Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp

- Phóng viên: Thưa Thứ trưởng, Quyết định 844 của Thủ tướng Chính phủ đang được dư luận quan tâm, đặc biệt là với những người khởi nghiệp dựa vào KH-CN và CNTT. Xin Thứ trưởng cho biết đề án này xuất phát từ đâu?

Thứ trưởng TRẦN VĂN TÙNG: Từ trước đến nay chưa có văn bản chính thức nào của Nhà nước quy định về hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam. Vào năm 2011, Bộ KH-CN đã khởi động việc này. Chúng tôi thấy và muốn học hỏi từ những mô hình thành công ở Mỹ, Israel, Hàn Quốc, Singapore… Các hệ sinh thái khởi nghiệp nếu được ra đời sẽ tạo điều kiện cho phong trào khởi nghiệp của đất nước phát triển. Khởi nghiệp nói chung là phương án đầu tư, lập nghiệp của người mong muốn hình thành các doanh nghiệp, còn đề án mà chúng tôi xây dựng và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là mong muốn khởi nghiệp gắn với đổi mới sáng tạo. Điều này đồng nghĩa với việc kết quả của các nghiên cứu và hình thành các công nghệ, đưa vào phương án sản xuất kinh doanh. Nếu doanh nghiệp được hình thành trên các ý tưởng đổi mới sáng tạo công nghệ thì có khả năng đưa ra các sản phẩm có tính cạnh tranh, có chất lượng cao, cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước. Hệ sinh thái khởi nghiệp đang triển khai có sự kết hợp giữa các bộ, ngành, địa phương.

- Nội dung chính của Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” là gì, thưa Thứ trưởng?

Nội dung đầu tiên của đề án là tập trung giải quyết các vấn đề cơ chế chính sách. Thực tế, hệ thống luật pháp của chúng ta còn thiếu khá nhiều quy định đối với những người tham gia khởi nghiệp dựa trên đổi mới sáng tạo. Ví dụ như việc người làm khởi nghiệp được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước khi thất bại sẽ thế nào, ai quản lý ngân sách đó, vấn đề tài chính trong và ngoài nước khi nhà đầu tư nước ngoài đổ vốn vào khởi nghiệp Việt Nam?

Vấn đề thứ hai là nguồn lực. Hiện có các nhà đầu tư muốn đưa tiền vào hệ sinh thái khởi nghiệp. Muốn vậy, phải cho họ cơ chế, chính sách để họ yên tâm đầu tư như các chính sách về thuế ưu đãi…

Thứ ba, phải có khu làm việc chung cho những người khởi nghiệp. Việt Nam đã có một số khu làm việc chung và khi người khởi nghiệp đến đó sẽ được đào tạo, học tập, rèn luyện và hình thành nên doanh nghiệp với sự tư vấn của các chuyên gia tài chính, khoa học, thị trường, pháp luật…

Thứ tư, các nội dung liên quan đến cổng thông tin kết nối người làm khởi nghiệp, nhà đầu tư, kết nối các khu làm việc tập trung đó vô cùng quan trọng đối với khởi nghiệp sáng tạo. Bộ KH-CN sẽ xây dựng một cổng thông tin kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp ở trong và ngoài nước…

Cuối cùng, biện pháp tuyên truyền cần được đẩy mạnh để làm sao cho những người khởi nghiệp đi đúng hướng và chuyên nghiệp. Chúng tôi cũng mong muốn trong thời gian tới đưa nội dung đào tạo khởi nghiệp vào các chương trình giảng dạy tại trường ĐH.

Hỗ trợ tối đa các ý tưởng công nghệ

- Bộ KH-CN có chính sách nào để hỗ trợ việc thương mại hóa sản phẩm của doanh nghiệp khởi nghiệp không, thưa Thứ trưởng?

Đây là vấn đề quan trọng và trong chương trình phát triển thị trường của Bộ KH-CN đang xây dựng có rất nhiều nội dung, trong đó có những vấn đề hoạt động kết nối cung cầu, tạo điều kiện phát triển thị trường, nghiên cứu điều tra… Tôi cho rằng phải mở rộng các điều kiện để kết nối thị trường, xây dựng chiến lược phát triển thị trường cho từng sản phẩm. Những kiến thức ấy sẽ được đưa vào trong quá trình hỗ trợ doanh nghiệp, giúp họ khi sản xuất phải nhìn thấy nơi tiêu thụ.

Một nội dung quan trọng khác là vấn đề vốn đầu tư khởi nghiệp cũng như đổi mới sáng tạo đang được chúng tôi quan tâm giải quyết. Trong dự thảo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ do Bộ KH-ĐT chủ trì xây dựng, Bộ KH-CN đang đưa vào một quỹ mang tính chất đầu tư mạo hiểm. Việc này thành công sẽ giải quyết được vấn đề vốn cho hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

- Theo Thứ trưởng, làm thế nào để việc xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp thực sự thành công?

Với hệ sinh thái khởi nghiệp, chúng tôi đặt ra bản thân những người tham gia phải được đào tạo, cung cấp kiến thức và có kỹ năng để làm cho đúng. Còn những người không được đào tạo thì không nên tham gia, làm theo người khác. Khi các nhà đầu tư bỏ tiền cho doanh nghiệp, họ phải tính toán là sự đầu tư đó có đầu tư hiệu quả hay không. Có nhiều người bỏ tiền vào, nhưng cùng đó phải là kiến thức quản trị doanh nghiệp, pháp luật, sở hữu trí tuệ, công nghệ… Việc làm này của nhà đầu tư giúp doanh nghiệp khởi nghiệp có kiến thức, tránh trường hợp chỉ bỏ tiền và hy vọng vào lợi nhuận. Điều này sẽ tránh tình trạng phong trào khi thực hiện hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam. Bên cạnh đó, thường thì 100 người nhận được hỗ trợ khởi nghiệp chỉ có 5 - 10 người thành công. Bởi vậy, những người khởi nghiệp phải luôn sẵn sàng xác định chấp nhận thất bại. Kinh nghiệm cho thấy nhiều người rất thích đầu tư vào những người thất bại vì thất bại sẽ có thêm kinh nghiệm làm khởi nghiệp và về sau sẽ thành công, phát triển thành doanh nghiệp lớn.

- Xin cảm ơn Thứ trưởng!