Đó là những chia sẻ của ông Nguyễn Văn Bình - Trưởng ban Kinh tế Trung ương tại Diễn đàn “Blockchain – xu hướng và tầm nhìn phát triển” do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức mới đây. 

Cơ hội và thách thức

Tại Diễn đàn, các diễn giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau đã cùng thảo luận về thuận lợi, khó khăn trong quá trình ứng dụng Blockchain vào đất nước của họ. Qua đó, tiềm năng phát triển cho Blockchain tại Việt Nam trở nên rõ nét hơn. Tuy nhiên, các diễn giả nhận định Blockchain vừa là cơ hội nhưng cũng đầy thách thức.

Ông Wayne Grixti, cố vấn cho Lực lượng đặc trách quốc gia Malta về Blockchain cho biết quốc gia này đặt mục tiêu trở thành nơi tiên phong trên thế giới về Blockchain. Hiện nay Malta đã áp dụng công nghệ chuỗi khối trong nhiều lĩnh vực khác nhau như tài chính, ngân hàng, y tế… Quốc gia này có một lực lượng riêng quy tụ nhiều công ty mã hóa lớn và các nhân tài để tập trung phát triển công nghệ Blockchain. Lực lượng này sẽ đưa ra những quy trình, kế hoạch hành động, đề xuất để có thể xây dựng thành luật pháp.

Trong khi đó, ông Tong Hsien-Hui đến từ Investments SGInnovate cho biết khi mới làm Blockchain, Singapore cũng gặp nhiều thất bại nhưng đang dần tìm ra cách sửa sai. Blockchain được lồng ghép vào nhiều ngành kinh doanh của Singapore, đặc biệt là trong ngành y tế, dùng để lưu trữ bệnh án. Tuy nhiên đại diện này cũng thừa nhận sau 5 năm nghiên cứu và ứng dụng, việc phát triển Blockchain tại Singapore cũng vẫn đang ở giai đoạn sơ khai.

Chia sẻ về sự phát triển của Blockchain tại Trung Quốc, Ông Dane Elliot - Giám đốc Kinh doanh Achain cho biết ở quốc gia này, tiền mã hóa, tiền thuật toán bị cấm nhưng chính phủ lại dành một khoản hỗ trợ không hoàn lại, đầu tư để các công ty phát triển Blockchain. Không riêng gì Trung Quốc, chính phủ một số quốc gia khác cũng đã hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho Blockchain sau khi nhận thấy những tính năng ưu việt của công nghệ.

Với kinh nghiệm 5 năm nghiên cứu và phát triển, ông Đỗ Văn Long - Giám đốc vùng Infinity Blockchain Labs cho biết, Việt Nam đã bỏ lỡ nhiều cơ hội trong cuộc cách mạng công nghiêp lần thứ 4. Tuy nhiên, hiện nay, chúng ta cũng bắt đầu có cái nhìn cởi mở hơn về công nghệ này. Ông Long cho biết, nếu trí tuệ nhân tạo được xem là bộ óc của con người, IoT giúp kết nối vạn vật thì Blockchain cho phép kết nối mọi người và cho phép giao tiếp thông minh. 

"Blockchain vừa là cơ hội, vừa là thách thức. Nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Apple, Google đang kỳ vọng, trong hai năm tới, công nghệ Blockchain sẽ được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực", ông Long nói. 

Tại Việt Nam, trong 2 năm qua, khi truyền tải về công nghệ, ông Long cũng gặp nhiều khó khăn bởi người Việt chưa nhìn nhận đúng. Nhiều người vẫn nhầm tưởng các loại tiền mã hóa như Bitcoin là Blockchain nhưng ông Long khẳng định lại, đây chỉ là một ứng dụng của công nghệ. Dù còn gặp nhiều khó khăn, ông cũng may mắn nhận được sự đồng thuận của nhiều cơ quan, ban ngành. 

Ông Long khẳng định, Blockchain không phải là công nghệ mới mà chỉ tổng hợp những phát kiến trong lĩnh vực công nghệ dựa trên sự chia sẻ của cộng đồng. Để thay đổi và xóa dữ liệu, họ phải có sự đồng thuận của số đông. Blockchain đóng vai trò hỗ trợ hệ thống hạ tầng, minh bạch hóa thông tin. 

Bàn về khả năng phát triển Blockchain tại Việt Nam, ông Adam Vaziri nhận định nguồn nhân lực thông minh, cần cù là một thế mạnh lớn, vì vậy Việt Nam cần có những cơ sở đào tạo, cấp chứng chỉ về Blockchain để bước đầu tạo ra hệ sinh thái cho công nghệ này. Ông cũng nhấn mạnh các nhà làm chính sách cũng cần có cơ chế cởi mở để thu hút vốn đầu tư.  

Cần khung pháp lý thuận lợi 

Chia sẻ về trăn trở của mình, Giám đốc vùng Infinity Blockchain Labs cho biết mấu chốt của việc có một khung pháp lý cho công nghệ chuỗi khối chính là giáo dục và đào tạo. Khi những người lãnh đạo doanh nghiệp đang nắm chiến lược phát triển hiểu được bản chất công nghệ thì mới có thể đưa ra chính sách phát triển rõ ràng.

Các diễn giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau đã cùng thảo luận về thuận lợi, khó khăn trong quá trình ứng dụng Blockchain vào đất nước của họ

Công ty đã xây dựng các phòng labs, đào tạo hơn 1.000 học viên gồm những người lập trình và các nhà quản lý. Tháng 6 vừa qua Chi hội blockchain đã thành lập (do Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam bảo trợ). Câu chuyện về việc ứng dụng Blockchain cho những người nông dân trồng xoài đã được ông Long dẫn chứng như một trong những tiềm năng to lớn khi ứng dụng công nghệ này vào cuộc sống. 

Nhà sáng lập Vương Quang Long cho biết Tomochain hoạt động về ứng dụng Blockchain tại Việt Nam, sử dụng nhân lực trong nước nhưng lại đăng ký công ty ở Singapore.

Lý giải về vấn đề này, ông Long nói: "Việc này liên quan đến nguồn vốn đầu tư. Tomochain đòi hỏi nhiều tiến sĩ, kỹ sư chuyên gia tay nghề cao với mức lương tương xứng. Để có nguồn lực thực hiện dự án này, chúng tôi phải gọi vốn đầu tư từ quốc tế".

Đại diện Tomochain cũng thông tin thêm, các nhà đầu tư luôn cần có chính sách rõ ràng khi tìm hiểu đầu tư vào bất kỳ công ty hay dự án nào. "Khi phát hành ICO, Tomochain cần luật sư am hiểu về đất nước mà công ty đăng ký để có thể viết một bản quy trình phù hợp, nhưng Việt Nam chưa thực hiện được điều này. Do đó, chúng tôi phải làm với công ty luật ở Singapore để có thể hoạt động bình thường", ông Long cho biết. 

Giám đốc của Tomochain cũng mong muốn Việt Nam sớm xây dựng hành lang pháp lý cho việc gọi vốn từ nước ngoài để các dự án, công ty có nhiều điều kiện phát triển. 

Ông Đặng Minh Tuấn - Giám đốc trung tâm nghiên cứu Blockchain QNET cho biết doanh nghiệp này đang xây dựng dự án quản lý hồ sơ vay thế chấp dựa trên công nghệ Blockchain, khi thành công có thể ứng dụng cho các ngân hàng để ngăn chặn thất thoát hoặc lừa đảo.

Bên cạnh đưa ra những thành tựu, các doanh nghiệp cũng đưa ra những khó khăn mà họ đang gặp phải khi phát triển công nghệ này. Đồng sáng lập và Giám đốc Bigbom, ông Nguyễn Văn Vững cho biết, dù hoạt động kinh doanh chủ yếu tại nước ngoài, nhưng công ty ông vẫn muốn đóng góp cho sự phát triển công nghệ Blockchain tại Việt Nam, dù rằng, vấn đề pháp lý hiện nay đang là rào cản lớn.

Ông Đặng Minh Tuấn và ông Vương Quang Long đều có chung một kiến nghị là Việt Nam cần có khung pháp lý đủ thuận lợi cho doanh nghiệp ứng dụng Blockchain phát triển. Bên cạnh đó, các cơ quan Chính phủ, quản lý Nhà nước cần cố gắng tạo điều kiện để ứng dụng công nghệ này, xây dựng một Quỹ cho công nghệ. Nhờ đó các doanh nghiệp có cơ hội huy động vốn thuận lợi hơn, có nguồn mới trong phát triển.

Các diễn giả đến từ nhiều cơ quan quản lý trong phiên thảo luận xoay quanh câu hỏi: ''Việt Nam cần làm gì để phát triển Blockchain".

Đáp lại nhiều ý kiến của các diễn giả về vấn đề pháp lý, ông Đào Đình Khả - Vụ trưởng Vụ Công nghệ thông tin - Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết Bộ Thông tin và Truyền thông đã có kế hoạch rà soát lại luật về công nghệ thông tin và cần có cách tiếp cận tốt, phù hợp. Để tạo thị trường trong nước, doanh nghiệp cần có sự tự tin, phải hiểu chi tiết về Blockchain để có thể đặt bút ký khi ứng dụng.

"Chúng ta cần nhìn nhận trên thế giới, từ các tổ chức nghiên cứu uy tín, họ vẫn có những quan ngại nhất định về Blockchain. Vì thế, chúng ta cần đánh giá sáng suốt, giảm bớt hạn chế, tránh tác động không tốt tới xã hội", ông Đào Đình Khả nhận định.

Cũng theo ông, về nhân lực, để có chiến lược dài hạn, việc đào tạo Blockchain hay rộng hơn là công nghệ thông tin, cần được phổ cập hơn. Cuối cùng là Chính phủ cần hỗ trợ, thúc đẩy doanh nghiệp về công nghệ thông tin, khơi gợi tiềm năng của doanh nghiệp lớn tham gia vào lĩnh vực này. 

Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Tú - Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự và kinh tế - Bộ Tư Pháp thì nhận định Việt Nam cần đi tắt đón đầu trong Công nghiệp 4.0

Ông cho biết sẽ nêu ra 4 điểm để giải quyết khâu pháp lý. "Thứ nhất, phải khuyến khích việc sử dụng, giao dịch, trao đổi tài sản dựa trên Blockchain. Thứ hai, Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp áp dụng Blockchain. Thứ ba, cần tạo ra khung pháp lý an toàn, minh bạch, bảo vệ ba bên. Cuối cùng, các bộ ngành phải rà soát về luật, các quy định hạn chế sự phát triển của Blockchain cần loại bỏ, những điều giúp phát triển thì cần phải thêm", Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự và kinh tế khẳng định. 

Phát biểu tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh cho biết trong thời gian tới, Bộ sẽ triển khai các công việc có liên quan nhằm hỗ trợ phát triển ứng dụng công nghệ Blockchain trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội bao gồm phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan tổ chức nghiên cứu, xây dựng kế hoạch, lộ trình phát triển ứng dụng công nghệ Blockchain; cũng như nghiên cứu chủ trương, chính sách, quy định pháp luật phù hợp để thúc đẩy, kiểm soát công nghệ Blockchain tại Việt Nam; hỗ trợ phát triển ứng dụng công nghệ Blockchain thông qua các chương trình KH&CN cấp quốc gia, như chương trình KH&CN về Chính phủ điện tử; chương trình KH&CN trọng điểm cấp quốc gia về Cách mạng công nghệ lần thứ tư mà Bộ KH&CN đang hoàn thiện, trình Thủ tướng xem xét, phê duyệt; ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp thực hiện dự án có ứng dụng công nghệ Blockchain thông qua Đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025".

Nhóm PV