Thị trường KH&CN phát triển muộn 

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng), vì sao cho đến nay chúng ta chưa có thị trường KH&CN? Bộ trưởng Nguyễn Quân cho biết, thị trường KH&CN là thị trường phát triển muộn nhất trong các thị trường của nền kinh tế Việt Nam. Các thị trường khác như thị trường vốn, thị trường bất động sản, thị trường tiền tệ, thị trường lao động v.v... đều đã được hình thành và phát triển trong 20 năm qua. Sau năm 2000 chúng ta mới bắt đầu bắt tay vào việc xây dựng thị trường KH&CN. Nói là một thị trường hoàn chỉnh thì sau năm 2000 chúng ta mới bắt đầu, nhưng manh nha của nó đã có từ trước đó, khi chúng ta bước vào thời kỳ đổi mới. 

Năm 2004 Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định về phát triển thị trường KH&CN và gần đây nhất năm 2004 Thủ tướng Chính phủ tiếp tục ban hành một quyết định về thúc đẩy phát triển thị trường KH&CN. Thị trường KH&CN có 4 yếu tố, trước đây chúng ta chỉ quan tâm đến 2 yếu tố là nguồn cung và nguồn cầu công nghệ. Nguồn cung là sản phẩm của các viện nghiên cứu, các trường đại học, các nhà khoa học, các tổ chức, cá nhân và nguồn cầu công nghệ, đó chính là hệ thống doanh nghiệp. Còn 2 yếu tố nữa chúng ta chưa quan tâm một cách thỏa đáng, đó là các định chế trung gian trong thị trường công nghệ và môi trường pháp lý hay môi trường pháp luật của thị trường công nghệ.

Trong những năm gần đây, Bộ khoa học và công nghệ hết sức nỗ lực trong việc xây dựng thể chế, môi trường pháp lý cho khoa học và công nghệ thông qua việc xây dựng các đạo luật trình Quốc hội. Đến nay, về cơ bản môi trường pháp lý cho thị trường công nghệ đã được hoàn thiện. 

Yếu tố cuối cùng còn rất yếu kém, đó là các định chế trung gian trong thị trường công nghệ. Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học không đến được với sản xuất và kinh doanh. Một trong những yếu tố quan trọng là không có các định chế trung gian, các tổ chức làm dịch vụ trong thị trường khoa học và công nghệ như là các tổ chức môi giới, tư vấn, giám định, đánh giá, định giá, kiểm tra, kiểm định v.v... Vì thế các nhà khoa học không tìm được địa chỉ ứng dụng kết quả của mình, còn các doanh nghiệp của chúng ta vẫn đi tìm nguồn công nghệ nhập khẩu từ nước ngoài.

Để kết quả nghiên cứu đến với doanh nghiệp 

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân cho biết, cần phải đẩy mạnh việc xây dựng các định chế trung gian. Mấy năm vừa qua Bộ KH&CN đã tập trung vào công việc này, các sàn giao dịch công nghệ ở Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh đã bắt đầu đi vào hoạt động. Đây là nơi các doanh nghiệp cùng với các nhà khoa học có thể gặp nhau thông qua những tổ chức trung gian là ban quản lý các sàn giao dịch công nghệ. Bộ KH&CN đã tổ chức các chợ công nghệ và thiết bị quốc tế, quốc gia và khu vực (Techmart). Thông qua Techmart các nhà khoa học và các doanh nghiệp cũng đã ký được nhiều hợp đồng để chuyển giao công nghệ. Trên thực tế Techmart đã giúp cho rất nhiều doanh nghiệp sử dụng được công nghệ của Việt Nam. 

Trong mấy năm vừa qua, Bộ KH&CN đã tổ chức các sự kiện về kết nối cung cầu công nghệ, đây là một dạng khác của sàn giao dịch công nghệ tổ chức ở các địa phương để cho các nhà khoa học giới thiệu kết quả nghiên cứu của mình đối với doanh nghiệp.

Hiện nay do khó khăn về ngân sách và biên chế việc hình thành các tổ chức dịch vụ trung gian trong thị trường công nghệ mà công lập đang khó khăn, trong khi tư nhân chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này. Bộ KH&CN đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành một quyết định mới để thúc đẩu phát triển thị trường KH&CN và có một chương trình quốc gia để phát triển thị trường công nghệ. Bộ KH&CN sẽ tìm kiếm các nguồn đầu tư để có thể sớm thành lập các đơn vị, những định chế trung gian trong thị trường công nghệ, hỗ trợ cho nguồn cung và nguồn cầu.

Bộ trưởng Nguyễn Quân cho hay, việc bố trí kinh phí từ ngân sách nhà nước có ảnh hưởng rất lớn cho việc hình thành thị trường công nghệ. Trong giai đoạn hiện nay do khó khăn của ngân sách nhà nước, khó khăn về biên chế cho nên chắc chắn rất khó cho nền kinh tế của chúng ta có được những tổ chức dịch vụ trung gian với số lượng đông đảo, phục vụ cho thị trường công nghệ. 

“Tuy nhiên, chúng tôi nhận thức đây là trách nhiệm của Bộ KH&CN và cá nhân Bộ trưởng trong 10 năm qua kể từ khi có Đề án phát triển thị trường công nghệ thì chúng tôi cũng chưa làm được nhiều, trong việc thành lập ra những tổ chức trung gian để hoàn thiện bốn khâu của thị trường công nghệ trong một vài năm tới chúng tôi sẽ tập trung cho khâu yếu nhất này để thị trường công nghệ sẽ sớm được vận hành một cách hiệu quả”, Bộ trưởng Nguyễn Quân chia sẻ.

Bảo Chi