Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc Việt Nam có thay đổi chủ trương phát triển điện hạt nhân sau sự cố Fukushima hay không, ông Vương Hữu Tấn, Cục trưởng Cục An toàn bức xạ hạt nhân cho biết, ngay sau sự cố trên, tình hình điện hạt nhân trên thế giới có nhiều biến động. Nhưng trong cuộc họp gần nhất vào tháng 9 vừa qua, Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết, 18 tháng qua, phát triển điện hạt nhân trên thế giới vẫn theo xu hướng tăng trưởng. Các cường quốc điện hạt nhân như Trung Quốc, Nga vẫn tiếp tục xây dựng nhà máy mới. Ả Rập cũng đang xây dựng tổ máy đầu tiên… Trên thực tế, vẫn chưa có nguồn năng lượng nào thay thế được điện hạt nhân. Sau sự cố Fukushima, IAEA đã xem xét lại một số tiêu chí về an toàn. Và Việt Nam cũng phải cập nhật những tiêu chí mới này.

Tiếp nối câu trả lời của ông Tấn, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam Trần Chí Thành cho biết, Việt Nam đang trong quá trình xây dựng văn bản pháp quy về điện hạt nhân, và sẽ cập nhật những quy chế được thắt chặt của IAEA.

Theo ông Thành, Viện Năng lượng nguyên tử có trách nhiệm nghiên cứu và triển khai những công nghệ mới về hạt nhân. Hiện nay, đã có thiết kế mới nhất bổ sung những yếu tố giúp nhà máy điện hạt nhân chống chịu được những thảm họa tương tự như Fukushima. Nhưng trước câu hỏi của phóng viên về giá thành của nhà máy điện hạt nhân khi bổ sung công nghệ mới này đã được Việt Nam tính toán hay chưa thì ông Thành cho biết chưa xác định giá thành của nhà máy điện hạt nhân sẽ xây dựng ở Việt Nam.

Ông Phan Minh Tuấn, Phó trưởng Ban Quản lý dự án điện hạt nhân Ninh Thuận cho biết, sau sự cố Fukushima, Việt Nam vẫn đang có những bước tiến mới trong tiến trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên. Chúng ta chưa có gì thay đổi mà vẫn theo lộ trình đã đưa ra. Một mặt, chúng ta vẫn đang tìm kiếm những nguồn năng lượng mới, nhưng mặt khác vẫn kiên định với việc phát triển năng lượng hạt nhân.

Nhân lực đang là thách thức

Về đào tạo nguồn nhân lực cho năng lượng hạt nhân, đại diện các bên cho biết, có ba nguồn nhân lực cần phát triển cho điện hạt nhân, đó là: nhân lực vận hành, bảo dưỡng nhà máy điện hạt nhân, nhân lực quản lý Nhà nước trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử và nhân lực nghiên cứu triển khai năng lượng nguyên tử.

Ông Trần Chí Thành thừa nhận, hiện nay, đội ngũ cán bộ của Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam đều đã cao tuổi, còn thế hệ trẻ thì chưa bắt kịp, và việc đào tạo thế hệ trẻ là nhiệm vụ cần thiết trong thời gian tới.

Ông Phan Minh Tuấn cũng cho rằng, đào tạo nguồn nhân lực cho điện hạt nhân đang là thách thức. Nhiều trường đại học trong nước đã chuẩn bị cơ sở vật chất để bắt đầu đào tạo chuyên ngành này. Nhưng quan trọng nhất giờ đây là phải tuyển được đầu vào có chất lượng cao. Học sinh thường lựa chọn những ngành có triển vọng để thi nhằm tìm kiếm cơ hội thăng tiến trong tương lai. Điện hạt nhân đang là một viễn cảnh xán lạn, ông Tuấn hy vọng nhiều học sinh khá giỏi sẽ theo học ngành này để tạo ra một nguồn nhân lực tốt.

Ngày 25-11-2009, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Định hướng phát triển điện hạt nhân đến năm 2030.

Trong những năm qua. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương liên quan triển khai chuẩn bị, trong đó tập trung vào việc hoàn thiện khuôn khổ luật pháp, phát triển nguồn nhân lực, khảo sát đánh giá địa điểm, tiến hành công tác thông tin, tuyên truyền, lập dự án đầu tư xây dựng Nhà máy điện hạt nhân.

Việt Nam đang hợp tác với Liên bang Nga và Nhật Bản tiến hành nghiên cứu lập Dự án đầu tư cho các Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 và sẽ hoàn thành trong năm 2013 để trình các cấp có thẩm quyền của Việt Nam phê duyệt.

Quan điểm của Việt Nam là: Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam nên cần thực hiện hết sức chặt chẽ. Việc chuẩn bị đầu tư và đầu tư phát triển các dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 phải bảo đảm được ba yêu cầu cơ bản là: Bảo đảm an toàn, an ninh cao nhất. Thực hiện đúng quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam về đầu tư xây dựng và phù hợp với tài liệu hướng dẫn của IAEA. Yêu cầu thứ ba là dự án phải có hiệu quả kinh tế.

Triển lãm Quốc tế điện hạt nhân 2012 diễn ra từ 25 đến 27-10 tại Hà Nội, đây là lần thứ năm triển lãm được tổ chức tại Việt Nam. Triển lãm lần này nhằm cung cấp thông tin cho công chúng, các cấp lãnh đạo về tình hình phát triển điện hạt nhân thế giới, vấn đề an toàn hạt nhân sau tai nạn Fukushima, việc chuẩn bị triển khai dự án điện hạt nhân ở Việt Nam…

Triển lãm lần này gồm có khu trưng bày của Việt Nam và các gian hàng của các công ty điện hạt nhân từ các nước Canada, Hàn Quốc, Mỹ, Nga, Nhật Bản, Pháp. Đặc biệt, lần đầu tiên tỉnh Ninh Thuận cũng tham gia cung cấp thông tin tại triển lãm.