Trước năm 1954, ở nước ta chỉ có một số lượng ít nhân viên kỹ thuật, công nhân vận hành một số xưởng phát điện, sản xuất bia, đá ở các đô thị như Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Vinh, Huế, Đà Nẵng, Sài Gòn, vv…Đội ngũ cán bộ kỹ thuật nhiệt – lạnh này chủ yếu được đào tạo  tại khoa điện Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội trong những năm 60 (TK20)Trong thời gian đầu mỗi năm chỉ đào tạo được khoảng 10-15 kỹ sư nhiệt điện. Từ năm 1974 ngoài bộ môn Nhiệt điện còn có bộ môn Kỹ thuật nhiệt là nơi đào tạo kỹ sư nhiệt công nghiệp với số lượng 15-20 người mỗi năm.

Sau ngày thống nhất đất nước , Khoa điện - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội tự hào là nơi làm việc, đào tạo những thầy giáo cô giáo ngành nhiệt chủ chốt đầu tiên cho các trường Đại học Bách Khoa TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, chính vì vậy, cho đến nay cả nước đã có một đội ngũ cán bộ ngành nhiệt mạnh về chuyên môn và đông về số lượng.

Ngày 10/10/2000 Viện Khoa học và Công nghệ Nhiệt – Lạnh ra đời đã ánh dấu một mốc son trong lịch sử phát triển ngành nhiệt. Các bộ môn nhiệt ở các khoa khác nhau của Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội được quy tụ về một mái nhà chung  Kể từ thời điểm này năng lực đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ  của Viện ngày càng phát triển và vững mạnh. Nếu trong 40 năm trước khi Viện ra đời các đơn vị tiền thân đã đào tạo được khoảng 1000 kỹ sư thì Viện đạt được thành quả ấy trong 10 năm qua. Đội ngũ cán bộ kỹ thuật do các đơn vị tiền thân và Viện đào tạo đã và đang đóng góp công sức, trí tuệ của mình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Nhiều anh chị em cựu sinh viên nhiệt – lạnh đã trở thành các nhà lãnh đạo cấp bộ, vụ, viện, giám đốc đại học, giám đốc tập đoàn, giám đốc tổng công ty…

Trong những năm tới, khi các đô thị liên tục mở rộng và phát triển, hàng chục trung tâm nhiệt điện, cụm liên hợp công nghiệp mọc lên khắp đất nước như Thái Bình, Nghi Sơn, Vũng Áng, Duyên Hải, Sông Hậu… thì việc đáp ứng nhân lực kịp thời cho xã hội là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của Viện.  

Đất Việt