Dấu ấn hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam 2022.

Theo đó, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam năm qua đã ghi nhận năm nhiều thành tựu. 

Thứ nhất, việc phát triển hệ sinh thái được cộng hưởng và triển khai rộng khắp trên cả nước. 58 thành phố trực thuộc trung ương đã ban hành kế hoạch triển khai đề án 844 và sắp xếp nguồn lực triển khai tại địa phương. 35 tỉnh thành phố đã ban hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân quy định cơ chế tài chính cho hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Thông qua hoạt động tổng thể của ban điều hành đề án 844, với thành viên là lãnh đạo của các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, nhà đầu tư, Bộ KH&CN đã thực hiện vai trò đầu mối, chủ trì phối hợp với các bộ ngành, tổ chức chính trị xã hội triển khai các hoạt động trên khắp cả nước.

Thứ hai, mạng lưới khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đã và đang phát triển ngày càng năng động và hiệu quả, với sự tham gia tích cực của các chủ thể trong hệ sinh thái. Mạng lưới khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hiện đã có hơn 400 thành viên, tiếp cận hơn 1000 nhà khoa học, chuyên gia và các đối tượng quan tâm về khởi nghiệp từ các trường đại học, viện nghiên cứu tổ chức hỗ trợ trong nước và quốc tế.

Mạng lưới liên kết truyền thông với hơn 60 đơn vị đã cam kết, đồng hành và kiến tạo nhiều kênh thông tin từ các phương tiện thông tin truyền thông chính thống tới mạng xã hội, từ địa phương tới trung ương và gắn kết chặt chẽ với các kênh quốc tế, trải rộng từ hoạt động đưa tin kịp thời, phân tích chuyên sâu, cho đến quảng bá hình ảnh của hệ sinh thái Việt Nam tới cộng đồng quốc tế.

Qua đó, mạng lưới này đã và đang hỗ trợ xây dựng tinh thần, triết lý và văn hóa khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, văn hóa dấn thân và văn hóa chấp nhận rủi ro.

Năm 2022, mô hình TECHFEST được lan tỏa và cộng hưởng trên cả nước với hơn 10 TECHFEST được tổ chức ở các địa phương, thu hút hàng chục nghìn người tham dự, trình diễn và vinh danh hàng trăm dịch vụ, sản phẩm đổi mới sáng tạo của các địa phương, vùng, miền.

Thứ ba, nền tảng về hạ tầng và nhân lực trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo ngày càng được củng cố. Hơn 20 địa phương đã và đang thành lập trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, kết nối các nguồn lực địa phương, vùng, phát triển hệ sinh thái.

Hơn 170 trường cao đẳng, cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã và đang có nhiều hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Hơn 200 không gian làm việc chung được hình thành và phát triển. Hệ thống cố vấn, huấn luyện viên, tư vấn viên từng bước được chuyên nghiệp hóa, kết nối chặt chẽ với mạng lưới cố vấn, huấn luyện viên quốc tế.

Thứ tư, năng lực kết nối và khai thác nguồn lực quốc tế về đổi mới sáng tạo ngày càng được cải thiện. Thông qua những hoạt động của mình, cơ quan quản lý cũng như khu vực tư nhân đã và đang hợp tác quốc tế, tạo điều kiện tối đa cho việc thu hút các nguồn lực quốc tế về Việt Nam.

Sau thời kỳ đóng cửa trong đại dịch COVID-19, ngày càng nhiều tổ chức quốc tế kết nối với hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam, mở ra thời kỳ tái hòa nhập hậu COVID-19, tạo động lực mới để phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

Thứ năm, ngày càng nhiều doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế lớn tham gia các hoạt động trong hệ sinh thái, hợp tác với các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo non trẻ, tạo nguồn lực quan trọng cho hệ sinh thái.

Buổi kí kết giữa BECAMEX Bình Dương (một trong những doanh nghiệp hàng đầu của tỉnh), Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học công nghệ của Bộ KH&CN (đầu mối quản lý nhà nước về hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới quốc gia) trong Chương trình Dấu ấn TECHFEST 2022 ngày 3/12/2022 là một trong những minh chứng rõ nét cho hợp tác ngày càng chặt chẽ và lớn mạnh đó.

Bên cạnh đó, những hoạt động của hệ sinh thái nói chung ngày càng được mở rộng, gắn kết chặt chẽ với những chương trình chiến lược của quốc gia và quốc tế, chẳng hạn: cam kết tại hội nghị COP26 về giảm phát thải khí nhà kính tới năm 2050, chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững…

Cụ thể, trong năm vừa qua, TECHFEST đã hình thành những làng công nghệ mới như: công nghệ sinh thái, công nghệ sinh thái tuần hoàn, năng lượng xanh…

Định hướng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Phát biểu tại Dấu ấn TECHFEST 2022, ông Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ KH&CN, chia sẻ mong muốn cộng đồng doanh nghiệp cũng như các cơ quan quản lý trong nước tiếp tục có nhiều sáng kiến hơn, nhiều hoạt động hiệu quả hơn cho những năm tiếp theo.

Thêm vào đó, ông cũng mong mỏi các cơ quan quản lý trung ương, địa phương sẽ tiếp tục tăng cường hệ sinh thái phát triển theo chiều sâu; đề xuất và triển khai các cơ chế chính sách; tạo thuận lợi cho sự nghiệp đổi mới sáng tạo và đầu tư mạo hiểm; cũng như thí điểm hình thành các không gian đổi mới sáng tạo cho sản phẩm, dịch vụ mới, tương tác trực tiếp với người dùng cuối…

Trên cơ sở đó, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam sẽ tiếp tục hình thành được các cụm đổi mới sáng tạo, hành lang đổi mới sáng tạo để liên kết các trung tâm khởi nghiệp triển khai các hoạt động đổi mới sáng tạo tại các địa phương theo mô hình mở, khai thác nguồn lực sẵn có; phối hợp chặt chẽ và nhân rộng hoạt động các làng công nghệ, phát triển và khai thác các hợp tác quốc tế trong bối cảnh mới. 

Từ đó, hệ thống đổi mới sáng tạo của Việt Nam có thể đưa những thành quả đổi mới sáng tạo ra thế giới và đồng thời hút trí tuệ, nguồn lực thế giới về với Việt Nam.

Cuối cùng, Bộ trưởng Bộ KH&CN mong muốn trong tương lai, những kết nối hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở quốc gia, vùng, địa phương sẽ phát triển mạnh mẽ và hiệu quả; các chương trình hợp tác đổi mới sáng tạo mở sẽ được tăng cường triển khai, thu hút các lực lượng doanh nghiệp trưởng thành, dẫn dắt tham gia, đặt hàng, đầu tư, hỗ trợ cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các mối liên kết, tạo giá trị tăng cường cho hệ sinh thái quốc gia.

Ông Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh: “Xây dựng và phát triển một hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phát triển bền vững, hiệu quả cao và tạo giá trị gia tăng cho nền kinh tế không phải là con đường ngắn. Nhưng tôi tin rằng, với sức mạnh của trí tuệ Việt Nam, với khát vọng mãnh liệt, với quyết tâm cao và nỗ lực lớn, chúng ta sẽ làm được. Và Việt Nam sẽ trở thành một miền đất đổi mới sáng tạo màu mỡ, cho các hạt giống tốt được nảy mầm, lớn lên với quy mô khu vực và toàn cầu”.

Trong thời gian tới, Nhà nước và cơ quan quản lý trung ương, địa phương tiếp tục tăng cường hỗ trợ hệ sinh thái phát triển theo chiều sâu, ban hành cơ chế chính sách tạo thuận lợi cho hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và đầu tư mạo hiểm như: Công nhận, xác định vai trò của các hình thức đầu tư mạo hiểm theo nội hàm được sử dụng rộng rãi trên thế giới, bao gồm: nhà đầu tư thiên thần, quỹ đầu tư mạo hiểm, nền tảng gọi vốn cộng đồng, sàn giao dịch vốn dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, và các chính sách ưu đãi kèm theo.

Bên cạnh đó, Nhà nước và cơ quan quản lý trung ương, địa phương cần có tư duy tiên phong, đổi mới sáng tạo, mạnh dạn thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái, như: thí điểm sử dụng nguồn vốn khu vực công để đầu tư cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, đặc biệt là từ các nguồn ngân sách trung ương và địa phương dưới hình thức thành lập quỹ đầu tư nhà nước, hoặc đầu tư, cùng đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo với quy định phù hợp thông lệ quốc tế về việc bảo toàn vốn theo danh mục đầu tư, với thời hạn phù hợp với đặc thù khởi nghiệp sáng tạo (từ 5-10 năm); thí điểm cơ chế đặt hàng, ra thách thức, mua sắm công ưu tiên đối với sản phẩm, dịch vụ đổi mới sáng tạo; thí điểm các không gian đổi mới sáng tạo cho sản phẩm, dịch vụ mới tương tác trực tiếp với người dùng cuối, v.v...

Ngoài ra, cần Nghiên cứu quy hoạch phát triển các cụm đổi mới sáng tạo, hàng lang đổi mới sáng tạo liên kết các trung tâm khởi nghiệp, ĐMST tại các địa phương theo mô hình mở, khai thác nguồn lực có sẵn. Phối hợp chặt chẽ và nhân rộng hoạt động của các Làng công nghệ. Phát triển và khai thác các hợp tác quốc tế trong bối cảnh mới: đưa doanh nghiệp Việt Nam ra thế giới và đưa tri thức, trí tuệ, nguồn lực thế giới về với Việt Nam. Phát triển mạnh mẽ và hiệu quả các Mạng lưới kết nối hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở quốc gia, vùng, địa phương. Tăng cường triển khai các chương trình hợp tác đổi mới sáng tạo mở, thu hút lực lượng doanh nghiệp trưởng thành, dẫn dắt tham gia đặt hàng, đầu tư, hỗ trợ cho khởi nghiệp ĐMST; thúc đẩy mối liên kết viện, trường – doanh nghiệp - khởi nghiệp ĐMST; Phát triển mô hình các doanh nghiệp KH&CN từ trường đại học, viện nghiên cứu (Spin-off)./.

Bài, ảnh: Nhóm phóng viên