Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Việt Thanh khẳng định, xác định nguyên nhân cháy nổ xe cơ giới rất phức tạp, đòi hỏi có những nghiên cứu, đánh giá nhiều mặt một cách khoa học, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với các Bộ, ngành liên quan và tập hợp các nhà khoa học khẩn trương triển khai đề tài nghiên cứu những nguyên nhân kỹ thuật gây cháy nổ xe cơ giới và các biện pháp phòng chống.

Đề tài “Nghiên cứu xác định nguyên nhân và các giải pháp kỹ thuật phòng chống cháy, nổ đối với ô tô và xe máy” do Cục Đăng kiểm Việt Nam chủ trì phối hợp với Phòng Thí nghiệm trọng điểm Công nghệ lọc, hóa dầu – Bộ Công thương, Viện Cơ khí Động lực – Trường đại học Bách khoa Hà Nội và Trung tâm nghiên cứu, thiết kế, sửa chữa thực nghiệm ô tô – Đại học Giao thông Vận tải thực hiện từ tháng 6/2012 đến tháng 11/2012.

Sau hơn 5 tháng triển khai, nhóm thực hiện Đề tài đã tiến hành điều tra, nghiên cứu, phân tích một cách toàn diện từ kết cấu xe máy, nhiên liệu đến thực tiễn người sử dụng phương tiện để xác định nguyên nhân gây cháy, nổ đối với ô tô và xe máy và đã có một số kết quả bước đầu… Kết quả nghiên cứu của Đề tài sẽ là cơ sở khoa học để đề xuất, kiến nghị áp dụng các giải pháp kỹ thuật, quản lý nhằm phòng chống cháy, nổ đối hiệu quả với ô tô và xe máy.

Toàn cảnh hội thảo (Ảnh: Ngũ Hiệp)

Các báo cáo tại Hội thảo bước đầu cho biết có 3 nguyên nhân gây cháy, nổ ô tô và xe máy, đó là từ kết cấu, đặc tính một số hệ thống của phương tiện xe cơ giới; từ nhiên liệu và phụ gia và từ phía người sử dụng phương tiện.

Đối với nguy cơ gây cháy nổ từ nhiên liệu và phụ gia, các báo cáo khoa học đều khẳng định: Nhiên liệu chính ngạch có chất lượng tốt, đáp ứng Tiêu chuẩn và quy chuẩn Việt Nam không phải là nguyên nhân gây cháy, nổ ô tô, xe máy.

Các nhiên liệu pha chế với mục đích gian lận thương mại bằng cách lạm dụng phụ gia tăng RON đối với xăng (xăng A83, naphtha condensat được pha chế để gian lận thành A92, A95); phối trộn diesel 0,05S chất lượng tốt (hàm lượng lưu huỳnh thực tế nhỏ hơn 500ppm) với diesel 0,25S (2500 ppm) hoặc với phân đoạn diesel có hàm lượng lưu huỳnh cao (thu được từ quá trình tái chế dầu biến thế thải, dầu nhờn, cặn dầu, hoặc sử dụng dung dịch hoặc viên tiết kiệm nhiện liệu có chứa hợp chất của sắt hoặc mangan một cách tùy tiện đều có thể làm tăng nguy cơ cháy.

Nguy cơ gây cháy nổ từ kết cấu, đặc tính một số hệ thống của phương tiện xe cơ giới được xác định từ ba hệ thống. Đó là hệ thống điện có thể phát sinh nguồn nhiệt, nguồn lửa; hệ thống dẫn nhiên liệu bị rò rỉ và hệ thống tản nhiệt làm mát và hệ thống xả khí của động cơ gây phát nhiệt cao trong điều kiện vận hành thực tế.

Các báo cáo cũng chỉ ra nguy cơ cháy nổ từ phía người sử dụng phương tiện giao thông chưa đúng cách; chưa có thói quen chăm sóc, bảo dưỡng xe định kỳ; tự ý thay đổi kết cấu của xe; sử dụng không đúng nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng của phụ tùng thay thế; sử dụng nhiên liệu không rõ nguồn gốc; tự ý sử dụng phụ gia tiết kiệm nhiên liệu; thiếu thận trọng khi lái xe tại các khu vực có nhiều rơm, rạ phơi trên đường hoặc có nhiều rác dễ cháy như giấy, túi ni lon, cỏ khô…

Nhóm thực hiện Đề tài cũng kiến nghị cơ quan quản lý nhà nước cần hoàn thiện các quy định, tiêu chuẩn liên quan đến phòng, chống cháy nổ đối với phương tiện giao thông (ô tô, xe máy) phù hợp với thông lệ quốc tế và tình hình thực tế ở Việt Nam; cần xóa bỏ xăng A83 và xem xét đầu tư chế biến condensat bằng con đường hóa học để hình thành các thành phần có RON cao, tránh tình trạng sử dụng naphtha condensat như là thành phần trực tiếp để pha xăng. Cần tăng cường kiểm soát chất lượng nhiên liệu trong việc sử dụng phụ gia tăng RON để pha chế xăng nhiên liệu và quá trình chế biến dầu nhờn thải, dầu biến thế thải, cặn dầu thành nhiên liệu dầu đạt tiêu chuẩn thương phẩm. Người sử dụng các phương tiện ôtô, xe máy cần sử dụng xe đúng cách; có thói quen chăm sóc, bảo dưỡng xe định kỳ; không tự ý thay đổi kết cấu của xe; sử dụng và thay thế các phụ tùng đảm bảo chất lượng; thận trọng khi lái xe qua các khu vực có nhiều rơm, rạ phơi trên đường hoặc có nhiều rác dễ cháy như giấy, túi ni lon, cỏ khô; kiểm tra xe trước khi đi. Chỉ mua nhiên liệu từ các trạm nhiên liệu có uy tín về chất lượng và không tự ý sử dụng dung dịch hoặc viên tiết kiệm nhiên liệu trôi nổi trên thị trường.

Trong thời gian tới, Đề tài tiếp tục nghiên cứu, thử nghiệm để xác định toàn diện, đầy đủ căn cứ, cơ sở khoa học về nguyên nhân gây cháy, nổ ô tô và xe máy. Trong đó tập trung nghiên cứu về ảnh hưởng của phụ gia nhiên liệu và nhiên liệu đến các vật liệu làm các chi tiết tiếp xúc với nhiên liệu, đánh giá khả năng gây cháy từ các bộ phận trong phương tiện, đánh giá ảnh hưởng của các kết cấu, vật liệu tới khả năng cháy nổ phương tiện, đánh giá các nguyên nhân từ thao tác kỹ thuật vận hành, môi trường và địa điểm tổ chức bảo quản phương tiện đến khả năng gây cháy…

Trần Hồng