Chuyển đổi số trong nông nghiệp là xu hướng toàn cầu

Hiện nay, chuyển đổi số đã dần trở thành xu thế không thể đảo ngược, mở ra cho mỗi quốc gia, mỗi nền kinh tế, mỗi tổ chức, mỗi cá nhân cơ hội phát triển chưa từng có, gắn với đó là những thách thức và yêu cầu phải tự điều chỉnh.

Chuyển đổi số sẽ mang lại những lợi ích vượt trội cho ngành nông nghiệp như giảm chi phí vận hành, khả năng tiếp cận khách hàng cao, người quản lý dễ dàng đưa ra quyết định phù hợp, chính xác nhờ dữ liệu báo cáo hàng ngày, giúp tối ưu hóa năng suất lao động của mỗi người trong hệ thống, tăng tính cạnh tranh của tổ chức.

Ngày 3/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định phê duyệt Chương trình chuyển đổi số Quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định, một trong những định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 là “đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, gắn kết hài hòa, hiệu quả thị trường trong nước và quốc tế”.

Thực tế đã chứng minh, khi doanh nghiệp, cá nhân ứng dụng chuyện đổi số sẽ tạo ra các nông sản chất lượng cao, giá thấp, truy xuất dễ dàng nguồn gốc sản phẩm. Khi sử dụng công nghệ internet và trí tuệ nhân tạo sẽ giúp việc thu thập, kiểm tra thuận tiện hơn. 

Mới đây, tại Diễn đàn Chuyển đổi số nông nghiệp Việt Nam 2021 với chủ đề “Bắt kịp các xu thế thị trường, phát huy vai trò trụ đỡ của nền kinh tế trong bối cảnh đại dịch và hậu đại dịch Covid-19”, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan nhận định, câu chuyện chuyển đổi số là bức thiết, chúng ta phải làm và phải làm nhanh. Từ Nghị quyết của Đảng cho tới Chương trình hành động của Chính phủ đều xác định Việt Nam chúng ta tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng khẳng định trong bối cảnh hiện nay, chúng ta không thể chần chừ, do dự, bỏ lỡ thời cơ mà cả thế giới đang vận hành và tìm đến mang tên chuyển đổi số. Những trụ cột tăng trưởng sẽ giúp ích cho sự tăng trưởng kinh tế từng ngành, vận hành xã hội, tạo ra bước ngoặt đi vào chiều sâu, tích hợp nền kinh tế tri thức sẽ mang lại sự phát triển vượt bậc, thay vì chậm tiến, ta có thêm cơ hội tăng tốc.

Phát biểu tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số: “Để hiện thực hóa khát vọng của đất nước, thực hiện thành công mục tiêu đưa Việt Nam đến năm 2030 là nước công nghiệp theo hướng hiện đại, 2045 là nước phát triển thu nhập cao, chúng ta phải chuyển đổi số thành công. Trong đó, là một trong những lĩnh vực ưu tiên cần phải thực hiện chuyển đổi số trước tiên như đã được xây dựng trong Chương trình chuyển đổi số Quốc gia cùng với các lĩnh vực khác như y tế, ngân hàng, logistic...”.

Giải pháp chuyển đổi số nông nghiệp trên mọi khía cạnh

Bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, những năm gần đây, ngành nông nghiệp đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến các giải pháp chuyển đổi số và ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực.

 Ngành nông nghiệp đang đứng trước yêu cầu cấp thiết về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ cao

Trong trồng trọt, công nghệ IoT, Big Data bắt đầu được ứng dụng thông qua các sản phẩm công nghệ số như phần mềm cho phép phân tích các dữ liệu về môi trường, loại cây và giai đoạn sinh trưởng của cây, người tiêu dùng có thể truy xuất và theo dõi các thông số này theo thời gian thực…

Công nghệ IoT, Blockchain, công nghệ sinh học được áp dụng rộng ở trang trại chăn nuôi quy mô lớn. Ngành chăn nuôi bò sữa ứng dụng công nghệ số nhiều nhất, với mô hình nổi bật là các trang trại hiện đại của Tập đoàn TH TrueMilk và Công ty Vinamilk.

Trong lâm nghiệp, ứng dụng công nghệ DND mã mạch trong quản lý giống lâm nghiệp và lâm sản; công nghệ GIS và ảnh viễn thám để xây dựng các phần mềm phát hiện sớm và cảnh báo cháy rừng từ ảnh vệ tinh, phần mềm giám sát và phát hiện sớm mất rừng, suy thoái rừng...

Trong thủy sản, cũng chuyển đổi số mạnh mẽ như việc sử dụng thiết bị dò cá sử dụng sóng siêu âm, máy đo dòng chảy, điện thoại vệ tinh; máy thu lưới vây (đứng); hệ thống thu - thả lưới chụp, công nghệ GIS và hệ thống định vị toàn cầu (GPS) giúp quản lý đội tàu khai thác hải sản xa bờ. Ứng dụng công nghệ sinh học chọn lọc, lai tạo các giống có năng suất, chất lượng cao, có khả năng kháng bệnh, chịu đựng tốt với môi trường, công nghệ nuôi thủy sản tuần hoàn (RAS), công nghệ biofloc, công nghệ nano, công nghệ nuôi lồng trên biển, công nghệ nuôi cá nước lạnh.

Công nghệ trí tuệ nhân tạo đã được sử dụng trong nuôi tôm nhằm phân tích các dữ liệu về chất lượng nước; quản lý thức ăn và sức khỏe của tôm nuôi. Công nghệ tự động hóa đã được áp dụng khá rộng rãi trong khâu chế biến thủy sản từ phân loại, hấp, đóng gói, dây chuyền sản xuất..., giúp giảm chi phí sản xuất, bảo đảm chất lượng sản phẩm thủy sản...

Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ số vào nền nông nghiệp không được đồng bộ, khá manh mún khiến sự phát triển không đồng đều. Hầu hết những người nông dân vẫn chưa được đào tạo bài bản về chuyển đổi số nên việc ứng dụng vào vẫn còn gặp khó khăn trong các thao tác và đánh giá hiệu quả. Chưa có sự kết hợp của các ngành năng lượng vào nông nghiệp để phục vụ cho việc tưới tiêu hay kho lạnh,…cho các trang trại nhỏ hoặc vùng sâu, vùng xa.

Bên cạnh đó, những sàn thương mại điện tử hiện nay vẫn chưa kết nối hiệu quả với người nông dân. Khiến cho sản lượng đầu ra gặp khá nhiều khó khăn, sản phẩm khó đến tay người tiêu dùng cần thiết.

Theo các chuyên gia, để thúc đẩy chuyển đổi Nông nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế, nước ta cần đi từng bước, hoàn thiện trên từng khía cạnh, để có thể khắc phục và phát triển bền vững.

Đầu tiên, cần thay đổi từ tư duy và nhận thức. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền thay đổi tư duy của người nông dân trong việc áp dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp sản xuất. Cùng với đó là nâng cao đẩy mạnh đào tạo về kỹ năng số, là một trong những điều cấp bách để bắt đầu.

Tiếp theo, cần hoàn thiện chính sách, nghị định. Hoàn thiện khuôn khổ chính sách, pháp lý chuyển đổi số nói chung, trong đó có văn bản định hướng của hoạt động thương mại điện tử toàn cầu. Ban hành nghị định về thanh toán phi tiền mặt, xây dựng lộ trình giảm chi phí giao dịch cho thanh toán điện tử để tiếp cận khách hàng quốc tế…

Cuối cùng, song song với triển khai theo Quyết định Thủ tướng Chính phủ đã ban hành về chuyển đổi số, cần hình thành mạng lưới, khởi tạo diễn đàn, thúc đẩy cam kết sản xuất, thu hút đầu tư, công nghệ cao, công nghệ thân thiện môi trường trong lĩnh vực nông nghiệp thông minh. Từ đó, ngày càng đẩy mạnh hợp tác quốc tế với các đối tác, hiệp hội...

Bài, ảnh: Diệu Huyền