ về 1-2 lần để tham gia công tác lựa chọn hồ sơ những người làm việc cho Viện.

“Lò ấp” nghiên cứu mới

- Giáo sư có kỳ vọng gì về những đóng góp của Viện đối với nền khoa học nước nhà?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Tôi nghĩ Viện sẽ có tác động tích cực không chỉ cho Toán học mà còn cho các ngành khoa học lý thuyết xung quanh Toán.

Kỳ vọng của Viện là tạo lập những nhóm nghiên cứu mới, cuốn hút cán bộ trẻ cũng như các cán bộ đang làm việc tại Việt Nam. Tuy nhiên, những sự tạo lập đó có tác động lâu dài cho khoa học trong nước hay không thì bản thân Viện không làm được.

Viện sẽ như “lò ấp” các nhóm nghiên cứu mới, nhưng sau khi ấp rồi thì phải có chỗ dùng. Tức là các trường đại học, cơ sở lớn phải đón nhận những thành công của Viện. Nếu không có sự đón nhận ấy, thì việc hoàn thành nhiệm vụ của Viện sẽ không có tác dụng một cách lâu dài cho khoa học Việt Nam.

Do đó, Viện sẽ cố gắng làm việc của mình, nhưng cần sự hợp tác với các trường đại học, viện, các đơn vị khoa học trong nước.

- Vậy, Viện Nghiên cứu Cao cấp về Toán sẽ làm gì để thu hút nhân tài được đào tạo từ nước ngoài?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Một vấn đề nóng bỏng của các trường Đại học ở Việt Nam cũng như Viện là làm sao cuốn hút được các nhà khoa học trẻ đào tạo nước ngoài về Việt Nam, hợp tác với các nhà khoa học trong nước để tạo ra nhóm nghiên cứu mới, đề tài nghiên cứu mới.

Tôi thấy trong số những người được đào tạo ở nước ngoài, số xuất sắc không phải là ít. Tuy nhiên, chúng ta chưa tạo được cơ chế để cuốn hút họ, để họ nhìn thấy khi về Việt Nam có thể sống được và làm khoa học thực sự.

Đối với cán bộ khoa học trẻ ở nước ngoài, về nước với mức lương 2 triệu đồng/tháng sẽ rất khó để tồn tại và không có điều kiện để làm khoa học.

Nhưng ở Viện Nghiên cứu Cao cấp về Toán sẽ giải quyết được điều đó. Tức là, trong thời gian đầu, họ có thể được hưởng mức lương tuy không được như nước ngoài nhưng đủ tốt để có thể làm việc và mời các nhà khoa học tên tuổi nước ngoài hợp tác.

Ngoài ra, họ sẽ được tạo điều kiện để thành lập những nhóm nghiên cứu mới…

- Giáo sư có cho rằng, các trường Đại học ở Việt Nam thường chỉ tập trung vào đào tạo mà chểnh mảng nghiên cứu khoa học không?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Tôi nghĩ các trường đại học có quan tâm nghiên cứu nhưng chưa có cách làm quyết liệt để tạo ra những nhóm nghiên cứu, hướng nghiên cứu mới cuốn hút các nhà khoa học trẻ.

Ở đâu cũng thế thôi, nếu không có một cách làm quyết liệt thì xu hướng chung là tất cả những đầu tư sẽ đi vào những hướng nghiên cứu đã định hình rồi.

- Xin cảm ơn Giáo sư!