Đây là chia sẻ của bà Nguyễn Thị Hương Liên, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Sao Thái Dương tại buổi Giao lưu trực tuyến "Giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp KH&CN vượt qua khó khăn do COVID-19” do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN phối hợp với báo Đại biểu nhân dân tổ chức mới đây.

- PV: Là một doanh nghiệp khoa học và công nghệ (DNKHCN) làm việc với nhiều đối tác nước ngoài, bà đánh giá thế nào về thị trường sản phẩm công nghệ trong nước và quốc tế trước tác động từ đại dịch Covid-19?

- Bà Nguyễn Thị Hương Liên: Có thể thấy, đại dịch Covid-19 đã có tác động nghiêm trọng, toàn diện đến tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế, gây gián đoạn chuỗi cung ứng và lưu chuyển thương mại, làm đình trệ các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, ảnh hưởng mạnh đến tâm lý và đời sống nhân dân, tác động trực tiếp đến các ngành xuất nhập khẩu, du lịch, dịch vụ lưu trú, ăn uống, y tế, giáo dục, lao động việc làm, nhiều doanh nghiệp tạm dừng hoạt động, thu hẹp quy mô...

Đặc biệt, các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, nguồn nguyên liệu đầu vào và thị trường đầu ra đều giảm mạnh; chi phí để duy trì hoạt động trở thành gánh nặng trong khi dòng tiền dần thiếu hụt; doanh thu sụt giảm, thậm chí thua lỗ; khả năng cầm cự không thể kéo dài; số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường và tạm ngừng kinh doanh có thời hạn tăng cao so với cùng kỳ.

 Tuy nhiên, một số lĩnh vực được duy trì và phát triển nhờ lợi thế và sự xoay chuyển linh hoạt có thể thấy rõ như: Các nền tảng làm việc trực tuyến như: Zoom, công nghệ viễn thông, các nền tảng mua sắm trực tuyến Amazon, Alibaba, VN có Lazada, Tiki,... Trong bối cảnh kinh tế luôn biến động, nhất là trong đại dịch thì nội lực của doanh nghiệp rất quan trọng, cần nhìn trước rủi ro, để có ứng phó phù hợp. Doanh nghiệp cần nâng cao kỹ năng quản trị sự thay đổi…

 - PV: Doanh nghiệp đã triển khai các giải pháp gì nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho việc tiếp tục phát triển kinh doanh?

- Có lẽ, điều đầu tiên mà doanh nghiệp phải đối mặt là việc suy giảm doanh số, trong khi phải tăng chi để trang trải các biện pháp phòng ngừa rủi ro dịch bệnh… Tiếp đó là, việc mất cân đối dòng tiền và thanh toán bị trì hoãn. Mặt khác, sự gia tăng chi phí nguyên liệu, vận chuyển, tăng chi phí phòng chống dịch cho nhân viên cũng là một khó khăn cho các doanh nghiệp... Ngoài ra, chúng tôi cũng phải đối mặt với việc tăng chi phí tặng sản phẩm chống dịch cho ngành y tế tuyến đầu chống dịch…

 - PV: Thưa bà, doanh nghiệp của bà đang, đã và sẽ làm gì để vượt qua và tiếp tục phát triển trong thời gian tới?

 - Điều đầu tiên mà Sao Thái Dương làm đó là nỗ lực nghiên cứu phát triển sản phẩm phục vụ chống dịch: Gel sát khuẩn, kit xét nghiệm COVID-19, thuốc điều trị virus...

 Mặt khác, chúng tôi cũng tập trung phát triển bán hàng online, quan sát sự thay đổi nhu cầu và điều chỉnh linh hoạt để thích ứng, đồng thời dành thời gian suy ngẫm và định hướng... Ngoài ra, nhận thức tham gia tích cực chống dịch vừa giúp Việt Nam nhanh quay về bình thường - ích nước lợi nhà.

 Thêm vào đó, chúng tôi cũng mong muốn đóng góp được nhiều hơn cho xã hội bằng việc tiếp tục tập huấn nội bộ phương pháp chống dịch. Tặng sản phẩm chống dịch cho nhân viên để bảo đảm không đình trệ sản xuất. Tặng kit test, Gel sát khuẩn cho các đơn vị y tế tuyến đầu chung tay cùng ngành y tế chống dịch. Tặng gạo cho cây gạo ATM giúp an sinh xã hội...

- PV: Bà có thể cho biết, tại sao Công ty Cổ phần Sao Thái Dương lại lựa chọn nghiên cứu và sản xuất kit test Covid-19 mà không phải tập trung hoàn toàn vào việc đẩy mạnh kinh doanh các sản phẩm y tế chống dịch covid khác?

 - Có lẽ, chúng tôi may mắn có cơ hội được gặp các nhà khoa học, Mặt khác, Sao Thái Dương cũng nhận được sự giúp đỡ kết nối tin cậy của Bộ KH&CN, Bộ Y tế, Cục KH&CN và Đào tạo (Bộ Y tế) tới các nhà khoa học đã nghiên cứu, tư vấn của các giáo sư đầu ngành.

Sự bùng phát của dịch bệnh là thách thức nhưng cũng là cơ hội cho các doanh nghiệp dám dấn thân vào lĩnh vực mới; đóng góp sức mình vào công cuộc chống dịch, chinh phục công nghệ. Chúng tôi thấy đó là niềm vui và tự hào chinh phục sản phẩm công nghệ cao, tiêu chuẩn quốc tế, giúp Việt Nam có thể chủ động phòng dịch trong bối cảnh cả thế giới gồng mình đối phó đại dịch.

-PV:  Việc thương mại hóa sản phẩm KH&CN mới, cụ thể là bộ kit test Covid- 19 của doanh nghiệp gặp những thuận lợi, khó khăn gì? Cần những hỗ trợ gì từ phía cơ quan quản lý nhà nước?

- Khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải rất nhiều. Đầu tiên phải kể đến đó là phải đầu tư hoàn toàn mới mọi thứ như: nhà xưởng, thiết bị, công nghệ, nhân sự, kiến thức chuyên ngành. Tất cả phải song song cùng lúc, không theo trình tự truyền thống để nhanh chóng kịp thời có sản phẩm chống dịch. Nguyên phụ liệu hầu hết nhập khẩu, giá trị cao, hạn dùng ngắn, hàng không vận chuyển khó khăn, giá vận chuyển cao cũng là một khó khăn.

Thêm vào đó, thời gian đặt mua nguyên liệu : 4-8 tuần, cạnh tranh mua với các quốc gia khác; Sinh phẩm bảo quản nhiệt độ âm 20 - âm 80 độ C...Doanh nghiệp rất mong muốn nhận được sự hỗ trợ từ nhiều phía. Mong muốn lớn nhất của các nhà khoa học và các doanh nghiệp là các sản phẩm công nghệ, đứa con tinh thần sẽ được đến với người tiêu dùng. Khi đó, doanh nghiệp sẽ có cơ hội để phát triển các sản phẩm công nghệ Việt cho người Việt. Bởi sự phát triển doanh nghiệp chính là phát triển nội lực của mỗi quốc gia. Nếu có các sản phẩm nội địa chất lượng quốc tế có thể phục vụ ngay người dân, thì sẽ tiết kiệm được các chi phí vận chuyển, bảo quản… Thực tế, giá thành các test xét nghiệm nhập khẩu có chất lượng tương đương sản phẩm trong nước, thì giá thành cao hơn rất nhiều.

Hiện nay, nhiều nghiên cứu còn chưa được hiện thực hoá, đưa vào sửa dụng, việc sử dụng các sp khoa học công nghệ trong nước sẽ thúc đẩy sự phát triển ngành khoa học phân tử, từ đó đẩy mạnh sản xuất trong nước và có khả năng xuất khẩu.

Thực tế, nếu được đầu tư thì Việt Nam hoàn toàn có thể xuất khẩu các nguyên liệu sản xuất kit test xét nghiệm. Các nhà khoa học sinh học phân tử Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có khả năng nghiên cứu, ứng dụng nhiều công nghệ để sản xuất các kit test xét nghiệm khác nhau với độ chính xác cao và giá thành rẻ…

Mặc dù, Covid-19 khiến nền kinh tế bị đình trệ, nhưng đây cũng sẽ là “cú hích” đối với ngành khoa học công nghệ trong nước cũng như các doanh nghiệp sản xuất thiết bị, sản phẩm phụ trợ y tế. Từ trước Việt Nam phải nhập khẩu rất nhiều. Đây là cơ hội để phát triển các sản phẩm công nghệ cao, kích thích các nhà khoa học phát triển một cách chủ động… Muốn thực hiện được điều này thì, doanh nghiệp khoa học công nghệ rất cần Chính phủ và các bộ, ngành và người tiêu chủ động lựa chọn các sản phẩm khoa học công nghệ Việt...

- PV: Trong bối cảnh dịch bệnh, vừa là thách thức nhưng đồng thời cũng là cơ hội để các doanh nghiệp thay đổi. Đối với Công ty của bà đã biến những thách thức thành cơ hội như thế nào?

- Tôi cho rằng, điều đầu tiên là vấn đề nhận thức. Sao Thái Dương nhận định dịch sẽ kết thúc nhanh thì sẽ không thành công về kinh doanh, nhưng dịch cũng là cơ hội để dám dấn thân vào lĩnh vực mới. Nếu dịch bùng phát thì là cơ hội đóng góp sức mình vào công cuộc chống dịch, chinh phục công nghệ, giúp Việt Nam chủ động chống dịch. Chúng tôi thấy đó là niềm vui và tự hào chinh phục sản xuất công nghệ cao, tiêu chuẩn quốc tế, giúp Việt Nam có thể chủ động phòng dịch trong bối cảnh cả thế giới đại dịch… Ngoài ra, chúng tôi xem như đây là cơ hội để tĩnh lại, đánh giá lại nội lực của doanh nghiệp, thấy rõ những lỗ hổng và tận dụng thời gian thiếu việc để đào tạo nội bộ, cải tiến và đổi mới công nghệ.

- PV: Bà có khuyến nghị gì với các chính sách ưu đãi đang được Nhà nước triển khai hỗ trợ doanh nghiệp do ảnh hưởng của dịch Covid-19?

- Với tư cách Phó Chủ tịch Hội DNKHCN Việt Nam và Phó TGĐ Công ty CP Sao Thái Dương tôi mong muốn, Chính phủ và các bộ, ngành tăng cường sự kết nối một cách hiệu quả để các nhà khoa học và DNKHCN có thể làm việc, nghiên cứu cùng nhau để tạo ra các sản phẩm có chất lượng quốc tế cho người Việt.

 Nhân đây tôi cũng muốn gửi lời của ơn đến Bộ KH& CN, Bộ Y tế đã chủ động kết nối và tạo điều kiện thuân lợi tư vấn cho Sao Thái Dương trong quá trình hoạt động, nghiên cứu và sản xuất các sản phẩm KH&CN. Có thể nói đây là một minh chứng cho sự kết nối, hợp tác hiệu quả, trách nhiệm giữa Nhà quản lý, các chuyên gia đầu ngành, nhà khoa học và doanh nghiệp. Điều này đã góp phần tạo ra những sản phẩm có chất lượng quốc tế, hạn chế sai lầm không đáng có…. Mặt khác, điều này cũng tạo ra một “sức bật mới” giúp doanh nghiệp có thể khẳng định được thương hiệu, nâng cao sức cạnh tranh, tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng thời cũng là “liều thuốc” kích thích các nhà khoa học.

Doanh nghiệp cũng mong muốn có các chính sách cắt giảm thuế, lãi suất vay, hỗ trợ vay các gói vốn vay với lãi suất thấp, đặc biệt là trong thời gian có dịch. Đối với các gói vốn đã vay, Chính phủ và ngành ngân hàng có thêm các gói hỗ trợ doanh nghiệp. Việc khen thưởng xứng đáng, khuyến khích tương đương với các đầu tư, đóng góp của các nhà khoa học, DNKHCN, đặc biệt là đối với các sản phẩm phòng, chống dịch cần được làm thường xuyên… Bởi vì, việc phòng chống dịch sẽ mang lại lợi ích chung cho toàn xã hội…

Đăng Minh