Hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn bắt nguồn từ địa bàn tỉnh Kon Tum chảy qua tỉnh Quảng Nam, thành phố Đà Nẵng đổ ra biển Đông ở hai cửa biển là Cửa Đại và Cửa Hàn. Diện tích 10.350 km2 có tiềm năng lớn về đất đai, tài nguyên nước, thuỷ năng và rừng. Tổng dân số khoảng 1,93 triệu người với 2 trung tâm kinh tế, du lịch lớn là Đà Nẵng và Hội An. Trong những năm gần đây, tình hình quản lý khai thác tài nguyên nước lưu vực đang gặp phải nhiều thách thức...

Trong những năm gần đây, do việc xây dựng các hồ chứa thủy điện thượng lưu, những thay đổi về khí hậu, chế độ dòng chảy hạ lưu có nhiều thay đổi, xâm nhập mặn có những diễn biến phức tạp, đang đặt ra nhiều thách thức.

Hơn lúc nào hết, thực tiễn đòi hỏi phải xác định được các dòng chảy tối thiểu nhằm đảm bảo nhu cầu khai thác sử dụng, môi trường sinh thái cho các vùng hạ du, đồng thời đảm bảo công bằng, hài hòa lợi ích các bên, làm cơ sở cho xây dựng quy hoạch, kế hoạch phân phối nước, vận hành các hồ chứa hiện tại và tương lai.

Để có thể quy hoạch, vận hành hợp lý hệ thống thủy điện, song vẫn đảm bảo sự phát triển bình thường của hệ sinh thải và mức tối thiểu cho các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước của lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn thì việc xác định được khả năng chịu tải và dòng chảy tối thiểu là rất quan trọng. Chính vì vậy, đề tài cấp nhà nước KC.08.30/11-15 “Nghiên cứu xác định khả năng chịu tải và dòng chảy tối thiểu của sông Vu Gia - Thu Bồn” đã được Bộ KH&CN phê duyệt  triển khai.

Sau 3 năm triển khai 2012 - 2015, nhóm ngiên cứu đã đạt được kết quả tốt. Nhóm nghiên cứu đã xác định được nhu cầu dùng nước của các ngành kinh tế trong lưu vực hiện tại và dự báo đến 2020. Từ kết quả này nhóm nghiên cứu đã tính toán cân bằng nước trong toàn lưu vực cho giai đoạn hiện tại và đến năm 2020; đã xác định được vùng và thời gian thiếu nước trong lưu vực.

PGS.TS Trần Viết Ổn,  Chủ tịch hội đồng nghiệm thu nhận định, đề tài đã xác định được phương pháp xác định khả năng chịu và dòng chảy tối thiểu trên lưu vực sông Vu Gia Thu Bồn. Đánh giá được tài nguyên nước mặt, chất lượng nước và các tác động của điều tiết hồ chứa đến chế độ thủy lực vùng hạ lưu. Đề xuất được các giải pháp công trình và phi công trình nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nước trên lưu vực.

Tin, ảnh: Hoàng Anh