Chính sách có - vẫn khó quản lý

Theo con số thống kê, hiện nay Việt Nam là 1 trong 15 nước có tỷ lệ hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới. Bà Nguyễn Thị Việt Anh, cán bộ Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế cho biết, theo điều tra trên toàn quốc năm 2015, con số nam thanh niên ở độ tuổi trưởng thành hút thuốc chiếm 45.3%, bình quân cứ 2 người thì sẽ có 1 người hút thuốc lá. Đặc biệt, 45,3% nam giới trưởng thành hút thuốc lá tương đương với 15 triệu người Việt Nam trưởng thành hút thuốc lá và 33 triệu người Việt Nam đang bị hút thuốc thụ động, ảnh hưởng đến sức khỏe của người Việt Nam.

Chính phủ và Quốc hội đã quan tâm đến vấn đề này. Trong những năm vừa qua có rất nhiều hoạt động, cụ thể như Luật phòng chống tác hại thuốc lá đã được ban hành với những quy định cụ thể về việc cấm hút thuốc lá tại 1 số địa điểm cũng như bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của những người không hút thuốc lá, làm sao để không bị ảnh hưởng bởi khói thuốc lá thụ động.

Bà Nguyễn Thị Việt Anh bày tỏ mong muốn, thời gian tới Bộ Y tế với vai trò chính, vai trò chủ đạo, và các bộ ban ngành khác, các tỉnh, thành phố cùng chung tay với Bộ Y tế làm sao để công tác phòng chống tác hại thuốc lá được lan tỏa nhằm giảm thiểu tỷ lệ số người hút thuốc lá xuống thấp nhất, từ đó làm giảm tác hại của thuốc lá đối với người Việt Nam.

Trên thực tế, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá đã thực hiện từ nhiều năm nay. Việc triển khai phòng chống tác hại của thuốc lá có nhiều thuận lợi từ các chính sách cụ thể như: Luật phòng chống tác hại thuốc lá ban hành kèm theo đó là các Nghị định hướng dẫn triển khai trong nhiều năm qua. Cụ thể là sự tham gia của các bộ, ban, ngành ví dụ như Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), sự tham gia của các tỉnh, thành phố đều có Ban chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá. Đồng thời, các bộ, ban, ngành cũng có Ban chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá.

“Mặc dù công tác phòng chống tác hại thuốc lá với sự chung tay của rất nhiều cơ quan đơn vị. Người dân cũng có sự chuyển biến trong nhận thức về tác hại của thuốc lá cũng như việc thực thi nghiêm quy định về phòng chống tác hại của thuốc lá tại nơi công cộng, tại nơi cấm hút thuốc lá, nhưng vi phạm vẫn xảy ra. Và đó là những khó khăn thực tế hiện nay”, bà Nguyễn Thị Việt Anh chia sẻ.

Tuyên truyền nâng cao nhận thức

Hiện nay, việc thanh tra, kiểm tra, giám sát để xử lý các vi phạm liên quan đến thuốc lá vẫn còn hạn chế. Thực ra việc thanh kiểm tra là giải pháp hỗ trợ, quan trọng là làm sao chúng ta tuyên truyền nâng cao tinh thần tự giác, các quy định về cấm hút thuốc lá tại địa điểm cấm, thì việc tuyên truyền này, các bộ, ban, ngành, các tỉnh thành phố đều thực hiện được.

Bà Nguyễn Thị Việt Anh, cán bộ của quỹ phòng chống tác hại thuốc

Bà Nguyễn Thị Việt Anh cho biết, khó khăn hiện nay của chúng tôi là việc thực hiện thanh kiểm tra, nhưng cũng không phải là không thực hiện được nếu như từng bộ, từng tỉnh, thành phố tổ chức kiểm tra, tăng cường lồng ghép với việc tuyên truyền thì hiệu quả của việc thực thi các quy định về cấm hút thuốc lá sẽ được tăng lên nhiều. Mọi người sẽ tự nhận thức được cái gì có hại, cái gì có lợi để lựa chọn hành vi phù hợp. Cụ thể là không hút thuốc trước mặt người khác, hay từ bỏ thuốc lá không làm ảnh hưởng đến sức khỏe của mình và những người xung quanh.

Việc tổ chức công tác mít tinh về phòng chống tác hại thuốc lá là một trong những hoạt động thực sự đem lại hiệu quả. Trong tháng 5 hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá năm 2019, không chỉ Bộ KH&CN và Bộ Y tế, mà 38 tỉnh thành trong cả nước, cùng rất nhiều các bộ, ngành, các tổ chức xã hội ở Trung ương cũng tổ chức hoạt động mít tinh. Điều này có nghĩa là chúng ta tổ chức đồng bộ trong cả nước. Hoạt động này thu hút được sự quan tâm của công chúng, đồng thời đây cũng là dịp để tăng cường công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, không những chúng ta cùng ngồi lại để hưởng ứng ngày không khói thuốc mà còn được các chuyên gia y tế chia sẻ về tác hại của thuốc lá.

Hiện nay, các cơ quan, đơn vị, đặc biệt các công sở, trường học và cơ sở y tế đã đưa quy định cấm hút thuốc nơi làm việc vào quy chế nội bộ; hạn chế hoặc không hút thuốc trong các đám cưới, đám tang, lễ hội trên địa bàn dân cư vào hương ước; chỉ đạo thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành; lồng ghép việc kiểm tra tình hình thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá trên địa bàn quản lý.

Trong Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá, các địa phương, sở, ban, ngành, cơ quan truyền thông thực hiện tuyên truyền các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá bằng nhiều hình thức. Nội dung tuyên truyền tập trung vào quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc, trường học, cơ sở y tế, khách sạn, các nơi làm việc trong nhà của nhà hàng, bến tàu, bến xe, nhà ga, trên các phương tiện giao thông công cộng; quy định rõ quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương, người quản lý các địa điểm cấm hút thuốc lá; quyền và nghĩa vụ của công dân trong phòng, chống tác hại của thuốc lá; nghĩa vụ của người hút thuốc lá.

Để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá, lợi ích của môi trường không khói thuốc lá, các cấp, các ngành, các đoàn thể và địa phương tiếp tục phối hợp với ngành y tế đẩy mạnh tuyên truyền Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và vận động cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên, thanh niên ký cam kết không hút thuốc lá. Tại các khu dân cư lồng ghép phong trào xây dựng khu dân cư văn hóa gắn với việc không có người hút thuốc; các cơ quan truyền thông đẩy mạnh thông tin tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá.

Bài, ảnh: Nhóm PV