Thành ủy và UBND TP Hà Nội thời gian qua có nhiều chỉ đạo nhằm thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài.

Thiết bị từ Nhật, Đức

Ông Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) TP Hà Nội, cho biết để hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm thông tin công nghệ, tư vấn pháp lý và các điều kiện ưu đãi liên quan hoạt động chuyển giao công nghệ nói chung và hoạt động chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào Hà Nội nói riêng, sở đã hệ thống hóa 14 văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động chuyển giao công nghệ. Sở cũng tuyển chọn và xây dựng thuyết minh các nhiệm vụ KH&CN được phát triển theo hướng ưu tiên các nhiệm vụ KH&CN, nhằm đáp ứng nhu cầu hỗ trợ đổi mới công nghệ, chuyển giao và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Hà Nội của doanh nghiệp trong 8 ngành, lĩnh vực định hướng ưu tiên.

Trên thực tế, 8 lĩnh vực này đều có hoạt động nhận chuyển giao hoặc nghiên cứu, làm chủ công nghệ. Đáng chú ý, trong lĩnh vực công nghệ xây dựng, giao thông, hạ tầng đã có một số công nghệ mới như công nghệ khoan kích ngầm do nhà thầu Tekken (Nhật Bản) áp dụng cho gói thầu số 2 của dự án Nhà máy Xử lý nước thải Yên Xá (huyện Thanh Trì). Khoan kích ngầm là công nghệ lần đầu tiên áp dụng tại Hà Nội để thi công cống ngầm ở nơi có mật độ dân cư, giao thông đông đúc.

Công nghệ khoan kích ngầm do nhà thầu Tekken (Nhật Bản) được áp dụng cho gói thầu số 2 của dự án Nhà máy Xử lý nước thải Yên Xá (TP Hà Nội)

Ngoài ra, công nghệ xây dựng trong giao thông được các nhà thầu tuyến đường sắt đô thị (metro) trong nước áp dụng sử dụng robot đào hầm TBM (Tunnel Boring Machine) công nghệ tiên tiến. Đây là thiết bị do Hãng Herrenkecht (Đức) chế tạo theo công nghệ TBM và cũng là máy đào hầm metro đầu tiên ở TP Hà Nội.

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn những khó khăn như: hỗ trợ nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ nghiên cứu, cán bộ kỹ thuật cho các doanh nghiệp; tổ chức hội chợ công nghệ, tiếp xúc đầu tư... chưa được thực hiện. Đặc biệt, việc áp giá giải phóng mặt bằng với đất nông nghiệp có mức hỗ trợ gấp 5 lần giá đất khiến giá thành đất công nghiệp của Hà Nội rất cao.

Thời gian qua, các hoạt động tài trợ, cho vay, bảo lãnh vốn vay, đặc biệt là cơ chế cho vay để đáp ứng nhu cầu chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Hà Nội vẫn chưa vận hành được bởi các văn bản pháp lý đang trong quá trình hoàn thiện.

Cần cơ chế đặc thù

UBND TP Hà Nội xác định "Đẩy mạnh phát triển KH&CN và đổi mới sáng tạo trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2021-2025" là một trong 10 chương trình công tác lớn của Thành ủy khóa XVII nhiệm kỳ 2020-2025. TP sẽ xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của thủ đô trong thúc đẩy việc chuyển giao công nghệ, làm chủ công nghệ mới và hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp.

Đề xuất trung ương cho phép Hà Nội thực hiện cơ chế, thử nghiệm chính sách mới trong lĩnh vực KH&CN và đổi mới sáng tạo. Trước hết là các chính sách thúc đẩy ứng dụng, chuyển giao công nghệ mới, triển khai mô hình kinh tế mới, mô hình hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, thu hút nguồn lực đầu tư cho KH&CN và đổi mới sáng tạo.

Sở KH&CN sẽ xây dựng nghiên cứu một số công nghệ ứng dụng trong ngành xây dựng như: công nghệ xử lý nước thải, thoát nước, thu gom và xử lý rác thải, thi công nhà cao tầng... để đề nghị bổ sung vào danh mục định hướng ưu tiên chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Hà Nội. Trung tâm Xúc tiến đầu tư thương mại và du lịch Hà Nội hoàn thành hệ thống cơ sở dữ liệu phục vụ cho hoạt động xúc tiến về doanh nghiệp, thị trường, công nghiệp hỗ trợ, thương mại - dịch vụ, du lịch...

Sở KH&CN TP Hà Nội cũng kiến nghị với cơ quan trung ương bổ sung các chính sách đặc thù riêng cho Hà Nội nhằm thu hút những dự án công nghệ tiên tiến trong điều kiện giá thành mặt bằng cao như: hỗ trợ bù giá tiền giải phóng mặt bằng đối với các doanh nghiệp kinh doanh hạ tầng; có chính sách miễn giảm thuế thu nhập đối với doanh nghiệp sử dụng công nghệ cao, sử dụng nhiều lao động có kỹ thuật cao, vốn đầu tư lớn. 

Tập trung thu hút các lĩnh vực công nghệ hiện đại

Đại diện UBND TP Hà Nội cho biết TP đã ban hành Kế hoạch số 153/KH-UBND về hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030 trên địa bàn TP. Trong đó, về quan điểm thu hút đầu tư, TP sẽ hợp tác đầu tư có chọn lọc để góp phần tái cơ cấu nền kinh tế; ưu tiên thu hút các dự án công nghệ cao, công nghệ mới, sử dụng và tạo năng lượng sạch, thân thiện môi trường; tập trung kêu gọi các dự án có quy mô lớn, sản phẩm cạnh tranh cao tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của các tập đoàn xuyên quốc gia, từ đó, nhận chuyển giao công nghệ, xây dựng, phát triển hệ thống các ngành, các doanh nghiệp phụ trợ của TP.

Đặc biệt là tạo ra thêm các kênh cạnh tranh, kênh chuyển giao công nghệ thông qua liên kết sản xuất, tạo động lực cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước tăng cường ứng dụng công nghệ mới và nâng cao chất lượng nhân sự. Xây dựng giải pháp mang tính chiến lược, tận dụng thời cơ để hợp tác đầu tư nước ngoài phù hợp với mục tiêu của TP.