Đây là một trong những vấn đề đặt ra hiện nay đã được TS. Đỗ Tuấn Đạt – Giám đốc Công ty Vắc –xin và Sinh phẩm số 1 giải đáp trong chương trình tọa đàm ngày 15/6 phát sóng trên truyền hình Thông tấn xã Việt Nam.

PV: Thưa TS. Đỗ Tuấn Đạt, DN của ông đã làm gì để tìm và giữ “chân” nguồn nhân lực chất lượng cao?

TS Đỗ Tuấn Đạt: DN chúng tôi hiện chủ yếu nghiên cứu và sản xuất Vắc –xin nên có những đặc thù riêng, đặc biệt là nguồn nhân lực. Nếu như người lao động học được ở trường những chuyên môn cơ bản thì DN lại đóng vai trò quan trọng trong quá trình đào tạo khi người lao động tiếp xúc với thực tế công việc. Mỗi cán bộ, nhân viên khi được nhận vào làm việc tại công ty đều được đào tạo những kinh nghiệm thực tế để nắm bắt đặc thù công việc bên cạnh việc cập nhật thêm những kinh nghiệm thực tế.

Ngoài ra, với những cán bộ có có chuyên môn giỏi, chúng tôi luôn có chế độ đãi ngộ thỏa đáng, ví dụ như được bổ nhiệm vào các vị trí chủ chốt, đề bạt tham gia vào các hoạt động nghiên cứu khoa học, tham gia làm chủ nhiệm các đề tài,… Từ đó họ sẽ có những đóng góp tích cực cho chính DN và hưởng các thành quả lao động do chính mình tạo ra.

Bên cạnh đó, công ty còn thu hút đội ngũ các chuyên gia là các GS, TS, nhà khoa học đầu ngành trong lĩnh vực Vắc – xin từ các viện nghiên cứu, cơ quan nhà nước,… đã nghỉ hưu về làm việc, bởi họ là những người có kinh nghiệm trong thực tế. Đây được coi là nguồn chất xám quan trọng giúp DN sẽ có lợi thế trong việc duy trì và phát triển đội ngũ nhà khoa học tham gia vào hoạt động nghiên cứu để phục vụ các mục tiêu phát triển của công ty.

PV: Đối với DN, vướng mắc lớn nhất để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ là gì, thưa ông?

TS Đỗ Tuấn Đạt: Theo tôi, khó khăn vướng mắc lớn nhất đối với các DN KH&CN hiện nay vẫn là nguồn nhân lực. Các nhà khoa học ngoài việc mong muốn có một chế độ đãi ngộ thích đáng, điều họ kỳ vọng là có cơ hội được làm việc, nghiên cứu trong một môi trường có thể đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị,.. Có như vậy mới giúp họ yên tâm nghiên cứu và cống hiến cho khoa học.

PV: Đứng ở góc độ là một DN, ông có thể cho biết đánh giá của mình về cơ chế khuyến khích của nhà nước đối với hoạt động đầu tư KH&CN của DN hiện nay?

TS Đỗ Tuấn Đạt: Hiện nay Nhà nước đang có nhiều chính sách ưu đãi dành cho các DN đầu tư vào hoạt động nghiên cứu khoa học như: Đặt hàng cho DN nghiên cứu các đề tài khoa học để tạo ra những sản phẩm phục vụ thiết thực cho đời sống xã hội; Cơ chế khuyến khích DN trích doanh thu lợi nhuận hàng năm để đầu tư cho nghiên cứu KH&CN; Hỗ trợ chuyển giao công nghệ cho các DN đối với các đề tài, dự án đã hoàn thành,… Bên cạnh đó, còn hàng loạt các chính sách, văn bản luật khác tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho DN tích cực đầu tư cho KH&CN.

Có thể nói, những cơ chế chính sách trên đang tạo đà và mở đường cho DN mạnh dạn đầu tư vào nghiên cứu KH&CN, bởi xét về cho cùng thì việc đầu tư ấy sẽ mang lại lợi ích nhiều nhất cho chính DN.

PV: Hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau về việc DN phải trích 10% lợi nhuận trước thuế cho quỹ đổi mới công nghệ DN. Ý kiến của ông về vấn đề này thế nào?

TS Đỗ Tuấn Đạt: Trong thời điểm hiện nay, có thể nói, DN phải dành một khoản 10% lợi nhuận sau thuế cho KH&CN đang thực sự là bài toán khó.

Đơn thuần như ở DN chúng tôi, hoạt động sản xuất kinh doanh chủ yếu là các sản phẩm công nghệ cao như sản xuất Vắc xin, sinh phẩm,… Nếu muốn tiếp cận với bất kỳ công nghệ mới nào của thế giới đều bắt buộc phải mua bản quyền sáng chế của nước ngoài về sản xuất. Như vậy, mức độ đầu tư nếu như chỉ sử dụng riêng nguồn 10% buộc phải trích quỹ đối với DN thì chưa hẳn đã đủ.

Tôi cho rằng, DN cần phải xác định được hướng đi cũng như nhu cầu thực sự đối với đầu tư cho KH&CN, kết hợp với phần được hỗ trợ từ nhà nước như trang thiết bị, thuế, đất đai, nhà xưởng,... sẽ giúp cho DN xác định được mục tiêu cũng như định hướng để đầu tư hiệu quả.

Đầu tư cho KH&CN đang là hướng đi đúng cho Công ty Vắc –xin và Sinh phẩm số 1 hiện nay nhằm tiến tới xuất khẩu các sản phẩm ra thị trường nước ngoài (ảnh: HT)

PV: Trong Dự thảo Luật có rất nhiều vấn đề đổi mới, trong đó có nội dung thực hiện nghiên cứu ứng dụng KH&CN theo đơn đặt hàng của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương, DN  và tổ chức cá nhân. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

TS Đỗ Tuấn Đạt: Trong những đổi mới trên, quan trọng nhất là giải pháp đặt hàng, bởi đối với nghiên cứu khoa học, sản phẩm là khâu đầu tiên được đề cập đến đối với mỗi DN. Sản phẩm đó phải có tính thương mại hóa cao, theo đó, nhà nước có thể đặt hàng theo từng mặt hàng, sản phẩm cụ thể, địa chỉ cụ thể.

Ngoài ra, Nhà nước cũng cần có cơ chế phù hợp như đưa ra một gói tài trợ cho sản phẩm cụ thể theo cơ chế quỹ hoặc tạo điều kiện cho DN tiếp cận được với nguồn vốn để phát triển tới sản phẩm cuối cùng. Một khi xác định được sản phẩm đó có tính ứng dụng cao, có hiệu quả thiết thực trong đời sống xã hội, nhà nước có thể đặt hàng sản phẩm đó với số lượng sản xuất trên quy mô lớn, trước tiên là trong thị trường Việt Nam, sau đó sẽ tiến tới xuất khẩu. Đặc biệt nhà nước cũng cần có cơ chế chính sách cụ thể cho toàn bộ phần đầu ra của sản phẩm thay vì chỉ đầu tư cho giai đoạn đầu đối với phần nghiên cứu và phát triển sản phẩm của mỗi DN.

Xin trân trọng cảm ơn ông.

Hiệp Tuyết (lược ghi)