Sáng 5/12, tại Hà Nội phiên khai mạc chương trình làm việc của  Đoàn công tác thứ hai của IAEA về đánh giá cơ sở hạ tầng điện hạt nhân tích hợp do ông Park Jong Kyun, Giám đốc Phòng Điện hạt nhân của IAEA dẫn đầu sang làm việc đã diễn ra tại Hà Nội.

Trong phiên khai mạc, các đại biểu đã nghe đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) trình bày tình hình phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân của Việt Nam; đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam trình bày về tình hình chuẩn bị dự án điện hạt nhân Ninh Thuận; trưởng đoàn IAEA trình bày phương pháp đánh giá cơ sở hạ tầng và chương trình làm việc của Đoàn.

Theo đó, trong những phiên làm việc tiếp theo, các chuyên gia IAEA sẽ làm việc trực tiếp với đại diện, chuyên gia của Bộ KH&CN, các Bộ, ngành liên quan và tập trung phân tích, thảo luận về từng nội dung của 19 vấn đề phát triển cơ sở hạ tầng hạt nhân theo tiêu chí đánh giá của IAEA, cụ thể: vị trí quốc gia; ngân sách và tài chính; địa điểm, các cơ sở hỗ trợ; bảo vệ môi trường; lập kế hoạch ứng phó sự cố; an toàn hạt nhân; an toàn bức xạ; lưới điện; sự tham gia của các ngành công nghiệp; mua sắm thiết bị; quản lý; khuôn khổ pháp lý; sự tham gia của các bên liên quan; hệ thống pháp quy; an ninh và bảo vệ thực thể; thanh sát; nguồn nhân lực; chu trình nhiên liệu hạt nhân; chất thải phóng xạ.

Theo IAEA, quá trình phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân được chia thành 3 giai đoạn với tổng thời gian từ 10 – 15 năm, tính từ lúc quốc gia đó bắt đầu quyết định lựa chọn năng lượng hạt nhân đến khi đưa nhà máy điện hạt nhân đầu tiên vào vận hành thương mại.

Toàn cảnh phiên khai mạc

Giai đoạn 1 gồm các công tác xem xét trước khi quyết định chương trình điện hạt nhân, gọi là giai đoạn tiền dự án và kết thúc khi quốc gia đó cam kết thực hiện chương trình điện hạt nhân.

Giai đoạn 2 gồm các công tác chuẩn bị mọi mặt cho xây dựng nhà máy điện hạt nhân, nghiên cứu khả thi cho tới khi sẵn sàng mời thầu và khởi công xây dựng nhà máy.
 
Giai đoạn 3 gồm các hoạt động triển khai xây dựng nhà máy và kết thúc khi nhà máy điện hạt nhân đầu tiên sẵn sàng đưa vào vận hành thương mại.

Theo tiêu chí của IAEA, hiện Việt Nam đang ở giai đoạn 2 của quá trình phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân. Đây là vấn đề vô cùng quan trọng với nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt đối với các quốc gia mới bắt đầu chương trình điện hạt nhân như Việt Nam do thiếu kinh nghiệm, thiếu chuyên gia trình độ cao,… Bên cạnh đó, chương trình điện hạt nhân đòi hỏi rất cao về an toàn, an ninh và chất lượng nguồn nhân lực.

Từ kết quả làm việc, Đoàn công tác IAEA sẽ đưa ra kết luận và khuyến cáo cho Chính phủ và các cơ quan liên quan của Việt Nam về những vấn đề cơ sở hạ tầng điện hạt nhân cần phát triển tiếp theo để đạt được các yêu cầu của Cột mốc số 2 – Sẵn sàng hồ sơ mời thầu nhà máy điện hạt nhân đầu tiên.

Được biết, trước đó để chuẩn bị cho Đoàn công tác thứ 2 của IAEA đến làm việc, tháng 5/2012, Bộ KH&CN đã thành lập Tổ công tác liên ngành đánh giá hiện trạng phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân ở Việt Nam đáp ứng các yêu cầu của Cột mốc số 2 theo hướng dẫn của IAEA. Tổ công tác đã hoàn thiện Báo cáo tự đánh giá và gửi IAEA trong tháng 8/2012. Theo báo cáo này, Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể ở một số lĩnh vực có cơ sở hạ tầng như: vị trí quốc gia, thanh sát hạt nhân, an ninh hạt nhân và bảo vệ thực thể. Tuy nhiên, còn một số nội nội dung quan trọng khác cần có sự cố gắng, nỗ lực nhiều hơn nữa mới có thể đáp ứng được yêu cầu của Cột mốc số 2 như phát triển nguồn nhân lực, hệ thống văn bản pháp luật, đánh giá địa điểm,…

Tin và ảnh: Minh Châu