Đại diện Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ, ông Văn Tất Thu, cho rằng, cần thay đổi chế độ lương cho nhà khoa học. Việc chi trả lương cho viên chức khoa học, công nghệ cần được thực hiện trên cơ sở đánh giá chất lượng, khối lượng, tiến độ và hiệu quả công việc mà họ thực hiện. Muốn vậy, cần xóa bỏ chế độ biên chế trong các đơn vị sự nghiệp khoa học.

Theo ông Trần Văn Tùng - Thứ trưởng Bộ KHCN, từ chính sách tiền lương tới ưu đãi nhà ở cho cán bộ khoa học hiện nay đều vô lý. Nhà khoa học cũng không có trợ cấp trong khi các bộ ngành khác còn có chính sách trợ cấp ngành nghề.

Lương cho nhà khoa học là theo hành chính sự nghiệp, cào bằng và rất thấp, không có động lực cho nhà khoa học cống hiến. Nhà khoa học vẫn phải xoay xở để tồn tại trong cơ chế bình quân chủ nghĩa.

Bộ KHCN đã nhiều lần làm việc với Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính nhưng không thể có một chế độ lương riêng cho đội ngũ làm khoa học được. Thay vào đó, cơ chế 115 sẽ giao quyền tự chủ cho thủ trưởng các cơ quan KHCN. Nghĩa là các cơ quan này sẽ được điều hành, quản lý mang dáng dấp của một doanh nghiệp.

Ai cống hiến, làm nhiều sẽ được chia cao hơn, không hạn chế mức trần của mức lương. Người không làm được dần dần sẽ bị đào thải hoặc chỉ hưởng mức lương cơ bản rất thấp. Cách này nên được triển khai áp dụng chứ không xin thêm thang lương của Nhà nước.

Ông Lê Bộ Lĩnh, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Viện KHCN VN nêu dẫn chứng về sự vô lý trong chính sách lương cho nhà khoa học: Bậc lương của GS Vũ Minh Giang (Phó Giám đốc ĐH Quốc gia Hà Nội) hiện nay bằng khởi điểm của chuyên viên cao cấp là 6,2. Chuyển sang ngạch nhà nước thì GS thua chuyên viên rất nhiều. Khi chuyên viên đã hưởng lương bậc 5 bậc sáu thì lương GS vẫn thế!

Theo GS Vũ Minh Giang, phát triển nhân lực KHCN là công việc trọng đại, then chốt nhằm chuẩn bị cho một hội nghị trung ương sắp tới. Nếu không quyết liệt thay đổi, những người giỏi sẽ không theo nghiệp khoa học nữa.

Năm nay hồ sơ từ những trường phổ thông danh tiếng gửi tới ĐH Quốc gia rất thưa thớt. ĐH KHXH&NV thì gần như không có hồ sơ nào.

"Hãy bắt đầu từ dùng người, đừng bắt đầu từ tìm người. Đừng nghĩ tìm kiếm nhân tài nữa. Ta từng tìm kiếm tài năng, cho vào trường nọ lớp kia nhưng rồi lại "từng đôi chim bay đi”. Đừng tính có một chính sách chung cho toàn bộ đội ngũ khoa học như nhau” - GS Giang nói.