Lấy lại hàng trăm vi chất quý từ cám

Với lượng cám gạo chiếm khoảng 10% so với lúa, thì cám gạo thải ra hàng năm trong các cơ sở chế biến của nước ta ước khoảng trên 45 triệu tấn cám gạo, lượng cám gạo này được sử dụng chủ yếu để làm thức ăn chăn nuôi, cám gạo thường bị ôi khét và mốc hỏng trong quá trình tồn trữ, chưa khai thác hết được tiềm năng về giá trị vốn có của cám gạo.

Thực tế ngoài những thành phần có giá trị dinh dưỡng như protein. Lipit, glucocide, vitamin,… cám gạo còn chứa hợp chất đặc biệt quan trọng đó là Gamma Oryzanol. Gamma Oryzanol như chất chống oxy hoá quan trọng từ thực vật, chống viêm loét, đặc biệt là viêm loét dạ dày, làm giảm lượng mỡ trong máu, có khả năng làm tăng việc lưu thông máu, giảm mỡ cơ thể, ngăn chặn sự xâm nhập của tia cực tím, phòng chống nám da,…

Hiện Gamma Oryzanol từ cám gạo được ứng dụng làm nguyên liệu trong sản xuất dược phẩm, mỹ phẩm, sản xuất thực phẩm bổ sung hỗ trợ chống lão hoá cho phụ nữ, giảm các triệu chứng bốc hoả và căng thẳng thay đổi bất thường của phụ nữ thời kỳ mãn kinh và thời kỳ sau mãn kinh, làm thực phẩm bổ sung giúp phát triển cơ trong cơ thể, tăng sức bền,…

Mặc dù có nhiều tác dụng như vậy, nhưng hiện nay chế phẩm Gamma Oryzanol dùng sản xuất mỹ phẩm, dược phẩm và các sản phẩm thực phẩm chứa Gamma Oryzanol ở nước ta đang phải nhập khẩu. Trong nước chưa có cơ sở nào nghiên cứu sản xuất chế phẩm Gamma Oryzanol, nguyên liệu này phần lớn nhập khẩu từ Nhật Bản, Trung Quốc và các nước khác.

Nhận thấy những lợi ích của Gamma Oryzanol cũng như cần thiết phát triển công nghệ sản xuất Gamma Oryzanol phù hợp, nhóm tác giả Nguyễn Đức Tiến- Viện cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch đã tiến hành thực hiện đề tài “Nghiên cứu công nghệ sản xuất Gamma Oryzanol từ cám gạo”, từ kết quả của đề tài, nhóm thực hiện đã xây dựng được quy trình công nghệ sản xuất Gamma Oryzanol  từ cám gạo.

Khai thác phụ phẩm còn bỏ ngỏ

Quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm Gamma Oryzanol từ cám gạo được thực hiện qua 12 bước, gồm: Lựa chọn cám gạo nguyên liệu; Xử lý nguyên liệu; Trích ly; Xà phòng hoá; Sấy xà phòng; Trích ly xà phòng; Thu dịch trích ly; Tách sáp; Thu dịch lọc, cô; Kết tinh Gamma Oryzanol; Lọc thu Gamma Oryzanol kết tinh và Sấy bột Gamma Oryzanol tinh thể.

Từ quy trình công nghệ được xây dựng và trên cơ sở các thông số kỹ thuật của quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm Gamma Oryzanol từ cám gạo được xác định, nhóm tác giả đã tiến hành sản xuất thử chế phẩm Gamma Oryzanol từ cám gạo ở quy mô pilot.

Kết quả là từ 120 kg cám gạo nguyên liệu, sản xuất được 568 gam chế phẩm Gamma Oryzanol có độ tinh khiết đạt 68,5%. Hiệu suất sản xuất Gamma Oryzanol có từ cám gạo đạt 70,62% thu được 5,8kg phôi xà phòng làm nguyên liệu cho chế biến xà phòng.

Xà phòng sau khi trích ly Gamma Oryzanol được sấy chân không -0,8 atm ở 70 độ C/2 giờ, thu được phôi xà phòng dầu cám gạo có hàm ẩm khoảng 3,3, sau đó được đem để chế biến xà phòng thảo mộc. Kết quả từ 2kg phôi xà phòng đã sản xuất thử được 10 lít xà phòng thảo mộc.

Với những quy trình công nghệ tương ứng, Gamma Oryzanol còn được ứng dụng cho sản xuất thực phẩm chức năng và mỹ phẩm như: Ứng dụng chế phẩm Gamma Oryzanol cho tạo viên thực phẩm Gamma Oryzanol; Ứng dụng chế phẩm Gamma Oryzanol sản xuất được cho công thức phối chế tạo kem dưỡng da; Ứng dụng chế phẩm Gamma Oryzanol  sản xuất được cho công thức phối chế tạo kem dưỡng tóc;…

Nói về hiệu quả kinh tế của công nghệ sản xuất chế phẩm Gamma Oryzanol  từ cám gạo, tác giả Nguyễn Đức Tiến cho biết, chi phí để sản xuất 1kg Gamma Oryzanol  khoảng 1.900.000đ, với Gamma Oryzanol  có chất lượng tương đương hiện đang bán giá khoảng 7.000.000đ/kg. Kết quả cho thấy với quy trình công nghệ sản xuất Gamma Oryzanol  cho tiềm năng về hiệu quả kinh tế.

Như vậy công nghệ cho thấy có nhiều triển vọng trong việc khai thác hoạt chất sinh học từ cám gạo- loại phụ phẩm hiện nay còn bỏ ngỏ. Nhằm nâng cao giá trị của lúa gạo, tạo ra được chế phẩm Gamma Oryzanol trong nước hiện đang có nhu cầu lớn trong các ngành chế biến thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm, góp phần phát triển ngành công nghiệp khai thác hoạt chất sinh học từ nông sản,… thời gian tới cần tiếp tục triển khai phát triển sản xuất Gamma Oryzanol ở quy mô sản xuất công nghiệp.

Diệu Huyền