Sáng chế mới lạ nâng cao chất lượng cuộc sống

Tại tọa đàm, ông Đinh Hữu Phí chia sẻ: Hoạt động đổi mới, sáng tạo để được phát triển cần dựa trên nền tảng của tri thức và nghiên cứu tìm tòi, nhưng cũng cần có một công cụ hỗ trợ đắc lực đó là quyền sở hữu trí tuệ. Sở hữu trí tuệ ngày càng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia và nó đã thực sự trở thành mối quan tâm chung của toàn thế giới. Đối với các nước phát triển, có nền kinh tế tri thức cao thì hoạt động sở hữu trí tuệ luôn được các tầng lớp trong xã hội tôn vinh, đề cao và được quan tâm, coi trọng. Tuy nhiên, đây lại là lĩnh vực còn khá non trẻ ở một số nước đang hoặc chậm phát triển, trong đó có Việt Nam.

Chủ đề của Ngày Sở hữu trí tuệ thế giới năm nay được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) lựa chọn là “Tiếp sức cho những thay đổi – Phụ nữ với hoạt động đổi mới sáng tạo”. Chiến dịch kỷ niệm Ngày sở hữu trí tuệ thế giới năm nay tôn vinh tài năng, sự khéo léo, ham học hỏi và sự can đảm của phụ nữ - những người bằng lao động sáng tạo của mình đang thay đổi thế giới và định hình tương lai chung của chúng ta.

“Những sáng chế mới lạ và những sáng tạo mà những người phụ nữ tạo ra từ hoạt động nghiên cứu cũng như xuất phát từ việc thực hiện những thiên chức hàng ngày của họ đã làm nâng cao chất lượng cuộc sống của con người trong mọi lĩnh vực. Những đóng góp đầy cảm hứng và quan trọng của phụ nữ trên khắp thế giới đang tạo ra thay đổi trong thế giới của chúng ta. Thái độ "có thể làm được" của phụ nữ là nguồn cảm hứng cho tất cả chúng ta. Và những thành tựu đáng ghi nhận của họ là di sản vô giá cho các em gái hôm nay đến với khát vọng trở thành các nhà sáng chế và chủ thể sáng tạo trong tương lai” – ông Đinh Hữu Phí nói.

Cũng theo ông Đinh Hữu Phí, phụ nữ trên khắp thế giới đã và đang đảm nhận vai trò lãnh đạo và có tiếng nói quyết định trong giới khoa học, công nghệ, kinh doanh và nghệ thuật. Với sự chung tay của phụ nữ và nam giới, chúng ta sẽ củng cố tiềm năng của nhân loại và nâng cao năng lực của chúng ta để làm phong phú nền văn hóa chung và tạo ra các giải pháp hiệu quả để xóa đói, giảm nghèo, nâng cao sức khỏe toàn cầu và bảo vệ môi trường.

Cục trưởng Đinh Hữu Phí nhấn mạnh, chủ đề kỷ niệm Ngày Sở hữu trí tuệ thế giới năm nay là cơ hội để nêu bật cách thức mà hệ thống sở hữu trí tuệ có thể hỗ trợ những phụ nữ vốn luôn có tố chất đổi mới và sáng tạo trong nỗ lực tìm kiếm nhằm đưa những ý tưởng mới lạ của họ ra thị trường. 

PGS. Nguyễn Thị Trâm cho rằng các nhà nghiên cứu khoa học cần đăng ký sở hữu cho sản phẩm của mình

Thiệt hại lớn khi không bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

Theo TS. Hà Nguyệt Thu, Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Cục SHTT, sở hữu trí tuệ là tài sản vô hình nhưng lại có thể lớn hơn rất nhiều so với giá trị các tài sản hữu hình.

Cụ thể, thương vụ Công ty Unicharm của Nhật Bản mua lại nhãn hiệu Diana năm 2011 với mức giá 128 triệu USD (tương đương với 2.560 tỷ đồng). Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, con số hợp lý phải lên đến 184 triệu USD (xấp xỉ hơn 4.000 tỷ đồng), nếu Diana đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ nhãn hiệu của mình.

Những thương hiệu lớn của Việt Nam như cà phê Trung Nguyên, Petro Vietnam, bánh phồng tôm Sa Giang, cà phê Buôn Ma Thuột, võng xếp Duy Lợi... đã từng chịu thiệt hại lớn và mất nhiều thị trường tiềm năng do liên quan đến tranh chấp thương hiệu.

"Việc đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ tuy không bắt buộc nhưng rất cần thiết và phải càng sớm càng tốt, giúp các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có được sự đảm bảo pháp lý và tránh sự xâm phạm quyền của người khác", bà Hà Nguyệt Thu nhấn mạnh.

Chia sẻ kinh nghiệm trong đăng ký sở hữu và chuyển giao bản quyền sản phẩm nghiên cứu của mình, PGS. Nguyễn Thị Trâm cho biết, năm 2008, bà gây chấn động giới khoa học Việt Nam khi có hợp đồng chuyển nhượng giống lúa TH3-3 cho một công ty tư nhân với giá trị kỷ lục 10 tỷ đồng. Đây là giống lúa lai hai dòng 100% sản xuất tại Việt Nam do bà và cộng sự nghiên cứu.

Từ thành công của bản thân, bà Trâm cho rằng các nhà nghiên cứu khoa học cần đăng ký sở hữu cho sản phẩm của mình. “Nghiên cứu khoa học là tạo ra sản phẩm khoa học mới. Muốn sản phẩm mới được ứng dụng, tác giả phải biến nó thành công nghệ có bản quyền”, bà Trâm nhận định và cho rằng có như vậy các khoản vốn đầu tư cho nghiên cứu của nhà nước mới tạo ra hiệu quả kinh tế cao và hiệu quả xã hội tích cực.

Từng thất bại trong quá trình đăng ký sở hữu trí tuệ, bà Lê Mai Hương,Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên khuyên nữ trí thức trẻ nên cân nhắc khi có nghiên cứu mới. 

Bà Hương kể lại câu chuyện khi cùng đồng nghiệp làm một công trình rồi hồ hởi gửi đăng báo quốc tế. Khi được công bố, bà rất sung sướng và lấy làm vinh dự. Nghĩ rằng công trình nghiên cứu có thể tạo ra sản phẩm hàng hóa, bà đã chuẩn bị hồ sơ công phu để gửi đăng ký sở hữu trí tuệ, nhưng bị từ chối vì lý do công trình đã được công bố quốc tế.

"Đó là bài học tôi rất nhớ và tiếc vì sản phẩm đó có thể thành hàng hóa tốt nhưng không có bản quyền. Tôi nhận ra việc hồ hởi gửi bài đăng báo quốc tế đôi khi không phải điều hay", bà Hương nói và khuyên nữ tri thức trẻ nên cân nhắc mục đích cuối cùng của công trình nghiên cứu để đưa ra lựa chọn đúng đắn.

Tại tọa đàm, GS.TSKH. Phạm Thị Trân Châu, Chủ tịch Hội Nữ Trí thức Việt Nam cũng đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ tiếp tục phối hợp với Hội để hỗ trợ các nữ trí thức các vấn đề liên quan. Ngoài ra, bà cũng khuyến nghị các nữ tri thức cần chủ động trong hoạt động sở hữu trí tuệ, mạnh dạn đăng ký, mời các chuyên gia sở hữu trí tuệ đến báo cáo để nâng cao kiến thức về lĩnh vực này tại đơn vị mình.

Bài, ảnh: PV