PV: Thưa Bộ Trưởng, Bộ Trưởng đánh giá như thế nào về tầm quan trọng của những sự kiện như TECHFEST VietNam 2015?

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân: Tôi thấy rằng nên tổ chức những sự kiện như TECHFEST VietNam. Đây là nơi để những người có những ý tưởng, sản phẩm và kết quả nghiên cứu khoa học thành công đến giới thiệu, trình diễn những ý tưởng, kết quả của mình. Từ đó, các nhà đầu tư sẽ nhìn thấy những khả năng ứng dụng, những triển vọng dành do xã hội và họ sẽ đầu tư.

Tuy nhiên, ở Việt Nam khái niệm đầu tư mạo hiểm còn rất mới. Bởi vì đầu tư cho những ý tưởng khoa học và công nghệ là đầu tư mạo hiểm, có thể đầu tư cho 5 dự án thì mới có một dự án thành công. Nói cách khác, ở Việt Nam vẫn rất dè dặt với việc đầu tư mạo hiểm. Khi đã không quan tâm đến đầu tư mạo hiểm thì xác suất thành công của các doanh nghiệp khởi nghiệp còn rất hạn chế.

PV: Bộ trưởng vừa nói, đầu tư cho khoa học là đầu tư mạo hiểm. Vậy kinh nghiệm của các nhà đầu tư đóng vai trò như thế nào trong việc tạo điều kiện cho các nhà khởi nghiệp?

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân: Tổ chức các sự kiện như này là dịp để đưa các nhà đầu tư quốc tế đến với những nhà sáng tạo của Việt Nam. Chúng ta có ý tưởng tốt nhưng không có nhà đầu tư thì rất khó có sản phẩm. Vì thế mà các nhà đầu tư đem đến những kinh nghiệm, họ sẽ đánh giá các sản phẩm khoa học của sinh viên, các nhà khoa học trẻ, thậm chí của những người làm khoa học không chuyên. Họ dám đầu tư mạo hiểm, chấp nhận rủi ro nhưng tôi tin họ sẽ thành công, bởi vì họ hoạt động đầu tư mạo hiểm ở các quốc gia khác và đã thành công.

PV: Qua tìm hiểu thị trường khoa học công nghệ cho thấy có rất nhiều nhà đầu tư mạo hiểm và đơn vị khoa học công nghệ khởi nghiệp nhưng giữa họ chưa tìm được tiếng nói chung. Vậy vai trò của Bộ KH&CN trong vấn đề này như thế nào thưa Bộ trưởng

Bộ trưởng Nguyễn Quân: Cách đây hơn 10 năm, Bộ KH&CN đã khởi xướng phong trào này bằng việc tổ chức các Chợ công nghệ thiết bị ở quy mô quốc gia và gần đây là quy mô quốc tế. Các nhà khoa học đến với chợ công nghệ thiết bị mang đến các sản phẩm khoa học, kết quả nghiên cứu được nghiệm thu xuất sắc, thậm chí là các ý tưởng của mình. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng mời đến các nhà khoa học không chuyên như bà con nông dân có sáng kiến cải tiến kỹ thuật có thể trưng bày sản phẩm của mình. Thông qua đó, các doanh nghiệp tham gia tìm hiểu thấy điều gì phù hợp có triển vọng thương mại hóa sẽ phối hợp cùng với các Viện nghiên cứu các trường đại học… để hoàn thiện sản phẩm.

Tuy nhiên, như vậy cũng chưa đủ, Bộ KH&CN cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định về phát triển Thị trường công nghệ. Trước đây, chúng ta đã làm nhưng để Việt Nam trở thành một nền kinh tế thị trường thực sự thì việc này cần được đẩy mạnh hơn nữa.

Ngoài ra, Bộ cũng vận động các nhà tài trợ quốc tế như Ngân hàng Thế giới (World Bank), Chính phủ Phần Lan... để hỗ trợ các dự án mà chúng ta thường gọi là dự án IPP hoặc là dự án FIRST. Để có nguồn lực tương đối lớn hỗ trợ cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp KH&CN hay chúng ta có thể gọi đó là doanh nghiệp khởi nghiệp. Khi có sự hỗ trợ đó, thì các doanh nghiệp có nguồn lực đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, thậm chí mua các sản phẩm trí tuệ, bằng sáng chế, công nghệ mới của nước ngoài để nghiên cứu, làm chủ và ứng dụng nó tạo ra các sản phẩm mới cho doanh nghiệp Việt Nam.

Năm 2016 sắp tới là một năm đầy thách thức bởi chúng ta sẽ trở thành thành viên chính thức của Hiệp định Thương mại Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Chúng ta sẽ ký Hiệp định đối tác tự do thương mại với EU, với Hàn Quốc, với Liên minh Hải quan Nga. Như vậy, Việt Nam đã hòa nhập với nền kinh tế thế giới. Nếu như doanh nghiệp Việt Nam không đổi mới công nghệ, không có sản phẩm mới đủ sức cạnh tranh, chắc chắn các doanh nghiệp của chúng ta sẽ đứng trước bờ vực nguy hiểm, bởi lúc đó không còn hàng rào thuế quan, chúng ta phải cạnh tranh tự do, sòng phẳng với các doanh nghiệp, các nước trong khu vực và các quốc gia tiên tiến trên thế giới.

PV: Qua sự kiện lần này, mong muốn của Bộ trưởng đối với các bạn trẻ đam mê nghiên cứu khoa học là gì thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Quân: Giới khoa học nói chung và những nhà khoa học trẻ nói riêng hãy nung nấu tinh thần khởi nghiệp, nung nấu ý chí sáng tạo. Đồng hành cùng doanh nghiệp. Hãy làm những gì mà doanh nghiệp yêu cầu, hãy nghiên cứu những gì mà xã hội cần để chúng ta có nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp. Có nhiều sản phẩm được ứng dụng vào sản xuất để Việt Nam có thể cạnh tranh một cách bình đẳng với các quốc gia khác trong bối cảnh hiện nay.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng.

Bùi Hiếu ghi