Đây sẽ là bài học để Việt Nam xây dựng được hệ thống đánh giá, định giá công nghệ hoàn chỉnh hơn, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp KH&CN

Kinh nghiệm các nước đi trước cho thấy, họ có thể sử dụng hệ thống định giá, đánh giá công nghệ chuẩn mực và theo tiêu chuẩn để thực hiện bảo lãnh tín dụng công nghệ cho doanh nghiệp và được các ngân hàng, tổ chức tín dụng chấp nhận cho vay. Một trong số đó có Hàn Quốc. Đây là quốc gia có hệ thống đánh giá, định giá và bảo lãnh công nghệ khá hoàn chỉnh và đã đạt được những thành quả trong việc hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, phát triển lực lượng doanh nghiệp công nghệ. Đặc biệt, Quỹ KOTEC hoạt động dưới dạng Công ty tài chính về công nghệ đã đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển trên. Hơn 90% doanh nghiệp Hàn Quốc niêm yết trên sàn chứng khoán KOSDAQ dành cho các công ty công nghệ được hỗ trợ tài chính và bảo lãnh tín dụng từ phía KOTEC.

Năm 1989, KOTEC được Chính phủ Hàn Quốc thành lập để triển khai thực hiện Luật Hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp công nghệ mới. Luật này được hoàn chỉnh lần cuối vào năm 2002 với tên gọi là Luật Hợp tác tài chính công nghệ Hàn Quốc (Korea Technology Finance Coperation Act). Nhiệm vụ của KOTEC là cấp bảo lãnh để hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ, thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), doanh nghiệp đầu tư các lĩnh vực mới.

KOTEC hoạt động như một tổ chức bảo lãnh phi lợi nhuận theo một sắc lệnh đặc biệt “hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp công nghệ mới”. Nhiệm vụ của KOTEC là đóng góp cho nền kinh tế quốc gia bằng việc cung cấp các bảo lãnh tín dụng nhằm tạo điều kiện thuận lợi về tài chính cho các doanh nghiệp công nghệ mới, thúc đẩy sự phát triển mạnh của các doanh nghiệp công nghệ SME và các doanh nghiệp liên doanh. KOTEC tập trung vào các doanh nghiệp đổi mới công nghệ. Tổng số vốn chi cho bảo lãnh lên đến 11.335 triệu USD (năm 2006). 97,6% của tổng số vốn này được ưu tiên dành cho các doanh nghiệp công nghệ mới.

Quy trình chung cho phương pháp bảo lãnh công nghệ của KOTEC được tiến hành theo các bước: xin vay vốn; tư vấn và nộp đơn xin bảo lãnh công nghệ; đánh giá và điều tra tín dụng; phê duyệt bảo lãnh công nghệ; cấp giấy bảo lãnh; quyết định cho vay. Ví dụ, một doanh nghiệp công nghệ nhỏ, không thể có các tài sản thế chấp hữu hình ứng dụng cho bảo lãnh công nghệ. KOTEC sẽ đánh giá khả năng trả nợ và giá trị công nghệ của công ty đó và đứng ra đầu tư. Phần lớn, các ngân hàng đều dựa trên sự nghiên cứu và phê duyệt của KOTEC để quyết định cho doanh nghiệp đó vay hoặc tăng thêm các khoản vay.

Hệ thống lọc khí và máy phát điện từ khí sinh học công suất 50 KW tại trang trại Darby-CJ , Việt Nam (Ảnh: HH)

Đồng thời, để quá trình thẩm định và bảo lãnh được bảo đảm tính công bằng và minh bạch, KOTEC đã thành lập Văn phòng Chi nhánh từ xa (Cyber Branch Office) cung cấp dịch vụ tự thẩm định tài chính. Trong đó một doanh nghiệp có thể tự đánh giá uy tín tài chính của mình qua một phần mềm mô hình mô phỏng thẩm định tín dụng và doanh nghiệp tự điền thông tin tài chính đầu vào. Kết quả đánh giá sau đó sẽ được hiển thị công khai qua internet.

Chuyển giao công nghệ với Việt Nam

Các chuyên gia hàng đầu của Quỹ KOTEC, đại diện các doanh nghiệp Hàn Quốc đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong việc hình thành và phát triển Quỹ KOTEC, xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá và thẩm định công nghệ phục vụ việc bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp có hoạt động đổi mới công nghệ.

Ông Kim Kihong – Giám đốc điều hành Quỹ KOTEC cho biết, từ những năm 1980, Hàn Quốc đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển kinh tế 5 năm và đã xây dựng được nền tảng nhất định trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các doanh nghiệp SME lúc đó cũng mới chỉ tăng trưởng về mô hình, vẫn thiếu vốn, thông tin,… và không cạnh tranh được với những doanh nghiệp lớn. Trong bối cảnh đó, Hàn Quốc đã đặt ra chiến lược hỗ trợ các doanh nghiệp SME có được những công nghệ đặc biệt để đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế quốc dân.

Cụ thể, tập trung phát triển công nghệ trọng tâm, mang tính chiến lược để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về KH&CN, phát triển ngành công nghệ mà các doanh nghiệp đã có những đóng góp chủ đạo trong nền kinh tế. Với chiến lược đó, tỉ trọng KH&CN đóng góp vào GDP đã tăng từ 1,09% năm 1982 lên 2% năm 1986.

Cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp trong việc phát triển và đổi mới công nghệ, hỗ trợ về tài chính, bảo lãnh tín dụng công nghệ và việc thành lập cũng như sử dụng các quỹ phát triển công nghệ đã được ban hành. Năm 1997, lần đầu tiên Hàn Quốc đã đưa ra và áp dụng cơ chế thẩm định, đánh giá công nghệ. Hàng loạt các cơ chế, chính sách khác như luật mới về quỹ bảo đảm tín dụng công nghệ; hệ thống hỗ trợ về tài chính; hệ thống hỗ trợ đánh giá, thẩm định công nghệ phù hợp với các lĩnh vực;… đã được ban hành.

Với mục tiêu thúc đẩy hợp tác trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ SME của hai nước, KOTEC và Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ (SATI) đã ký kết Biên bản thảo luận. Hai bên sẽ đặc biệt chú trọng hợp tác các lĩnh vực về mạng lưới kinh doanh mở, chuyển giao công nghệ, hợp tác về nghiên cứu và phát triển (R&D), hợp tác để thâm nhập thị trường giữa các SME có định hướng công nghệ của hai nước.

Theo đó, hai bên sẽ chia sẻ và nâng cao các vấn đề về đánh giá công nghệ và thực tiễn hỗ trợ tài chính cho công nghệ; cung cấp các thông tin về thị trường, công nghệ của các doanh nghiệp SME có định hướng công nghệ; kết nối và khuyến khích các dự án chung giữa các doanh nghiệp SME có định hướng công nghệ; Trao đổi thông tin về chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp SME… KOTEC chuyển giao hệ thống đánh giá công nghệ cho SATI và SATI sẽ hỗ trợ các hệ thống thích hợp cho các doanh nghiệp SME có định hướng công nghệ.

Ông Tạ Việt Dũng - Quyền Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ cho biết, thời gian qua, Bộ KH&CN đã tham mưu và xây dựng trình Chính phủ ban hành nhiều chương trình quốc gia. Các chương trình và quỹ này sẽ góp phần thúc đẩy quá trình đổi mới công nghệ, ứng dụng và phát triển công nghệ cao trong các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp SME cũng như hỗ trợ hình thành, phát triển lực lượng doanh nghiệp KH&CN.

Tuy nhiên, để có thể triển khai các chương trình quốc gia, các quỹ quốc gia trong thực tế, việc đánh giá, định giá công nghệ cho doanh nghiệp một cách chính xác và khoa học làm căn cứ cho việc xác định mức hỗ trợ cũng như khả năng hỗ trợ cần được xây dựng một cách hoàn chỉnh và hệ thống.

Kinh nghiệm các nước đi trước cho thấy họ có thể sử dụng hệ thống định giá, đánh giá công nghệ chuẩn mực và theo tiêu chuẩn để thực hiện bảo lãnh tín dụng công nghệ cho doanh nghiệp và được các ngân hàng, tổ chức tín dụng chấp nhận cho vay.

Phương Nga – Nguyễn Hạnh