Xin ông cho biết về tình hình quản lý và việc thực thi pháp luật về đo lường ở  nước ta hiện nay?

Hoạt động đo lường ở nước ta đã và đang bộc lộ nhiều bất cập từ độ chính xác, chuẩn quốc gia đến thiết bị sao truyền... Nhiều hành vi vi phạm về đo lường trong kinh doanh xăng dầu, vận tải hành khách bằng taxi, kinh doanh điện năng, nước sạch và trong nhập khẩu, lưu thông hàng đóng gói sẵn ... diễn ra ngày càng tinh vi. Thực tế đa số người tiêu dùng sử dụng hàng hóa không đúng định lượng đã được công bố, nhưng các cơ quan chức năng chưa kiểm soát được, xử phạt quá nhẹ, chỉ từ vài chục, vài trăm triệu đồng quá nhỏ so với số tiền các doanh nghiệp có được từ việc móc túi của người tiêu dùng...

Một trong những nguyên nhân của những bất cập nêu trên là do các cơ chế, chính sách và pháp luật về đo lường của nước ta vẫn chưa được đổi mới kịp thời. Cụ thể như sau: các quy định hiện hành (gồm Pháp lệnh Đo lường năm 1999 và hệ thống các văn bản hướng dẫn thi hành) chưa bao quát toàn bộ hoạt động đo lường mà mới chỉ tập trung điều chỉnh một số vấn đề cơ bản nhất của đo lường. Chưa quy định đầy đủ các biện pháp cứng rắn để ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về đo lường; chưa có các quy định chi tiết, đầy đủ về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong hoạt động đo lường...

Để quản lý và xử lý các vi phạm trong lĩnh vực đo lường chất lượng, nhiều ý kiến cho rằng các chế tài hiện có không đủ sức răn đe và việc ban hành Luật Đo lường là rất cần thiết và cấp bách?
 
Đúng vậy, để quản lý tốt lĩnh vực đo lường chất lượng thì cần có chế tài đủ mạnh. Chính vì vậy, việc ban hành Luật Đo lường là rất cần thiết và cấp bách. Xác định được điều đó từ năm 2008, Dự án Luật Đo lường đã được triển khai soạn thảo. Dự án luật đã được các nhà khoa học, các chuyên gia pháp luật trong nước và nước ngoài, đại diện các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội, xã hội - nghề nghiệp, các doanh nghiệp và cá nhân liên quan nhiều lần đóng góp ý kiến. Tại tại kỳ họp cuối năm 2010 vừa qua, Quốc hội đã cho ý kiến đối với Dự án Luật Đo lường.

Hiện nay, ủy ban KH-CN và MT của Quốc hội cùng với Bộ KH&CN đang khẩn trương nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các ĐBQH và tổ chức thêm một số hội thảo để xin thêm ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý nhằm hoàn thiện dự thảo luật trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp cuối năm 2011.

Thực tế cho thấy có rất nhiều hành vi cân đo gian lận, nhưng tình trạng này không được giải quyết tận gốc. Xin ông cho biết Luật Đo lường được ban hành sẽ góp phần giải quyết những hành vi đang rất phổ biến đó ra sao?

Đúng là tình trạng vi phạm các quy định về đo lường xảy ra hàng ngày, khá phổ biến. Các cơ quan chức năng cũng đã hết sức cố gắng kiểm tra, xử lý vi phạm và áp dụng nhiều biện pháp khác để chấn chỉnh tình hình. Dự thảo Luật Đo lường với những nội dung như đã được chỉnh sửa sau khi Quốc hội cho ý kiến, sẽ tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đầy đủ, toàn diện hơn, phù hợp hơn với cơ chế thị trường, đưa các hoạt động đo lường vào trật tự cần thiết, và chắc chắn sẽ góp phần từng bước ngăn chặn tình trạng vi phạm đang khá phổ biến hiện nay.

Các quy định về xử phạt và về mức xử phạt được quy định như trong Luật, theo tôi là rất hợp lý và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Nếu thực hiện nghiêm túc trên thực tế thì sẽ bảo đảm đủ sức răn đe các tổ chức, cá nhân vi phạm nhằm góp phần đảm bảo công bằng xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mọi tổ chức, cá nhân trong các giao dịch kinh tế, dân sự; sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, vật tư, năng lượng; đảm bảo an toàn; bảo vệ sức khoẻ và môi trường; đẩy mạnh phát triển KH-CN; tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước; là công cụ đắc lực góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế.

Được biết, hệ thống tổ chức kiểm định phương tiện đo hiện nay chỉ đáp ứng 60 đến 70% nhu cầu kiểm định. Bên cạnh đó còn một số lượng không nhỏ tổ chức kiểm định phương tiện đo, đồng thời là doanh nghiệp kinh doanh hàng hoá, dịch vụ này đã gây ra hiện tượng ”vừa đá bóng, vừa thổi còi”. Để chấm dứt tình trạng này, Luật Đo lường quy định như thế nào, thưa ông?

Để chấm dứt tình trạng hệ thống tổ chức kiểm định phương tiện đo hiện nay không đáp ứng yêu cầu, Luật quy định đẩy mạnh đầu tư phát triển và nâng cao năng lực của hệ thống tổ chức hiệu chuẩn, thử nghiệm, kiểm định phương tiện đo, đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động này, tăng cường ký kết điều ước quốc tế, thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau giữa Việt Nam với các nước, vùng lãnh thổ, các tổ chức quốc tế, tổ chức khu vực về kết quả đo, kết quả kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm.

Luật đã quy định rõ những điều kiện hoạt động của tổ chức thử nghiệm, kiểm định được chỉ định. Đặc biệt Luật khẳng định phải bảo đảm tính độc lập, khách quan trong tổ chức và hoạt động của tổ chức hiệu chuẩn, thử nghiệm, kiểm định; bảo đảm tính công khai, minh bạch về trình tự, thủ tục thực hiện kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm. Tuân thủ trình tự, thủ tục kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm đã công bố hoặc theo quy định của cơ quan quản lý nhà nước về đo lường có thẩm quyền.

Xin cám ơn ông!