Để làm rõ hơn nữa những đóng góp của hoạt độngTĐC thời gian qua, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn ông Trần Văn Vinh, Tổng Cục trưởng Tổng cục TĐC (Bộ KH&CN) về những thành tựu và dự định của ngành trong thời gian tới.

PV: Ông có thể cho biết những thành tựu nổi bật về lĩnh vực TĐC thời gian qua?

- Ông Trần Văn Vinh: Thành tựu nổi bật nhất thời gian qua đó là cơ sở pháp luật về TĐC cơ bản đã được xây dựng và đang được tiếp tục hoàn thiện phù hợp với yêu cầu quản lý kinh tế - xã hội trong giai đoạn hội nhập  kinh tế thế  giới của nước ta hiện  nay. Trong đó Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Đo lường được coi là “ba trụ cột” quan trọng, thúc đẩy các hoạt động công bố, đánh giá sự phù hợp, kiểm định, hiệu chuẩn phát triển, đóng góp tích cực vào sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế.

Đồng thời, hệ thống văn bản pháp luật về TĐC tiếp tục được hoàn thiện, phù hợp với yêu cầu quản lý kinh tế - xã hội, phục vụ hiệu quả cho xu hướng hội nhập sâu và rộng với kinh tế thế giới của Việt Nam trong thời gian qua. Các Luật trên đảm bảo sự quản lý thống nhất của Nhà nước, sự đổi mới trong tổ chức, nội dung và phương thức hoạt động của các cơ quan TĐC, tăng cường tính tự chủ và sự tham gia của các tổ chức, cá nhân vào hoạt động TĐC và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật: hệ thống tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) đã công bố được hơn 10.000 TCVN trong tổng số hơn 8.600 TCVN đang có hiệu lực, tỷ lệ hài hoà với tiêu chuẩn quốc tế đạt trên  45 %.

Về đo lường, 23 chuẩn đo lường quốc gia đã và đang được thiết lập, phê duyệt làm cơ sở pháp lý kỹ thuật bảo đảm tính chính xác, thống nhất của hoạt động đo lường trên cả nước; duy trì, bảo quản và khai thác tốt các chuẩn và trang thiết bị chuẩn hiện có,…

Về quản lý chất lượng và đánh giá sự phù hợp: Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và các văn bản hướng dẫn được ban hành đã định hướng tập trung quản lý chất lượng sản phẩm có khả năng gây mất an toàn; phân định trách nhiệm quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa giữa các Bộ quản lý ngành, lĩnh vực. Hiện nay, Việt Nam là một trong những nước có sự phát triển mạnh mẽ về  tổ chức đánh giá sự phù hợp trong ASEAN.

PV: Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, đặc biệt là hàng loạt các Hiệp định sẽ được thực thi như: TPP, FTA,… vấn đề năng suất chất lượng (NSCL) là một trong những vấn đề đang được xã hội rất quan tâm. Tổng Cục TĐC đã có những triển khai cụ thể nào thưa ông?

- Ông Trần Văn Vinh: Tổng cục TĐC là thành viên của 14 tổ chức quốc tế (ISO, IEC, PASC, CGPM, OIML, APMP, APLMF, APO, APQO, GS1, ACCSQ, APEC/SCSC, ASEM, WTO/TBT) và tích cực tham gia đàm phán Hiệp định TPP, FTA... Trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế, chất lượng sản phẩm, hàng hoá và dịch vụ sẽ giữ vai trò quan trọng hàng đầu. 

Thời gian qua, Tổng cục TĐC đã tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ quan trọng gồm: Chiến lược phát triển KH&CN giai đoạn 2011- 2020 (lĩnh vực TĐC), trong đó tập trung vào các nhiệm vụ nhằm hỗ trợ về quản lý và kỹ thuật cho hoạt động nâng cao NSCL; Triển khai thực hiện Giai đoạn II (2016-2020) Chương trình Quốc gia “Nâng cao NSCL sản phẩm, hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam đến năm 2020”.

Hiện nay, việc nâng cao NSCL là vấn đề sống còn của doanh nghiệp (DN), tuy nhiên, vai trò của nhà nước chỉ mang tính “hỗ trợ”, tạo nền tảng ban đầu cho các DN. Do vậy, các DN Việt Nam cần chủ động, tích cực học hỏi, thực hiện có hiệu quả các dự án cải tiến NSCL; xây dựng, áp dụng thực chất các công cụ cải tiến NSCL tránh tình trạng áp dụng hình thức như ở 1 số DN hiện nay.

PV: Ngoài vấn đề về nâng cao NSCL, hoạt động thanh kiểm tra xăng dầu cũng thu hút sự quan tâm của cộng đồng, tiêu biểu như ở tỉnh Đồng Nai, Nghệ An,.... Đây có phải là mô hình cần nhân rộng và Tổng cục đã có những hỗ trợ cụ thể nào?

- Ông Trần Văn Vinh: Hoạt động thanh tra, kiểm tra về đo lường, chất lượng, đặc biệt là việc triển khai công tác kiểm tra đặc thù trong kinh doanh xăng dầu đã được tăng cường và có hiệu quả hơn so với thời gian trước đây. Qua kiểm tra đã thực hiện xử lý tạm dừng lưu thông các lô xăng dầu không đạt chất lượng, chuyển hồ sơ để xử phạt vi phạm hành chính, theo quy định của pháp luật.

Ngoài hai tỉnh Đồng Nai, Nghệ An, các địa phương khác đang tích cực trong việc triển khai thực hiện thanh kiểm tra đo lường, chất lượng tại các cửa hàng bán lẻ xăng dầu, đặc biệt là thực hiện việc kiểm tra đặc thù. Tổng Cục đã tham mưu cho Bộ KH&CN chỉ đạo Sở KH&CN các địa phương học tập kinh nghiệm của Đồng Nai, Nghệ An, đồng thời báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban chỉ đạo 389 quốc gia có văn bản chỉ đạo các Bộ, ngành và UBND các địa phương chủ động, phối hợp tăng cường thanh tra, xử lý nghiêm theo thẩm quyền các hành vi vi phạm về đo lường, chất lượng trong kinh doanh xăng dầu.

Trên cở sở các kết quả đã đạt được, Tổng Cục đã báo cáo Lãnh đạo Bộ KH&CN trình Thủ tướng Chính phủ khen thưởng kịp thời đối với các cá nhân xuất sắc, đặc biệt là Sở KH&CN của tỉnh Đồng Nai, Nghệ An cũng như nhân rộng mô hình trên cả nước.

PV: Trong quá trình thanh tra xăng dầu Tổng Cục đã gặp những khó khăn vướng mắc gì?

- Ông Trần Văn Vinh: Khó khăn trong thanh, kiểm tra xử lý lĩnh vực xăng dầu là có sự chồng chéo về xử lý vi phạm hành chính giữa Nghị định 97/2013/NĐ-CP và Nghị định 80/2013/NĐ-CP đối với đo lường, chất lượng xăng dầu. Cần sớm thống nhất theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính thì xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực TCĐLCL sử dụng Nghị định 80/2013/NĐ-CP.

Các lực lượng kiểm tra chất lượng của Cục Quản lý Chất lượng sản phẩm hàng hóa và Chi cục TĐC hiện nay không có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính để chủ động xử lý trong quá trình kiểm tra, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra. Bên cạnh đó, đội ngũ kiểm soát viên quá mỏng để thực thi công tác kiểm tra chất lượng sản phẩm hàng hóa.

PV:  Những giải pháp đồng bộ, cụ thể nào sẽ tiếp tục được triển khai?

- Ông Trần Văn Vinh: Để thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, Tổng cục TĐC tập trung triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, cụ thể: rà soát kiến nghị các cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung một số văn bản quy phạm pháp luật để đáp ứng với tình hình hội nhập kinh tế quốc tế như: Nghị định số 132/2008/NĐ-CP, Nghị định 89/2006/NĐ- CP,...

Bên cạnh việc tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình chất lượng sản phẩm, hàng hóa, hàng đóng gói sẵn trên toàn quốc để thống nhất quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. 

Tổng Cục đẩy mạnh hoạt động năng suất chất lượng, giải thưởng chất lượng quốc gia để hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp áp dụng những hệ thống quản lý tiên tiến, công cụ cải tiến NSCL giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí.

Đồng thời tăng cường hoạt động cảnh báo và đề xuất với các Bộ, ngành xây dựng các biện pháp phòng vệ liên quan tới hàng rào kỹ thuật trong thương mại (TBT) để hỗ trợ các doanh nghiệp trong tiến trình hội nhập quốc tế.

PV: Trân trọng cám ơn ông!

Bài, ảnh: Ngũ Hiệp