Nội dung trên được đưa ra thảo luận tại hội thảo “Đầu tư cho khoa học công nghệ: Hướng phát triển bền vững của doanh nghiệp” do Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) cùng Liên hiệp các Hội khoa học - Kỹ thuật Việt Nam phối hợp tổ chức mới đây tại Tp.HCM.
Tham dự Hội thảo có Nguyên Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Bộ Lĩnh, Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học - kỹ thuật Việt Nam Trần Việt Hùng, cùng nhiều nhà khoa học và gần 200 doanh nghiệp.
Tại hội thảo, nhiều nhà khoa học và doanh nghiệp đã chia sẻ kinh nghiệm cũng như đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp và kiến nghị chính sách, chương trình hỗ trợ của Nhà nước nhằm thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng KH-CN.
Theo TS Trần Việt Hùng, hạn chế về KH-CN là một trong những nguyên nhân của tình trạng hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam dù tăng trưởng cao nhưng hiệu quả kinh tế thấp.
Lí giải về nguyên nhân trên, Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Quân cho biết, hoạt động KH-CN thời gian qua có rất nhiều khó khăn, chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước. Chi dành cho KH-CN hiện chiếm 2% ngân sách nhà nước, tương đương với mức trung bình các nước trên thế giới, nhưng do GDP còn thấp nên nguồn tài chính cho KH-CN của Việt Nam năm 2012 chỉ là 700 triệu USD. Trong khi chỉ riêng Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) chi hơn 1 tỷ USD cho công nghệ.
Theo Bộ trưởng, nếu không đổi mới bằng cách huy động nguồn vốn từ xã hội sẽ không thể có đủ nguồn cho phát triển KH-CN. Thực tế ở một số nước trên thế giới, huy động từ xã hội cho KH-CN gấp 3 - 4 lần từ ngân sách. Năm 2011, Trung Quốc đầu tư 2% GDP cho KH-CN nhưng chỉ 1/3 số đó là từ ngân sách, còn lại là từ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân.
Bộ trưởng Nguyễn Quân đưa ra ba vấn đề cần giải quyết. Đầu tiên là nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp, để họ hiểu rằng đầu tư cho KH-CN chính là đầu tư để phát triển bền vững, giúp doanh nghiệp ổn định và phát triển trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt.
Thứ hai là Nhà nước phải có quy định buộc các doanh nghiệp đầu tư phát triển KH-CN của chính doanh nghiệp mình. Thứ ba là khi doanh nghiệp đã dành một phần lợi nhuận đóng góp vào quỹ phát triển KH-CN thì nhà nước cần có các quy định để sử dụng quỹ được thuận lợi và có hiệu quả nhất.
