- Phó chủ tịch đánh giá như thế nào về những kết quả đã đạt được trong việc tổ chức Hội thi sáng tạo kỹ thuật Việt Nam?

PCT Hồ Uy Liêm: Thành công lớn nhất qua 20 năm tổ chức Hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc và 5 năm triển khai Quyết định 165/2006/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tổ chức Hội thi Sáng tạo kỹ thuật đã hình thành được phong trào sáng tạo kỹ thuật trong toàn dân. Ngay từ đầu, Hội thi đã có sự chỉ đạo, hỗ trợ rất lớn của các cơ quan từ Trung ương, các bộ, ngành và địa phương. Do vậy, số lượng các bộ, ngành và địa phương tham gia dự thi ngày càng nhiều, chất lượng ngày càng tốt hơn. Đối tượng dự thi phong phú hơn, bao gồm các nhà khoa học, các nhà kỹ thuật và các thành phần nông dân, công nhân, cũng có các giải pháp dự thi và được giải cao. Phản hồi từ các địa phương cũng cho thấy, từ khi có Quyết định 165, số lượng các giải pháp tham gia tăng đột biến, có tác dụng thiết thực, tạo thành xung lực cho các hoạt động sáng tạo kỹ thuật trong dân. Tuy nhiên, việc tổ chức hội thi thời gian qua cũng gặp các khó khăn và ở mỗi địa phương khác nhau cũng có các điều kiện thuận lợi và khó khăn khác nhau.

- Hiện nay, các giải pháp tham gia Hội thi có tính ứng dụng cao đang đối mặt với vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, thưa Phó chủ tịch?

PCT Hồ Uy Liêm: Trong thời gian qua, việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho những giải pháp tốt, được giải thưởng có nhiều vấn đề cần phải quan tâm. Điều đó có lý do từ việc các thông tin hỗ trợ của Ban tổ chức nhiều khi không tới được đối với những người đoạt giải bởi Quỹ Vifotec đã có chính sách hỗ trợ như đăng ký bản quyền, kiểu dáng, sáng chế… cho các sản phẩm đoạt giải hoàn toàn miễn phí. Kể cả khi các tác giả có các yêu cầu cần hỗ trợ đăng ký, viết hồ sơ đăng ký, thậm chí sẽ chi tiền cho các tác giả đăng ký bản quyền, sở hữu trí tuệ. Mặc dù có những hỗ trợ như vậy, nhưng hiện nay mới thực hiện được từng bước ở Trung ương và còn khó khăn thực hiện tại các địa phương. Theo tôi, các địa phương cần dành một khoản kinh phí nhất định cho việc hướng dẫn và giúp đỡ các tác giả có sản phẩm được công nhận đăng ký bản quyền sở hữu trí tuệ trong thời gian tới.

-Trên thực tế, đã có rất nhiều các giải pháp được trao giải thưởng, tuy nhiên hiệu quả tác động vào cuộc sống còn mờ nhạt?

PCT Hồ Uy Liêm: Điều này xuất phát từ hai trạng thái. Thứ nhất là hiệu quả thiết thực vô hình, tức là đã hình thành được phong trào sáng tạo từ người dân bình thường nhất cho đến những người có trình độ chuyên môn cao. Họ muốn trong công việc hàng ngày của mình, có các biện pháp để làm việc hiệu quả, tốt nhất, đổi mới và cải tiến các công việc thường xuyên. Thứ hai là đóng góp hữu hình, mang lại kết quả thiết thực cho sản xuất kinh doanh...

- Vậy tại sao những sản phẩm sáng tạo được các nhà khoa học công nhận và Nhà nước trao giải thưởng, nhưng các doanh nghiệp lại không mặn mà sử dụng, thưa Phó chủ tịch?

PCT Hồ Uy Liêm: Điều này đang là một khó khăn chung của tất cả các hoạt động khoa học ở nước ta. Khoa học của nước ta hiện nay thường tách rời khỏi sản xuất, kinh doanh. Vai trò của doanh nghiệp trong việc hỗ trợ hoạt động sáng tạo chưa nhiều mà lẽ ra việc tạo thuận lợi, khuyến khích và hỗ trợ các hoạt động sáng tạo đó là việc chính của các doanh nghiệp. Nếu có đề xuất, sáng kiến, cải tiến nào đó, trước hết doanh nghiệp nên sử dụng và tận dụng, một mặt để cho các công các phương pháp sáng tạo đó được triển khai vào cuộc sống, sau đó cũng đem lại một phần lợi ích cho những người sáng tạo ra nó. Việc ứng dụng các sáng tạo vào cuộc sống cũng là một việc rất lớn của các cơ quan chức năng và Nhà nước, bởi nền kinh tế thị trường càng phát triển mạnh, nhu cầu sử dụng các phương thức sáng tạo càng trở nên quan trọng hơn, nó là tài sản hữu hiệu để doanh nghiệp cạnh tranh trên thị trường.

- Phó chủ tịch đánh giá như thế nào khi các sáng kiến, sáng tạo khoa học công nghệ không được ứng dụng, đồng nghĩa với việc các nguồn lực không tận dụng được?

PCT Hồ Uy Liêm: Trong thời gian qua, chúng ta nặng về phát triển chiều rộng, tức là sử dụng nhiều tiền, nhiều nguyên vật liệu, nhiều lao động, nhưng ít chất xám, ít trí tuệ… đem lại lợi ích cũng không cao. Còn chế biến sâu, để ra được sản phẩm mới, giá trị gia tăng cao vẫn chưa được quan tâm. Mục tiêu từ nay đến năm 2020, nước ta phải phát triển nền kinh tế theo chiều sâu. Đến khi đó, chắc chắn các sản phẩm sáng tạo sẽ được khuyến khích và tận dụng. Hiện khả năng sáng tạo của các nhà sáng tạo trẻ chiếm đa số trong các giải thưởng của Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tổ chức thời gian qua. Tuy nhiên, một khó khăn hiện nay là thiếu môi trường và điều kiện để phát triển các sáng tạo của mình.

- Xin cám ơn Phó chủ tịch!